Zolang er vis in het water is, is er rijst op het veld, luidt een populair gezegde in Thailand. De uitdrukking wil zoveel zeggen als: Thailand, dat prat gaat op 62 miljoen rai rijstvelden, is gezegend met een rijke voedselvoorraad.
Voor de meeste Thais is dat witte of jasmijnrijst. Niets lekkerders dan aan het eind van de dag een bordje warme jasmijnrijst met een eenvoudige bijschotel – een feest voor smaakpapillen en maag.
Maar rijst hoeft niet langer wit te zijn; ze kan zwart zijn, bruin, bruinpaars, rozerood, goudgeel, groen en zelfs blauw. Het gaat niet om rijstsoorten die de regio aanduiden waar de rijst wordt verbouwd (Thung Kula, Pathum Thani, Suphan Buri, Sun Pa Tong of Surin), maar om nieuwe soorten met fantasievolle namen.
Zo heb je khao hom nin (aromatische zwarte rijst), khao sam see (driekleurige rijst), khao luem phua (vergeet-de-echtgenoot rijst) en khao mun poo (krabvet rijst).
Sommige namen verwijzen naar het pellen van de rijst; khao klong is bruine rijst met de zemelen en kiemen onaangetast; khao dang oftewel khao som mue is licht geslepen, roodachtige rijst; en khao ngok is gekiemde rijst. Deze rijstsoorten zouden meer vezels en vitaminen bevatten dan geslepen rijstsoorten.
Maar niet alle nieuwe rijstsoorten zijn het resultaat van agrarische innovatie. Sommige zijn gewoon producten waaraan smaak-, geur- en voedingsstoffen zijn toegevoegd, zoals green pandan rice, blue butterfly pea rice, yellow turmeric rice, vitamin-enriched rice, herbal rice en cereal-mixed rice. Maar hoe gezond al die noviteiten ook heten te zijn, Thais houden het bij gewone rijst.
Zwarte rijst wordt in Indonesië als een lekkernij beschouwd. Mijn tante maakte dat vaak klaar in Den Haag, waar het te koop was. Waarschijnlijk is het een andere soort dan hier wordt beschreven. Ook na koken blijft de rijst knapperig en pikzwart.
Zelf eet ik graag riceberry rijst in plaats van witte rijst. Gezondere keus en lekker. En dan natuurlijk de organische riceberry rijst, te combineren met vele gerechten.
Even wat uit wiki gekopieerd:
Riceberry (Thai: ข้าวไรซ์เบอร์รี่) is a registered rice variety from Thailand, a cross-breed of Jao Hom Nin (JHN), a local non-glutinous purple rice and Khoa Dawk Mali 105 (hom mali rice). The variety was created by the Rice Science Center, Kasetsart University, Thailand after four years of research for nutritional properties, anthocyanin stability, and physical and cooking properties. The outcome is a deep purple whole grain rice with softness and a palatable aftertaste. Riceberry has been a popular brown rice due to its health promoting properties. Inducing people to consume more brown rice could help ameliorate food-related chronic diseases like diabetes, heart disease, high blood cholesterol, obesity, and cancers.
Mijn partner, afkomstig uit de omgeving van Chiang Rai, vermengt de zwarte rijst na het koken altijd met witte kleefrijst. Ik vind het heerlijk maar eerlijk gezegd weet ik niet of dat in het algemeen zo zou ‘horen’ of dat het zo in de familie gebruikelijk is. Goudgele rijst met saffraan kan mij ook zeer bekoren. Al die kleurrijke en geurige rijst zijn in feite pareltjes voor het oog, neus en smaakpapillen. En dan te bedenken dat ik als kind het al een feestje vond als ik een bordje ‘Lassie toverrijst’ door mijn moeder voorgeschoteld kreeg.
De fonetiek in het artikel snap ik niet. Daarom fit overzicht:
ข้าวขาว (khâaw khăaw) witte rijst
ข้าวหอมมะลิ (khâaw höhm málíe) Jasmijn rijst
ข้าวหอมนิล (khâaw höhm nin) zwarte rijst
ข้าวสามสี (khâaw săam sïe:) drie kleuren rijst
ข้าวลืมผัว (khâaw luum pöewa) vergeet de man rijst
ข้าวมันปู (khâaw man poe:) krabvet rijst
ข้าวกล้อง (khâaw klôhng) bruine rijst
ข้าวแดง (khâaw deng) rode rijst
ข้าวซ้อมมือ* (kháaw sóhm muu) hand gepelde rijst
ค่าวนอก (khâaw nôhk) ‘rijst buiten’ gekiemde rijst
*Ik las de fonetiek eerst als ค่าวส้มมือ (khâaw sôm muu) oranje handen rijst…555
Ik mis ข้าวเหนียว (khâaw niejăw) kleefrijst in het rijtje. แซบๆ
Ik had moeten slapen, correcties:
– khâaw deng
– ข้าวนอก khâaw nôhk
– ข้าวส้มมือ khâaw sôm muu
In inderdaad oom Addie, rode rijst is amper gepeld en dus goedkoop gevangenis voor.
กินข้าวแดง – kin khâaw deng. Letterlijk ‘rode rijst eten’, figuurlijk dat je in de bajes zit.
http://thai-language.com/id/214171
Ja, er bestaan verschillende kleuren rijst en sommige hebben zelfs een figuurlijke betekenis.
Als je iemand een tijd niet meer gezien hebt en je vraagt waar hij heen is. Is het antwoord dan: “paai kin khaw DENG’ …. dan mag je stellen dat hij in de gevangenis zit.
Toen ik in het begin met mijn Thaise vrouw samenwoonde vroeg ik haar of Thaise mensen uitsluitende witte Jasmijn rijst (khâaw höhm málíe) aten. Dat was de enige rijstsoort die ze wou kopen. Ik vroeg haar of er in Thailand ook andere donkere, bruine, ongepelde rijstsoorten gegeten werden in Thailand omdat die veel gezonder vezelrijker zijn.
Het antwoord luidde dat in Thailand rode rijst gegeten wordt in de gevangenis (kwoek). Nu kookt ze regelmatig een mix van jasmijnrijst en rode rijst, omdat ze ondertussen ook weet dat vezelrijker voedsel beter is voor de gezondheid. In het begin vond ze het lastig (weliswaar op uitdrukkelijk verzoek) gevangeniseten te bereiden voor haar man.
Mijn favoriet blijft de zwarte rijst die ik jaren geleden bij Cabbages and Condoms in Bangkok leerde kennen. Jaren lang nam ik op het einde van de vakantie zwarte rijst mee terug naar Nederland. Tegenwoordig is de Thaise zwarte rijst ook bij vele supermarkten in Nederland en Belgie verkrijgbaar. Koop ook nog wel eens Italiaanse zwarte rijst die eveneens overheerlijk is. Het prijsverschil tussen witte en zwarte rijst is aanzienlijk dus niet verwonderlijk dat zwarte rijst minder populair in Thailand is.