De Opstand van 14 oktober 1973, een documentaire
‘Wie de geschiedenis niet kent is gedoemd ze te herhalen’. Deze wijze woorden van schrijver-filosoof George Santayana (1863-1952) schoten mij te binnen toen ik bezig was een verhaal te schrijven over de gebeurtenissen rond de opstand van 14 oktober 1973, als korte inleiding op de documentaire.
Deze opstand begon als studentenprotesten en breidde zich later uit tot een brede beweging die riep om een nieuwe grondwet, uitmondend in de geweldadigheden op 14 oktober 1973. De Thais kennen deze dag als เหตุการณ์ 14 ตุลา heetkaan sìepsìe tòelaa ofwel ‘De gebeurtenissen van 14 oktober’. Soms วันมหาวิปโยค wan mahǎapàjôok ‘De Dag van Groot Verdriet’ genoemd.
Helaas is geschiedenisonderwijs vaak een ondergeschoven kindje en dat geldt in versterkte mate voor Thailand waar niet veel meer aan de orde komt dan de heldendaden van koningen in heden en verleden. Alle kleinere en grotere smetten worden zorgvuldig weggepoetst opdat de jeugd toch vooral leert dat Thailand een uniek en groots land is, niet te vergelijken met andere landen. Maar de meeste oudere Thais kennen deze dag.
Deze goede documentaire, zie de link hieronder, over de gebeurtenissen van 14 oktober 1973, met een uitstekende Engelse ondertiteling, spreekt voor zicht. Maar ik geef toch een heel kort overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen.
Wat er aan voorafging
Van 1961 tot 1972 nam het aantal universitaire studenten toe van 15.000 tot 150.000. Tegelijkertijd raakten de studenten meer georganiseerd. Aanvankelijk richten hun activiteiten zich op universitaire aangelegenheden maar na de stichting van het Nationale Studenten Centrum van Thailand (het NSCT) en de benoeming van Thirayuth Boonmee als secretaris-generaal van de NSCT (1972) werden hun eisen meer politiek: de roep om een grondwet en om de aftreding van de drie Tirannen: Veldmaarschalk Thanom Kittikachon, de ongekozen premier en opperbevelhebber van het leger, Veldmaarschalk Praphas Charusathien, vervangend premier en kolonel Narong Kittikachon, zoon van Thanom en schoonzoon van Praphas.
Op 6 oktober 1973 werden Thirayuth Boonmee en 10 andere politieke activisten gearresteerd voor het verspreiden van pamfletten die een grondwet eisten en voor overtreding van een verbod op samenscholing van meer dan vijf personen. Ze werden ook beschuldigd van pogingen de regering omver te werpen. De studenten begonnen te protesteren.
In de dagen erna namen de protesten snel toe, vooral op de Thammasaat Universiteit, op 11 oktober zouden er 50.000 studenten aan deelgenomen hebben. De regering was de dag erna bereid de studenten op borgtocht vrij te laten, maar zij weigerden, ze wilden onvoorwaardelijk worden vrijgelaten.
Op 13 oktober was de menigte gezwollen tot 400.000, waaronder nu veel andere burgers, die optrokken naar de Rachadamnoen en het Democratie Monument. De regering liet de studenten vrij. Maar een groot deel van de studenten was nog ontevreden over de toegezeggingen van de regering en zo trokken zij op 14 oktober onder leiding van Seksan Prasertkul op naar het paleis van Koning Phumiphon. Daar onderhandelden ze met vertegenwoordigers van de koning en er werd uiteindelijk besloten de demonstraties te beëindigen.
De ongeregeldheden van 14 oktober
De zich terugtrekkende studenten stuitten echter op barricades van de politie, er braken schermutselingen uit die zich snel verspreidden over de stad. De regering bracht helicopters, tanks en soldaten in die vooral op en rond de Rachadamnoen een slachting aanrichten waarin meer dan honderd demonstranten werden gedood en duizenden gewond. Volgens sommige berichten schoot Narong vanuit een helikopter op de demonstranten. Vele gebouwen gingen in vlammen op. Het aantal demonstanten bleef echter groeien. De soldaten trokken zich in de avond van de 14e oktober terug, en om kwart over zeven ‘s avonds kondigde de koning het aftreden van de regering aan.
Maar de Drie Tirannen controleerden nog steeds het leger en de politie en de gewelddadigheden zetten zich de 15e voort totdat in het begin van de avond het bericht kwam dat de Drie Tirannen had land waren ontvlucht.
