Nidhi Eoseewong en de nieuwe kijk op de Thaise geschiedenis

Foto: Wikipedia

Afgelopen 7 augustus overleed Nidhi Eoseewong op 83-jarige leeftijd aan longkanker. Hij staat bekend als één van Thailands grootste historici en was daarnaast ook een belangrijke en gewaardeerde politieke commentator.

In de jaren zeventig en tachtig bracht hij geheel nieuwe inzichten en verklaringen over de Thaise geschiedenis waar voordien de Thaise geschiedenis vrijwel uitsluitend ging over de goede daden van de Siamese en Thaise koningen en zeer weinig over de achterliggende maatschappelijke verschijnselen.

Korte levensgeschiedenis van Nidhi Eoseewong

Nidhi Eoseewong (นิธิ เอียวศรีวงศ์,  Ní-thié Iejaw-sǐe-wong) werd geboren op 23 mei 1940 te Bangkok in een Thais-Chinese familie. Zijn achternaam laat zijn Chinese roots zien en zijn voornaam betekent ‘schat, verdienste’. Hij studeerde af op literatuur en geschiedenis aan de Chulalongkorn universiteit te Bangkok. In 1966 werd hij docent geschiedenis aan de pas opgerichte universiteit van Chiang Mai. Na zijn overlijden stond hij zijn lichaam af aan deze universiteit ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek.

In de periode 1971-1975 studeerde Nidhi voor zijn doctoraal scriptie aan de Universiteit van Michigan. Zijn scriptie ging over fictie verhalen als geschiedenis in vooroorlogs (1920-1942) Indonesië. Hiervoor leerde hij ook het Nederlands en Bahasa Indonesia.

Nidhi’s bijdrage aan de Thaise geschiedkundige en maatschappelijke discussies

Zijn bijdrage is zo veelomvattend dat ik slechts een deel daarvan kan beschrijven.  Zijn werk werd vaak in twijfel getrokken door mainstream politici (daarbij gesteund door het Thaise establishment), maar ontving van andere vooraanstaande politici en wetenschappers juist veel lof. Zo prees Chris Baker hem voor zijn vooruitziende blik en het brengen van serieuze verandering in het beschrijven de van Thaise geschiedenis.

Laat ik beginnen met op te merken dat Nidhi al heel vroeg de nauwelijks gedeelde mening was toegedaan dat wetenschappers zich niet moeten opsluiten in een ivoren toren maar deel moeten nemen aan het publieke debat. En dat deed hij ook met verve tot vlak voor zijn overlijden. Zo demonstreerde hij samen met de activisten in begin 2020 tegen de regering van generaal premier Prayuth.

Zijn belangrijkste bijdrage aan de geschiedenis van Siam/Thailand zijn tweeledig. Hij negeerde en ontkende voor een groot deel de rol van de koningen in de ontwikkeling van de Siamese maatschappij.  Hij zocht de loop van de geschiedenis meer in de sociaaleconomische ontwikkelingen van het land. Dat leverde hem zijn hele carrière lang kritiek op, vooral van de aanhangers van prins Damrong Rachanuphap. Prins Damrong was een halfbroer van koning Chulalongkorn, en wordt ook wel ‘de Vader van de Thaise Geschiedenis’ genoemd. Voor prins Damrong was de rol van koningen essentieel en vormde het grootse deel van zijn schrijven. Deze visie, met die historische focus op de rol van koningen,  is nog steeds min of meer de enige visie op  de geschiedenis zoals deze in de Thaise schoolboeken staat beschreven.  Nare en misdadige gebeurtenissen worden hierbij genegeerd: bijvoorbeeld hoe koning Ananda om het leven kwam in 1946 wordt niet vermeld, en evenmin wordt de massamoord op studenten van de Thammasat universiteit op 6 oktober 1976 besproken.

