Het Thaise schrift – les 8
Voor wie regelmatig in Thailand verblijft of Thaise familie heeft is het handig om de Thaise taal je enigszins eigen te maken. Met genoeg motivatie kan praktisch iedereen van elke leeftijd de taal leren. Ik heb zelf écht geen taalknobbel maar kan nu na ongeveer een jaar toch basaal Thais. In de volgende lessen een korte introductie met de veel gebruikte karakters, woorden en klanken. Vandaag les 8.
Het Thaise schrift – les 8
Vandaag les 8
Laten we nog wat klinkers doen. De ‘ie’ klanken (อิ en อี) ken je al, die lijken een beetje op een pet of baret. Hieronder zie je de ‘u’ (อึ) en ‘uu’ (อื) klank. Zo geschreven lijken ze een beetje op een schildpad en een torretje (zie de twee voelsprietjes). En dan is er ook nog de lange O . Die is net iets langer dan de oo in bijvoorbeeld ‘rood’. Ook valt hier op dat dit teken vóór de bijbehorende medeklinker wordt geschreven, in plaats zoals bij ons er achter.
| ผ | ph (geaspireerd) |
| อึ | u |
| อื | uu |
| โ- | oo |
| ธ | th (geaspireerd) |
1
| Woord | Uitspraak | Toon | Betekenis |
| ผม | phǒm | s | ik (man), hoofdhaar |
| ผล | phǒn | s | fruit |
| ผี | phǐe: | s | spook, geest |
| ผิด | phìet | l | fout |
Zoals je ziet lijkt er soms een klinker te ontbreken, zoals bij ผม (ph+m > phǒm). Meestal moet je daar dan een korte O uit spreken, soms een korte A.
2
| ขึ้น | khûn | d | opstaan, oprijzen |
| ครึ่ง | khrûng | d | half |
| มึง | mung | m | jij (plat, intiem) |
| หนึ่ง | nùng | l | één (1) |
| ซื้อ | súu | h | kopen |
| รู้สึก | róe:-sùk | h-l | voelen (emotie) |
3
| ดื่ม | dùum | l | drinken (werkwoord) |
| ลืม | luum | m | vergeten |
| คืน | khuun | m | nacht |
| ชื่อ | chûu | d | naam |
| มือ | muu | m | hand |
| หรือ | rǔu | s | of |
| หนังสือ | nǎng-sǔu | s-s | boek |
4
| โง่ | ngôo | d | dom, dwaas |
| โดย | dooj | m | via |
| โรง | roong | m | gebouw |
| โมง | moong | m | uur |
| โกรธ | khròot | l | boos |
Moong: กี่โมง (kìe: moong): hoeveel uur is het? In goed Nederlands: Hoe laat is het?
Roong kom je tegen in woorden bijvoorbeeld โรงเรียน (roong-rie:jen): gebouw+leren oftewel een school. En in โรงพยาบาล (roong-phá-jaa-baan): gebouw+verplegen oftewel een ziekenhuis.
5
| อธิบาย | à-thíe-baaj | l-h-m | uitleggen |
| ธง | thong | m | vlag |
| ประชาธิปไตย | prà-chaa-thíep-pà-tai | l-m-h-l-m | democratie |
| ธุระ | thoe-rá | h-h | zaken |
| ธนาคาร | thá-naa-khaan | h-m-m | bank |
Pràchaathíeppàtai, democratie is letterlijk volk (pràchaa) + soevereiniteit, macht ( thíeppàtai).
Het tegenovergestelde is เผด็จการ (phà-dèt-kaan): dictatuur. Ja, ik heb belangstelling voor การเมือง (kaan-meuang): politiek.
Klankoefening:
Zeg hardop de woorden voor geest, oude broer/zus en jaar. Hoort de ander het verschil?
ผี (phǐe:) met stijgende toon: geest
พี่ (phîe:) met dalende toon: broer/zus
ปี (pie:) met midden toon: jaar
Oeps… hier ben ik weer:
ผิด = phìt (kort)
อธิบาย = à-thí-baaj (korte i)
Groetjes.
De korte ie (อิ) is een lastige. Bij sommige klinkt het als een de ‘i’ in het Nederlandse ‘pit’, bij andere zoals in de naam ‘Piet’. Ik heb aan een vriendin gevraagd om ผิด te zeggen en dan lijkt het haast een ‘i’. Maar toen ik ผิด zelf uitsprak als ‘pìt ….pìet’ was haar antwoord: “beide versta ik als ผิด (verkeerd). Zolang het maar geen uitgerekte klinker is dan is het goed. Er zit soms wat speling in de lengte, hangt af van persoon tot persoon’.
Ga ik voorbeelden luisteren dan hoor ik zelf ook verschillen in de uitspraak, neem Thai101 en luister dan naar de verschillende geluidsopnames. ‘ผิดหวัง’ staat er 2x in, de ene dame spreekt het meer uit als een ‘i’ en de andere meer als een ‘ie’ (kort).
https://www.thaipod101.com/learningcenter/reference/dictionary/ผิด
En อธิบาย is duidelijk een korte ‘ie’ klank. Daar heb ik nog nooit iemand een ‘i’ horen gebruiken:
https://www.thaipod101.com/learningcenter/reference/dictionary/อธิบาย
Daarom ga ik zelf uit van อิ = ie (kort) maar soms een ‘i’. De อี is een lange ‘ie:’ klank, beduidend langer dan de Nederlandse ‘ie’. Ik laat het dus zo als in mijn les beschreven staat.
