Column: De quasi-democratie van de gekozen premier
De actuele gebeurtenissen rondom het (getrapt) kiezen van een premier in Thailand volgens de procedure beschreven in de Grondwet (let wel: een premier, niet een regering) geven mij aanleiding voor deze meer beschouwende posting over wat democratie is en wat wellicht/waarschijnlijk minder of niet.
In het verleden was er in Nederland ook een idee van de burgemeester te laten kiezen en niet te laten benoemen door de Kroon op voordracht van de regering. Het idee van deze gekozen burgemeester heeft verschillende oorsprongen en is in de loop der jaren door diverse mensen en groepen naar voren gebracht. Een aantal politieke partijen (met D66 als meest prominente), maatschappelijke organisaties en individuen hebben zich ingezet voor dit idee.
Voorstanders van het gekozen burgemeesterschap geloven dat dit de lokale democratie zou versterken door burgers meer directe invloed te geven op wie hun gemeente bestuurt. En hoewel dit op zichzelf een lovenswaardige gedachte is is het nog maar de vraag of dit ook wenselijk is. Immers, de kiezers kiezen al de leden van de gemeenteraad die de baas is in de gemeente. De burgemeester is een soort super manager die boven de (politieke) partijen staat of hoort te staan. Wat zou er gebeuren als de gekozen burgemeester er zijn/haar eigen politieke ideeën op na houdt (en die in een soort verkiezingscampagne ventileert om gekozen te worden) en daarmee de ook al gekozen gemeenteraad lastig valt? Of als de gekozen burgemeester een populaire Nederlander is (een oud voetbalspeler, een artiest of de gepensioneerde frietboer) die helemaal niets begrepen heeft van politiek, van managen en vergaderingen voorzitten? Nou, dat gaat niet gebeuren hoor ik u denken, maar bedenk dat in de laatste presidentsverkiezingen in Egypte duizenden mensen de naam van Liverpool speler Mohammed Salah op het formulier schreven in plaats van uit de lijst van kandidaten te kiezen.
Maar terug naar Thailand. Op dit moment is de procedure aan de gang om, na en gelet op de uitslag van de verkiezingen, een nieuwe premier te kiezen. Belangrijk is sectie 88 van de Grondwet. Kandidaten voor het premierschap moeten voor de verkiezingen zijn opgegeven bij de Kiesraad en dat mogen er 0, 1, 2 or 3 per politieke partij zijn.
Section 88
In a general election, a political party sending a candidate for election shall notify the Election Commission of not more than three names of persons endorsed by resolution of the political party that would be proposed to the House of Representatives for consideration and approval for appointment as Prime Minister prior to the end of the period for application for candidacy. The Election Commission shall announce the names of such persons to the public, and the provisions of section 87 paragraph two shall apply, mutatis mutandis. A political party may decide not to propose a list of names of persons under paragraph one.
Na de verkiezingen is het nieuwgekozen parlement aan zet. Na het kiezen van een voorzitter en twee vice-voorzitters (is al gebeurd) moet een nieuwe premier worden gekozen.
(kan Sangtong / Shutterstock.com)
Section 159
The House of Representatives shall complete its consideration for approval of the person suitable to be appointed as Prime Minister from a person who has the qualifications and is not under any of the prohibitions under section 160, and is a person listed by a political party under section 88, only with respect to the list of names of political parties whose members have been elected as Members of the House of Representatives constituting not less than five per cent of the total number of existing Members of the House of Representatives.
The nomination under paragraph one shall be endorsed by members comprising not less than one-tenth of the total number of the existing Members of the House of Representatives. The resolution of the House of Representatives approving the appointment of a person as Prime Minister shall be passed by open votes and by the votes of more than one half of the total number of the existing Members of the House of Representatives.
