De muiterij op de Manhattan in 1951 in Bangkok
Het is ruim 69 jaar geleden, dat er in Bangkok een bloedige strijd plaatsvond tussen enerzijds eenheden van de Royal Thai Navy en anderzijds het leger, de politie en de luchtmacht van Thailand. Het was in feite een mislukte couppoging door officieren van de Koninklijke Thaise Marine tegen de regering van premier Phibun.
Het begin
Op 29 juni 1951 overweldigde een groep jonge marineofficieren deze premier Phibun tijdens een overdrachtsceremonie van het Amerikaanse schip Manhattan aan de Thaise marine. Die ceremonie vond plaats bij de Ratchaworadit Pier aan de Chao Phraya rivier in Bangkok. Phibun werd met geweld ondergebracht aan boord van het Thaise marine-vlaggenschip HTMS Sri Ayudhya en gegijzeld. De opstand wordt wel de “Manhattan Rebellion” genoemd.
Vuurgevecht
HTMS Ayudhya voer daarna stroomafwaarts op weg naar het Naval Ordnance Department in Bang Na, maar werd gehinderd, omdat de coupplegers er niet in slaagden om de Memorial Bridge te openen. Er volgde een vuurgevecht, waarbij de marine-eenheden die de kant van de rebellen hadden gekozen, zwaar in de minderheid waren tegen het leger, de politie en luchtstrijdkrachten, die loyaal waren aan de regering.
Het gevecht stopte even in de nacht van 29 juni 1951, maar werd de volgende ochtend vroeg weer hervat en geïntensiveerd. Het marineschip HTMS Sri Ayudhya nam toen ook deel aan het gevecht, maar werd snel uitgeschakeld en lag onbeschermd voor het Wichaiprasit Fort. Het werd zwaar beschoten vanaf de oostelijke oever door geweren en mortieren en werd tegen de middag ook gebombardeerd door AT6 vliegtuigen van de Thaise luchtmacht. Er ontstond brand aan boord en het bevel werd gegeven het schip te verlaten. Phibun moest samen met de matrozen aan land zwemmen, maar was niet gewond. De brand aan boord werd niet geblust en de zwaar beschadigde HTMS Sri Ayudhya is uiteindelijk gezonken in de nacht van 1 juli 1951.
De HTMS Sri Ayudhya, waar de staatsgreep plaatsvond in 1951
Slachtoffers en schade
De strijd leidde tot de dood van 17 militairen, 8 politieagenten en 103 burgers. Meer dan 500 mensen raakten gewond. De materiële schade bedroeg 15 miljoen baht en het verlies van het machtigste oorlogsschip van de marine. Het wrak van HTMS Sri Ayudhya werd later geborgen voor schroot, omdat het een gevaar voor de scheepvaart werd. Het schip werd officieel op 8 oktober 1959 met ministerieel besluit 350/21315 uit het scheepsregister gehaald.
Oorzaak en gevolg
De “Manhattan Rebellion” is hierboven omschreven zoals ik het op Wikipedia vond. De strijd vond echter niet alleen aan de rivier plaats, maar ok in Thonburi en de straten van Bangkok tot aan het Lumphini Park toe. Ook staat er in het verhaal niets over de oorzaak en het gevolg van de kortdurende opstand. Het is een lange geschiedenis, die met de politieke toestand van destijds te maken heeft, waarbij de rivaliteit tussen marine en leger een grote rol gespeeld heeft.
Khao Sod
Een verslaggever van Khao Sod, Teeranai Charuvastra, ging op zoek naar de achtergronden van dit conflict en maakte daar een zeer uitgebreid verhaal van, dat u in het Engels kunt lezen op: www.khaosodenglish.com/
Het is zeer lezenswaardig verhaal met daarin een video en ook een interactief tijdschema, waarin de strijd van uur tot uur op 29 en 30 juni 1951 wordt uitgebeeld.
Van harte aanbevolen!