Markus Mainka / Shutterstock.com
De dramatische gevolgen van de COVID-19-uitbraak voor de luchtvaart zijn nog duidelijker terug te zien in de cijfers van KLM over het tweede kwartaal dan die over het eerste kwartaal. Cargo doet het goed, maar de passagiersvluchten laten nog geen structureel herstel zien, ondanks dat KLM haar netwerk langzaam en zorgvuldig weer uitbreidt.
In het tweede kwartaal daalde het aantal passagiers met 95% van ruim 9 miljoen naar minder dan een half miljoen. Het operationele bedrijfsresultaat bedroeg een verlies van € 493 miljoen. In dezelfde periode in 2019 was dit nog een winst van € 270 miljoen.
De cijfers over het eerste halfjaar laten een iets beter beeld zien, omdat KLM voor de uitbraak van COVID-19 in januari en februari goed presteerde. Desondanks is de omzet van KLM in de eerste zes maanden van 2020 bijna gehalveerd naar € 2,8 miljard vergeleken met dezelfde periode in 2019.Het operationele resultaat kwam in het eerste halfjaar uit op een verlies van € 768 miljoen, ten opzichte van een winst van € 223 miljoen in dezelfde periode in 2019. Een daling van bijna 1 miljard.
De capaciteit is maar liefst met meer dan 50% gedaald en het aantal passagiers met meer dan 60% naar 8,1 miljoen voor de KLM Groep. KLM vervoerde hiervan 6,7 miljoen passagiers en Transavia 1,4 miljoen. Cargo presteerde relatief goed: het aantal ton vervoerde vracht bedroeg 229.550, een afname van 22,3%. Ondanks dat de (belly-) capaciteit daalde, werd er op diverse bestemmingen alleen met cargo in plaats van met passagiers gevlogen. Ook werd er vracht in de cabine van passagierstoestellen vervoerd.
“Deze financiële resultaten onderstrepen de effecten van deze ongekende crisis voor de luchtvaart en KLM. Een resultaat van bijna €800 miljoen verlies in de eerste 6 maanden is het slechtste in de KLM-geschiedenis.
Komende maanden breidt KLM het Europese en intercontinentale netwerk van KLM verder uit. Dit is een belangrijke, maar nog steeds beperkte en voorzichtige stap naar herstel. Er is nog een lange en vooral onzekere weg te gaan. Ondanks dat er al veel gedaan is, zullen verdere ingrijpende maatregelen daarom helaas onvermijdelijk zijn.
Ondanks deze ongelooflijk moeilijke periode en omstandigheden zetten KLM-collega’s zich in voor onze klanten. Ik heb daar grote waardering en respect voor.”
KLM President-directeur & CEO Pieter Elbers
Arbeidsplaatsen verdwijnen
KLM zit in een crisis van ongekende omvang. Sinds de uitbraak van het COVID-19-virus begin 2020 zijn al tal van maatregelen genomen om de huidige situatie het hoofd te bieden. De vooruitzichten zijn dat de weg naar herstel lang zal zijn en veel onzekerheden kent. Dat betekent dat de structuur en omvang van KLM in de komende jaren nog verder en ingrijpend aangepast zullen moeten worden. Bij de KLM Groep verdwijnen daardoor in totaal 4.500 tot 5.000 arbeidsplaatsen (fte).
Na de uitbraak van corona is vanaf februari het KLM-netwerk geleidelijk afgebouwd naar minder dan 10% van de vluchten begin april. Ook in het tweede kwartaal werd slechts 15% van de vluchten uitgevoerd. In juli werd 30% van de vluchten uitgevoerd en bleef de bezettingsgraad achter. Het netwerk wordt momenteel langzaam en zorgvuldig weer opgebouwd, maar de inkomsten blijven nog ver achter.
De vooruitzichten voor de luchtvaart en KLM zijn onzeker. Verschillende landen draaien versoepelingen in de reisrestricties terug. Dat maakt klanten terughoudend om te boeken. In alle scenario’s zal het herstel van de vraag naar verwachting tot ten minste 2023 of 2024 duren. De mate en snelheid van herstel hangen af van verschillende factoren, zoals de ontwikkeling van het virus, het herstel van de economie en het reisgedrag van klanten.
Aanpassen aan nieuwe realiteit
De steun van de Nederlandse overheid, in de vorm van een directe lening en garantie op bankleningen voor maximaal €3,4 miljard, stelt KLM in staat om de crisis in de komende periode het hoofd te bieden. KLM is zeer erkentelijk voor deze steun in de vorm van de lening. Om het voortbestaan van KLM op de langere termijn te waarborgen, moet KLM zich in omvang aanpassen aan de nieuwe realiteit. Daarom is KLM genoodzaakt om het aantal arbeidsplaatsen te verminderen naar het aantal dat nodig is voor de geplande operatie in 2021/2022. In de loop van 2021 moet, op een huidig totaal van 33.000 fte in de gehele KLM Groep, het aantal arbeidsplaatsen worden verminderd met 4.500 tot 5.000 naar 28.000 fte.
Door reeds genomen maatregelen, zoals het niet-vernieuwen van tijdelijke contracten (1.500 fte) en de Vrijwillige Vertrekregeling (2.000 fte) is en wordt de omvang van KLM al kleiner. Daarnaast is er door onder andere pensioneringen in 2020 en 2021 ook nog natuurlijk verloop (500 fte) dat bijdraagt aan de benodigde reductie.
Dit betekent dat, ondanks de reeds genomen maatregelen, er de komende jaren nog steeds minder mensen nodig zullen zijn bij KLM. Daarnaast geldt voor de grond dat we te maken hebben met een mismatch in functionele vaardigheden.
Daarom zullen voor ca. 1.500 arbeidsplaatsen helaas alternatieve oplossingen gevonden moeten worden. Dit betreft tot 500 arbeidsplaatsen bij de grond, 300 bij cabine en 300 bij cockpit en zo’n 400 bij KLM-dochterondernemingen en Air France-KLM-groepsfuncties.
Gezien de hoge mate van onzekerheid, houdt KLM de mogelijkheid open om het aantal arbeidsplaatsen verder te reduceren, mocht het productieniveau lager uitkomen in 2021/2022 dan de huidige geplande -20%.
Vakbonden en OR
De herstructureringsplannen van KLM sluiten aan bij de Air France-KLM-brede veranderingen. KLM werkt de komende tijd nauw samen met de vakbonden aan een sociaal plan per cao-domein en dochtermaatschappij en is uiteraard ook in gesprek met de Ondernemingsraad over het verder vormgeven van de herstructurering. Hierin worden ook de verdere uitwerking van de voorwaarden van de Nederlandse overheid bij het verstrekte financieringspakket opgenomen. Dit geheel moet in oktober afgerond zijn.