PS: in het Nederlands is er ook verschil in de klinkerlengtes hoor, koe/boer/boek/, bier/hier/kier…
Beste Rob V.,
Ik denk dat wij er in het algemeen mogen van uitgaan dat ‘i’ de korte versie van ‘ie’ is. De Thaise อิ zal volgens mij nooit uitgesproken worden als de Nederlandse of Vlaamse ‘i’.
Ik stel voor, dat u aan uw vrouw vraagt om verschillende woorden met de korte ‘i’ uit te spreken. Het enige verschil zal volgens mij liggen aan de toon van de uitspraak… Persoonlijk heb ik nog geen ander verschil vastgesteld.
Het gebruik van ‘ie’ om een ‘korte ie’ aan te duiden zal voor veel Nederlanders en Vlamingen verwarring scheppen. We moeten al zoveel onthouden…
Vriendelijke groeten,
Daniël M.
Beste Daniël, ik hoor toch echt verschillen in de lengte van de อิ waarbij deze meestal als een korte ie klank klinkt. Helaas heb ik geen wandelende audio woordenboek meer om mee heen, mijn lieve vrouw is een paar jaar geleden verongelukt. Zolang (?) ik geen nieuwe vlam heb gevonden moet ik het in Nederlandland vooral doen met de diverse audio in videos en geluidsopname (youtube, thai-language, thaipod101 etc.).
Misschien hoor ik het wel verkeerd hoor, ik ben geen perfect mens 555. Wat is de ervaring van andere lezers met de อิ? Kijken of er een consensus te vinden valt.
Als de อิ aan het einde van een woord of lettergreep komt dan is het duidelijk een korte “ie” klank.
Bijv. อธิบาย – à-tié-baai
Wordt de อิ nog gevolgd door een eindmedeklinker dan gaat de klank meer naar de Nederlandse “i” in kip.
Bijv. ผิด – phìt
Bij een open lettergreep is het het inderdaad een korte ie klank (piet, niet). Daar lijkt me eigenlijk geen discussie of verwarring over mogelijk. Bij een dode/gesloten lettergreep lijkt het tikkie korter. Nog wel een ie maar iets meer richting i, echter (meestal) nog geen i zoals wij kennen (kip).
Neem bijvoorbeeld een woord dat ik deze avond in een Thaise serie voorbij hoorde komen: ผิดปกติ, hier hoorde ik toch duidelijk ‘phìet-pòk-kà-tìe’ door de actrice. Op Thaipod101 klinkt het ook zo. Echter op thailanguage lijkt het dan weer meer op een ‘i’ ipv een korte ie…
https://www.thaipod101.com/learningcenter/reference/dictionary/ผิดปกติ
vs
http://thai-language.com/id/197214
Beste Rob V.
Ik heb een vraag over soms voor mij onduidelijke zaken.
ผ = phǒo – phueng
ล = loo – ling
ผล = phǒn = fruit. waarom dan een “n in plaats van een ” l ” van loo-ling?
Fruit is een verzamelnaam, mogelijk dat het daarom met een “N “geschreven wordt?
Vast dank voor een heldere uitleg over soms m.i. onlogische Thaise denkwijzes.
Beste Lodewijk, misschien weet je dat sommige letters op het eind van een lettergreep een andere uitspraak hebben: een -L spreek je uit als -N. Denk maar aan de overleden koning, of aan เช็กบิล ‘chék-bin’ (rekening).
In les 11 komt een overzichtstabel van alle besproken karakters met ook de uitspraken op het eind van een woord. Zo’n overzichtstabel kun je ook vinden in het boek van Ronald Schutte, zie de voorbeeld downloads op:
http://slapsystems.nl/Boek-De-Thaise-Taal/voorbeeld-pagina-s/
ผล is dus ‘ph-n’ en de ongeschreven klinker er tussen is hier een ‘o’. Maakt phǒn.
Maar waarom schrijven ze geen ผน? Goeie vraag.
Het volledige woord voor fruit is ผลไม้: PH+L+AI+M. Uit te spreken als phǒn-lá-máai (stijgend, hoog, hoog). Dat zou voor dit specifieke woord mijn verklaring zijn.
Zoals je ziet komt het soms voor dat een medeklinker 2x gebruikt wordt, zowel als eind klank van de ene lettergreep als het begin van de ander. Komt gelukkig niet zo heel vaak voor dus leer je deze woorden wel herkennen. Ronald schrijft hierover:
2.6.2 koppel-lettergrepen en dubbel functionerende medeklinkers (reduplicatie)
Woorden waarbij de eerste twee lettergrepen zijn verbonden door een medeklinker die de eindmedeklinker van de eerste lettergreep is en tevens de beginmedeklinker van de tweede lettergreep, met een ongeschreven ‘a’ klank ertussen (reduplicatie), waarna de derde lettergreep volgt:
สกปรก – sòk-kà-pròk (vies)
ผลไม้ – phǒn-lá-máai (fruit)
(..)
วัสดุ – wát-sà-dòe (materiaal ingrediënt)
Ik hoop dat dit het wat begrijpelijker of duidelijker maakt. Ik ben pas ook sinds april 2018 gaan leren dus mijn uitleg zal vast niet zo goed zijn als iemand die beide talen vloeiend spreekt. Maar leuk dat jij ook interesse hebt in de taal. 🙂
Beste,
“l” wordt op het einde van een woord of lettergreep altijd uitgesproken als “n”
Dat geldt voor ล en ฬ
ผลไม้
uitspraak: ผน-ละ-ม้าย
hier wordt ล gebruikt als koppeling tussen 2 lettergrepen: als einde van het eerste lettergreep klinkt het als ‘n’, als begin van het 2de lettergreep klinkt het dus als “l”.
Groetjes.
Beiden bedankt!
Groetjes,
Lodewijk