De nasleep
De jaren 1973 tot 1976 waren van een grote politieke vrijheid. Er was ruimte voor allerlei discussies, stakingen en betogingen, die veelal een links karakter droegen. Het waren ook de jaren dat een extreem-rechtse beweging op gang kwam in de vorm van de Village Scouts, Red Gaurs en Nawaphon. Dat zou op 6 oktober 1976 , nadat Thanom als monnik verkleed naar Thailand terug was gekeerd, leiden tot de gruwelijke slachting op de Thammasaat Universiteit door de drie voorgaande groepen, de militairen en de politie
Nog een citaat van George Qrwell, 1984: ‘Wie het heden beheerst, beheerst het verleden; wie het verleden beheerst, beheerst de toekomst’
Hier is de documentaire over de studentenopstand:
[youtube]https://youtu.be/KLgNO9KX_qA[/youtube]
Meer lezen:
Toch fantastisch dat de Farang de (recente) geschiedenis van Thailand levend houdt. Veel Thai kennen hun geschiedenis niet (meer).
Wat betekent ‘farang’? Is dat een buitenlander misschien?
Deze dag is vrij goed bekend onder de Thais. Ze wordt in de geschiedenisboekjes genoemd en redelijk goed beschreven. De documentaire is natuurlijk gemaakt door Thais en is, als ik YouTube moet geloven, al bijna een miljoen keer bekeken.
De moord op de Thammasaat Universiteit, 3 jaar later op 6 oktober, wordt vaak niet behandeld. Als er wel over gepraat wordt krijgen niet de rechts-extremistische groepen, de politie of de militairen de schuld maar de slachtoffers. Zij zouden allemaal (Vietnamese) communisten zijn geweest en anti-monarchisten. Een leraar klaagde eens tegen mij dat hij zelf wel beter wist maar dat hij dit moest onderwijzen van hogerhand….
Eerdere stukjes van Tino over belangrijke gebeurtenissen en personen besprak ik altijd met mijn vrouw. Sommige kon zij (Pridi Banomyong, de studenten opstand), sommige niet (Sulak Sivaraksa) . Het had wel haar interesse dus zij las ook wat meer over de onderwerpen en personen die Tino beschreef. Maar al te goed wist ze dat, Thailand zo mooi als het is, nog beter, mooier en eerlijker had kunnen en moeten zijn maar dat bepaalde figuren/elites daar niet op zaten en zitten te wachten.
Politiek ook lastig tijdens de verkiezingen, waarbij ze dan toch voor Abhisit koos als minst slechte optie.
Een indrukwekkende documentaire van een dramatische gebeurtenis in de Thaise geschiedenis.
Dank voor deze geschiedenisles Tino.
Wat je kunt zien is, dat een paar mensen zo veel macht uitoefenen en daar, zoals op zoveel andere plaatsen ook gebeurd en gebeurd is, kostte wat het kost proberen aan vast te houden.
Als studenten hun staart gaan roeren is er vaak echt wel wat mis in een land.
Dan is het op dit moment behoorlijk rustig in het nu en dan roerige Thailand, gelukkig maar.
Ook nu is een nieuwe grondwet aanstaande, het is te hopen dat dit een goede is en dienstbaar aan het ganse volk. Overigens, mijn vrouw kent deze geschiedenis wel.
NicoB
Wat veel mensen niet weten is dat Thirayuth en een groep anderen zich een tijd schuil hielden in de jungle. Zijn zoon is daar volgens mij geboren. Begin 80-tiger jaren heeft hij met zijn jonge gezin een aantal jaren in Den Haag gewoond, waar hij een kopstudie aan ISS (Institute Social Studies) afrondde. Er waren op Thammasath trouwens ook lecturers die openlijk aan de kant van de studenten stonden; ik heb met de vrouw van Thirayuth voor zo’n dappere man gewerkt toen hij later ‘gewoon’ zakenman werd.
Ik was hier toen vlak na die opstand. Er stond toen een hotel vlak bij Sanam Luang waar de meeste buiten landers naar binnen gevlucht waren en zich daar schuil hielden. Naam van het hotel schiet me niet meer te binnen. Het was nog lange tijd onrustig daar op die Avenue. Ook was er nog jaren een straat verbod van Middernacht tot 0400 ’s morgens en Martial Law.
op de 14e oktober heb ik mijn moeder in Nl. gefeliciteerd met haar verjaardag vanuit het hoofdpostkantoor op New Road. In die tijd ging dat nog via telefonistes die de verbinding in stapjes tot stand brachten.
Van haar hoorde ik dat er een staatsgreep was gepleegd!!!! Op weg van en naar mijn huis in Soi 1 Sukhumvit was toen niets te merken. Ik ben richting paleis gereden om een en ander te controleren, maar werd halverwege teruggestuurd. Een klein deel van BKK bleef een aantal dagen afgesloten.Het leven ging normaal door!
HaJé