Mijn favoriete Thaise schrijver is Khamsing Srinawk. Hier geef ik een korte inleiding op zijn leven en werk
Khamsing Srinawk – foto Wikipedia – 2T (Jitrlada Lojanatorn) –
Op dit mooie Thailandblog verschenen in de afgelopen jaren al 14 korte verhalen van Khamsing Srinawk, deels vertaald door Erik Kuijpers en deels door ondergetekende. De meeste van deze verhalen verschenen tussen 1958 en 1973, een tijd van grote veranderingen in de Thaise maatschappij, twee verhalen zijn geschreven in 1981 en 1996.
Korte biografie van Khamsing Srinawk
Khamsing werd, als zesde van zeven kinderen van Isaanse boeren, in 1930 geboren in Bua Yai, niet ver van Khorat. Na scholing aldaar ging hij naar Bangkok waar hij, meest in avondstudies, een studie journalistiek volgde aan de Chulalongkorn Universiteit en economie op de Thammasaat Universiteit. Door gebrek aan inkomen leefde hij in een boeddhistische tempel en werkte parttime als journalist. Van 1953 tot 1956 kreeg hij een baan als boswachter in Noord-Thailand.
Naast zijn schrijversbestaan leidde hij een actief sociaal-politiek leven, hij was bijvoorbeeld vicevoorzitter van de Socialistische Partij van Thailand. De voorzitter van deze partij, Boonsanong Punyadyana, werd op 28 februari 1976 vermoord. Rechts-extremistische groepen vielen voortdurend zijn boerderij aan in Bua Yai waar veel meer linkse groepen en jonge schrijvers samen kwamen. In 1976 vluchtte hij naar de jungle waar hij zich aansloot bij de communistische guerrilla’s, maar na een ruzie met de Communistische Partij van Thailand in 1977 begon hij een zwervend leven in het buitenland. Waarbij hij eerst in Laos verbleef en daarna geruime tijd als vluchteling in Zweden doorbracht. Hij werd daarbij geholpen door de Zweedse ambassadeur in Laos. Zijn echtgenote Prawee had daar al eerder met hun drie kinderen (1 tot 4 jaar oud) asiel verkregen.
De vier jaren in Zweden vielen Khamsing heel zwaar. Hij hield niet van het weer en het eten. Hij leerde nooit de taal, in tegenstelling tot zijn vrouw die ook werk zocht en vond. De kinderen gingen naar Zweedse scholen en gedroegen zich tot afschuw van hun vader meer Zweeds dan Thais.
Zij keerden allen in 1981, geholpen door een algemene amnestie, naar Thailand terug. In mei 2011 ondertekende hij, met 358 anderen, het ‘Thais Schrijvers Manifest’ ter herziening van artikel 112 van de Strafwet (het majesteitsschennis artikel), nu weer een heet onderwerp in de Thaise politiek.
Zijn werk
Khamsing Srinawk schreef tussen 1956 en 1996, onder het pseudoniem Law Khamhoom (‘De Lao met de Geurende Woorden’), een aantal korte verhalen met als titel ฟ้าบ่กั้น ‘Faa Bo Kan (tonen:hoog, laag, dalend), Isaans voor: ‘De hemel kent geen grenzen’ en in Engelse vertaling uitgegeven als ‘Khamsing Srinawk, The Politician and other stories’, Silkworm Books, 2001. Hij droeg het boek op aan ‘mijn moeder die niet kon lezen’. Het werd in acht andere talen vertaald.
Deze vaak satirische en humorvolle verhalen, vrijwel zijn enige werk, zijn beroemd geworden. Ze werden voor het eerst gepubliceerd in tijdschriften in de betrekkelijk vrije periode van 1956-1958, daarna onderdrukt, maar opnieuw ontdekt en uitgegeven in de periode 1973 tot 1976. Tijdens die liberale jaren werd (een gedeelte van) dit werk opgenomen in het schoolcurriculum om ‘de gewone mens’ in de Thaise samenleving te benadrukken. Voordien sprak de Thaise literatuur bijna uitsluitend over de elite.
Na de gruwelijke slachting op de Thammasaat Universiteit (6 oktober 1976, een dag gegrift in de herinnering van veel oudere Thais), werd het boek verboden. Maar in de negentiger jaren opnieuw opgenomen als onderdeel van het nationale curriculum, in dezelfde tijd dat Khamsing ook, met koninklijke steun, de titel ‘Nationale Artiest van Thailand in Literatuur’ ontving.
Een sociaal bewogen man, die stem en gezicht gaf aan de beroerde toestand van de Thaise boeren en pleitte voor sociale rechtvaardigheid in de Thaise samenleving. Hoewel hij geen productieve auteur is, is het Khamsing’s verdienste dat hij een verschuiving startte in de Thaise literaire stijl en onderwerpen. Terwijl de meerderheid van de Thaise literatuur vóór 1950 werd gedomineerd door koninklijke en elite-auteurs die schreven voor de adel van het koninkrijk, creëerde Khamsing, in afwijking van de typisch Thaise literaire onderwerpen, het beeld van de Thaise boer als held. Door een stem te geven aan de gewone boer, vaak in de gewone volkstaal, werkten Khamsing’s geschriften, met name Fa Bo Kan, aan de democratisering van de Thaise literatuur. In zijn werken heeft Khamsing de benarde situatie van de Thaise boer afgebeeld en daarmee sociale rechtvaardigheid en verbetering van de Thaise samenleving in het algemeen nagestreefd. Zijn geschriften worden gezien als een vooraanstaand voorbeeld van de ‘leven als kunst’ beweging die werd bepleit door Jit Phumisak. Zijn werk is vermeld als een van de beste in het tijdperk van het Thaise korte verhaal.
Zijn portret van de Thaise boer in zijn verhalen gaat misschien voor een deel nog op, behalve dan dat de Thaise boer gelukkig zijn onderdanige houding heeft laten varen, al is dat nog niet tot iedereen doorgedrongen. Ik heb van zijn verhalen genoten, ze zijn zeer de moeite waard.
Bron o.a.:
Teddy Spha Palasthira, The Last Siamese, Journeys in War and Peace, 2013
Khamsing Srinawk, The Politician & Other Stories, Silkworm Books, 2001
Alle korte verhalen van Kamsing op Thailandblog:
De karbouw met rode hoorns – een kort verhaal van Khamsing Srinawk | Thailand blog
Gefeliciteerd, opa! – een kort verhaal van Khamsing Srinawk | Thailand blog
Zonnebrillen, een kort verhaal van Khamsing Srinawk | Thailand blog
Beestachtig gedrag, een kort verhaal van Khamsing Srinawk | Thailand blog
De pachtboer en de blanke man, een kort verhaal van Khamsing Srinawk | Thailand blog
De eigenaren van het paradijs, een kort verhaal van Khamsing Srinawk | Thailand blog
De kwakzalver, een kort verhaal van Khamsing Srinawk | Thailand blog
Fokdieren:
‘De Goud-benige Kikker’ en ‘Fokdieren’, twee korte verhalen (deel 2) (thailandblog.nl)
De Goud-benige kikker:
‘De Goud-benige Kikker’ en ‘Fokdieren’, twee korte verhalen (deel 1) – Thailandblog.nl
De Plank, een kort verhaal van Khamsing Srinawk | Thailand blog
De goden in het Thaise Paradijs – Kort verhaal van Khamsing Srinawk | Thailand blog
Waterbuffelvlaai – Een kort verhaal van Khamsing Srinawk (1960) | Thailand blog
‘Ik verloor mijn tanden’ – kort verhaal van Khamsing Srinawk | Thailand blog