Er staat verder niks in de Grondwet hoe dat dan in de praktijk moet verlopen. Hij of zij moet wel de kwalificaties hebben die ook gelden voor een minister en die zijn volgens sectie 160:
- be of Thai nationality by birth;
- be not less than thirty-five years of age;
- have graduated with not lower than a Bachelor’s degree or its equivalent;
- be of evident integrity;
- not have behaviour which is a serious violation of or failure to comply with ethical standards;
- not be under any of the prohibitions under section 98;
- not be a person sentenced by a judgment to imprisonment, irrespective of the finality of the case or a suspension of the punishment, except for an offence committed through negligence, a petty offence or a defamation offence;
- not be a person whose office has been vacated on the grounds of committing any prohibited act under section 186 or section 187, for a period of less than two years up to the date of
Dit ontbreken van enige context of aanwijzingen voor het kiezen van een nieuwe premier levert allerlei zaken op die ons deels bekend en deels onbekend of zelfs vreemd voorkomen:
- Formatie en coalitievorming;
- (premature) Politieke discussies;
In de Grondwet staat niets over het formeren van een regering. Als 1 politieke partij de absolute meerderheid heeft, is dat natuurlijk eenvoudig, Je hebt andere partijen niet nodig en dus nodig je alleen je vriendjes uit om mee te doen in de regering. Als dat niet zo is moet er gezocht worden naar en gewerkt worden aan een coalitie van partijen. Dat vergt in Nederland en België een hoop tijd, overleg en koffie omdat allerlei politieke standpunten met elkaar moeten worden verzoend om een regeerprogramma te maken voor 4 jaar en dus een “stabiele” regeringsploeg te vormen. In Thailand is een coalitie een kwestie van dagen of soms van enkele uren. Er valt niks te onderhandelen over een regeringsprogramma omdat diepgaande standpunten over de problemen van het land nagenoeg ontbreken. En als er gepraat moet worden kan dat altijd later en binnenskamers. Ministers zijn de baas over hun departement en over de politiek die daar gevoerd wordt, niet een regeringsteam. Regeerakkoorden ontbreken. Kritiek op een college-minister is not done. Coalities zijn in eerste instantie gericht op het behalen van de meerderheid van de zetels in het parlement. Tellen is daarbij belangrijk, politieke standpunten en mogelijke verschillen niet.
Deze tamelijk open procedure maakt het ook mogelijk voor iedere politieke partij om eigen stokpaardjes te berijden (die passen in onderhandelingen over een regeerakkoord) of oneigenlijke argumenten te gebruiken om het proces van het kiezen van de premier te vertragen of te frustreren. Zo melden vele partijen dat zij de kandidatuur van Pita van de MFP niet zouden steunen omdat die partij wat wil veranderen aan art112 dat handelt over de monarchie. Nou wil het geval dat enige verandering niet was opgenomen in de MOU die MFP met 7 andere partijen had gesloten om een coalitie te vormen; en die andere partijen hadden aangegeven niet voor enige verandering te zullen stemmen. EN: dit argument slaat op geen enkele manier op de kwaliteiten van Pita om premier te worden en wordt er dus met de haren bijgesleept.
De Bhumjaithai, de partij van Anutin die nu met de MFP een coalitie vormt (naast een aantal kleinere partijen), lijkt voorwaarden te stellen aan het aantal ministersposten dat men wil hebben en ook welke. Met name gaat het dan om het transport ministerie waar de komende jaren veel geld in omgaat vanwege grote infrastructurele werken: een geweldige bron voor vriendjespolitiek en corruptie. Ook deze eisen hebben niets maar dan ook niets te maken met de keuze van de nieuwe premier, maar zouden passen in de onderhandelingen om een regeerakkoord. Maar Anutin houdt een stevige voet tussen de deur.
Het lijkt er dus op dat in het proces om in Thailand een nieuwe premier te kiezen allerlei onderhandelingen met eigenlijke en oneigenlijke argumenten plaatsvinden om de macht in dit land, en op verschillende ministeries te verdelen. Ik meen te mogen stellen dat dit in Nederland toch wel een beetje anders gaat. In de eerste plaatsvindt men, van links naar rechts in het politiek spectrum, dat een nieuw regeerakkoord en een nieuwe regeringsploeg recht moet doen aan de verkiezingsuitslag. De winnaars van de verkiezingen krijgen het voortouw, de verliezers nemen plaats in de wachtkamer. De onderhandelingen gaan niet zozeer om de macht, maar om het verwezenlijken van de beloften die de kiezers gedaan zijn in de verkiezingscampagne. Pas als er overeenstemming is over zo’n regeerakkoord (alle fracties van de coalitie wordt om hun oordeel gevraagd; belangrijk want zo’n akkoord is richtinggevend voor de politieke lijn van 4 jaar) worden de ministersposten verdeeld.