Ook ontkende Nidhi dat het westen de voornaamste rol speelde bij de ontwikkeling van de Siamese maatschappij naar een meer open, burgerlijk en individueel systeem. In de vroegere uitleg van deze ontwikkeling wordt meestal verwezen naar het Bowring Verdrag van 1855, waarbij Siam onder koning Mongkut zich opende voor het westen. Nidhi beschreef zijn afwijkende blijk op de geschiedenis aan de hand van vele artikelen in zijn boek ‘Pen & Sail’. Aan de hand van literatuur en economische ontwikkelingen laat Nidhi zien hoe de Siamese maatschappij al vanaf 1782 tot 1855 (de vroege Bangkok of Rattanakosin periode) deze veranderingen tot stand bracht, en inheemse, eigen omslag dus. Nidhi laat zien hoe in deze periode handel en industrie opkomen en zich steeds meer ontwikkelen, gevoed door een instroom van Chinese migranten. Er ontstaat een, hoewel nog beperkte, burgerlijke samenleving in een stedelijke omgeving hoewel nog grote mate los van de oude feodale structuren van koning, edelen en de plattelandsbevolking.

Maatschappelijk betrokken

Ik denk dat Nidhi het meest bekend is en gewaardeerd wordt voor zijn actieve rol in het maatschappelijk debat. Hij publiceerde daarover vele artikelen om te beginnen in 1966 in het progressieve Social Science Review, opgericht door Sulak Sivaraksa. Later schreef hij voor meer bladen, met name voor het online publicerende Midnight University. Deze werd echter in 2006 gesloten door de toenmalige junta regering, nadat daar een kritische bespreking was op de door deze junta ontworpen grondwet.

Dit is slechts een korte samenvatting van Nidhi’s leven en werk. Ik hoop dat dit iets van Nidhi’s sociale betrokkenheid, menselijkheid, progressieve visie en maatschappelijke invloed heeft laten zien. Wie meer wil weten verwijs ik naar de hieronder genoemde bronnen.

Met dank aan Rob V. voor verbeteringen een aanvullingen. Hij wees mij er bovendien op dat ik al eerder (in 2018) een artikel schreef over Nidhi Eoseewong wat ik geheel vergeten was: Nidhi Eeoseewong, historicus met een nieuwe visie op de Thaise geschiedenis | Thailand blog

Bronnen en meer:

Zijn belangrijkste artikelen, verzameld en vertaald in het Engels in dit boek:

– ‘Pen & Sail: Literature and History in early Bangkok’, Silkworm Books, 2005

• Een goede samenvatting van zijn leven en werk, door Thai PBS: https://www.thaipbsworld.com/prof-nidhi-eoseewong-historian-who-blazed-new-trails-through-thailands-past-and-present/
• Een in memoriam verschenen op Khaosod English: https://www.khaosodenglish.com/featured/2023/08/08/the-clock-reminds-us-in-memory-of-nidhi-eoseewong-who-passed-away-at-83
• Een opiniestuk van Nidhi uit 2015 over liefde en dictatuur: https://prachataienglish.com/node/5303
• Een opiniestuk van Nidhi uit 2016 in de Bangkok Post, waarin hij het opneemt voor gearresteerde activisten en demonstranten: https://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/1063684/thailand-cant-afford-to-silence-activists-like-phai
• Een opiniestuk van hem uit 2020 over geweld van met name de staat in de Thaise politieke situatie: https://prachataienglish.com/node/8823

Een citaat uit dit laatste wil ik u niet onthouden:

‘…..Ik ben helemaal geen voorstander van geweld. Maar we mogen niet vergeten dat zowel de heersers als degenen die geregeerd worden in Thailand uitblinken in het gebruik van geweld. U herinnert zich de incidenten van Krue Se en Tak Bai, [gewelddadige incidenten in het diepe zuiden van Thailand waar burgers en vermeende opstandelingen op brute wijze werden behandeld of vermoord], toch? Denk tegelijkertijd aan het grote aantal mensen dat werd gearresteerd en jarenlang opgesloten omdat ze ervan werden beschuldigd de artikelen 112 en 116 te hebben overtreden, brand stichten en een gevaar voor de nationale veiligheid vormden, plus degenen die naar andere landen vluchtten en werden gevolgd en vermoord. En dit zonder ons te richten op structureel geweld, zoals de ontberingen waarmee veel mensen met economische problemen te kampen hebben, die in de steek worden gelaten en geen uitweg meer zien. In deze context is er niets bijzonders aan de bewering dat dit alles in geweld kan eindigen……’