Chulalongkorn, de grote koning van Siam

DMstudio House / Shutterstock.com

“Nederland zal ook de onderscheiding genieten binnen korter of langer tijdsverloop een der beschaafdste en ontwikkeldste Oostersche Vorsten te ontvangen, de Koning van Siam, een rijk liggende in Oost-Azië. Somdetsch-Pra-Paramindr-Maga-Chulalongkorn, zoals de Vorst voluit heet, wil door eigen aanschouwing met Europeesche toestanden, Europeesche ontwikkeling en beschaving bekend worden”.

Aldus de aanhef uit ‘Het Nieuws van de Dag’ van 8 augustus 1897.

Uit dit artikel halen we, in de taal uit die tijd, enige citaten aan waarmee expat of toerist naar Thailand zijn of haar voordeel kan doen. Je kunt dan laten blijken iets meer van het land af te weten dan alleen het bestaan van Bangkok, Pattaya of de Isaan.

Het verhaal uit 1897 vervolgend:

“De Koning van Siam staat in geestelijke ontwikkeling hoog boven de aangrenzende Staten: Cambodja en Anam *). In kennis en beschaving overtreft slechts het hof van den Mikado **) dat van Siam. Daarentegen staat de Koning van Siam persoonlijk hooger dan de Keizer van Japan, in ’t bijzonder wat kennis en staatsmanwijsheid aanbelangt. De Koning, die Fransch en Engels uitstekend spreekt en schrijft, is om zijne buitengewone beminnelijkheid en voorkomendheid door zijne onderdanen bemind en bij Europeërs geacht. Chulalongkorn heeft, behalve van Europeesche leermeesters, eene uitnemende opvoeding genoten van zijn vader, den beroemden Koning Mongkuta, die Siam voor den handel met het buitenland openstelde, vriendschapsbetrekkingen met Europeesche Staten aanknoopte, Europeërs in Siameeschen Staatsdienst aanstelde en de Siameesche handelsvloot schiep”.

*) Anam was een keizerrijk gelegen ten westen grenzend aan Siam en Laos en ten zuiden en oosten aan de Chinese zee. Gelegen tussen 8gr 45’ en 23 gr.N.B. en 103 gr. tot 109 gr. O.L.

**) Mikado was de titel van de keizer van Japan die door vreemdelingen werd gebezigd. Bij Japanners zelf alleen dichterlijk in gebruik.

Een stukje geschiedenis

Iedereen die wel eens vaker in Thailand is geweest kent ongetwijfeld het portret van Chulalongkorn, de koning met de afhangende snor. Op heel wat plaatsen kun je dit portret zien. Een bewijs dat de eerbied van de Thai voor deze voormalige koning nog zeer groot is.

Mongkuta (Rama IV), zijn vader, stierf in 1868 en Chulalongkorn (Rama V), die toen pas 17 jaar was, volgde hem op. Gezien zijn jonge leeftijd werd minister Chao Praya Sri Suriyawongse de eerste vier jaar regent. (Let ook even op de naamgeving van de Chao Praya rivier en aan de bekende Suriyawongse Road). Voordat Chulalongkorn in feite voor de tweede maal tot koning werd gekroond oriënteerde hij zich in Westerse koloniën zoals Singapore, Nederlands Oost-Indië en Brits-Indië. Door veel Thai wordt hij als de beste koning bezien die het land ooit heeft gekend.

Op de dag dat Chulalongkorn de troon besteeg (16 november 1873) vaardigde hij een besluit uit tot gelijkheid voor alle Siamezen. Tot op dat moment moest iedereen voor hoogwaardigheidsbekleders en aristocraten neerknielen. Een jaar later hervormde hij de rechtspraak naar Europees voorbeeld en nog een jaar later schafte hij de slavernij af. In de tijd (1897) dat het betreffende artikel in Het Nieuws van de Dag werd gepubliceerd werd door de Fransen de slavernij in hun toenmalige kolonie Cambodja nog getolereerd.

Bekijk op een honderd baht muntbiljet maar eens de afbeelding op de achterzijde. Je ziet daar Chulalongkorn in het uniform van de zeemacht de afschaffing van de slavernij symboliserend. Chulalongkorn verving ook de oude ingewikkelde tijdrekening door de Europese met dit verschil dat het Siamese Nieuwjaar werd vastgesteld op 1 april.

Een aantal Europeanen was in dienst van de koning als raadslieden voor het Binnenlands Bestuur en als instructeur bij leger en vloot. In 1892 moderniseerde hij de regering en vormde een kabinet met twaalf ministers. Het oude systeem met vazalprinsen die de provincies regeerden werd vervangen door het systeem van provincies (Changwat) en districten (Amphur). Onder zijn bewind werd ook de eerste Thaise spoorweg van Bangkok naar Ayutthaya aangelegd. In 1897 en 1907 maakte Chulalongkorn twee reizen door Europa en stuurde zijn beide zonen voor opleiding naar een aantal Europese landen waaronder Rusland, Engeland, Denemarken en Duitsland. Vanwege zijn daardoor verkregen Westerse opvattingen slaagde hij erin om Siam onafhankelijk te houden.

Daarvoor moest toch een prijs betaald worden en kwamen Laos en delen van Cambodja in het bezit van de Franse Unie van Indochina, delen van Birma aan Brits-Indië en delen van Maleisië werden aan de daar heersende Britten afgestaan.

150 kinderen

Chulalongkorn was niet alleen een doortastende en vernieuwende maar ook zeer potente koning. Voor wat betreft zijn potentie halen we weer de tekst uit ‘Het Nieuws van de Dag’ uit 1897 aan.

“Evenals in Japan is in Siam veelwijverij gewoonte. De koning van Siam kan slechts twee vrouwen van Koninklijken bloede tot de Koninklijke waardigheden verheffen. In Siam bestaat het gebruik dat Prinsen en aristocraten bij bijzonder plechtige gelegenheden hunne schoonste dochters in het bloeiends harer jaren den Vorst ten geschenke geven. Het is daarom geen wonder dat Koning Chulalongkorn vader is van 150 kinderen. Siam kon geheel met Prinsen bevolkt zijn als deze waardigheid niet in de derde generatie ophield. De rijkdom en de pracht van het Siameesche hof, de feesten en de feestelijkheden grenzen aan het ongelooflijke. Al deze pracht en praal, deze wellust en weelde zijn voor den jongen Koning evenwel geen beletsel om voor het heil zijner onderdanen te zorgen”.

Bij het zien van het portret van koning Chulalongkorn gaan we nu ongetwijfeld beseffen wie deze man was en wat hij voor het momentele Thailand heeft betekend. En daarbij kun je ook de Thai eens testen omtrent de kennis van de eigen geschiedenis.

Een honderd baht biljet kan voor dat gesprek een aardige opening zijn.