Ook in Nederland wordt samenwerking met andere partijen wel eens uitgesloten. Dat geldt voor samenwerking met de PVV van Geert Wilders die men niet democratisch vindt vanwege haar standpunt ten aanzien van de Islam en Moslims. De partijen die samenwerking uitsluiten veranderen hun standpunt niet na de verkiezingen, ook niet als de PVV winst boekt.
In Thailand is een dergelijke houding ver te zoeken. De Pheu Thai die samenwerking met de partijen van de oud-generaals Prayut en Prawit voor de verkiezingen uitsloten lijken dat nu vergeten te zijn. Alleen om het aantal zetels, een eigen premier en de macht? En de kiezers dan? En de belofte aan de kiezers? Is dat democratie? Is dat waarvoor de Thaise kiezers naar de stembus zijn gegaan op 14 mei, en in groten getale hebben gestemd voor verandering en tegen de zittende elite? Is dit alles vergeten als iedereen 10.000 Baht digitaal geld krijgt van de nieuwe PT regering? De PT heeft aangekondigd dit idee direct aan de orde te stellen in de nieuwe regering, enkele senatoren en economische experts twijfelen aan het idee en de nieuwe premier, waarschijnlijk Srettha, krijgt niet de mogelijkheid om het idee in het parlement toe te lichten als men volgende week stemt. Alleen nummers en geld tellen…..??
Het democratisch principe moet zich helaas bij menig partij nog verder ontwikkelen. Een partij als MFP laat zien dat het inzicht en de wil er wel is, maar het helpt natuurlijk niet dat er minder fraaie mensen onder de powers that be zijn die dat telkens weer de kop hebben ingedrukt de afgelopen decennia. Nu zijn die hoge heren in de politiek en de top in diverse netwerken van leger, bedrijfsleven (de invloedrijke figuren) ook niet gek natuurlijk. Ze kennen een goede opleiding, hebben vaak lang enige tot vele jaren in het buitenland doorgebracht, allerlei internationale contacten op hoog niveau (politiek, militair, zakelijk etc.). Dus ik hou het er op dat het vooral een stuk onwil is omdat er nog steeds veel ruilhandel is qua verdelen van de taart.
Dat elk ministerie zijn eigen koninkrijkje is helpt daar zeker niet bij. Dat werkt zelfs averechts, de diverse kamerleden en aspirant ministers wordt het zo toch aantrekkelijk gemaakt om deals te sluiten, elkaar een dolk in de rug te steken en zo proberen de nodige resultaten voor de eigen persoon, partij en eigen netwerk binnen te slepen.
Dat hele gedoe rondom de verkiezing van de premier laat wel zien dat het niet zozeer gaat om de aspirant premier op zijn/haar kwaliteiten de beoordelen, maar vooral wie er allemaal de hand in de koekjestrommel kan gaan steken en om de belangen van de diverse netwerken veilig te stellen. Het met er haren er bij slepen van artikel 112 bijvoorbeeld is omdat MFP een andere weg in wil slaan dan die koehandel waar vele anderen zo graag aan meedoen (Phua Thai is wat dat betreft net zo min te vertrouwen als de partijen uit de regering Prayuth, met menig over stap over en weer van politici).
Enkele dagen geleden had de FCCT een debat met als onderwerp of de politiek vooruitgaat of dieper aan het wegzinken is. Ongeveer 1 uur in de uitzending zegt Jonathan Head (BBC) dat hij met senatoren sprak die beamen dat het niet op het voorstel van MFP gaat dat 112 aangepast dient te worden, omdat iedereen weet dat alleen MFP voor aanpassing van de wet is (al beamen enkele dat politiek misbruik van 112 ongewenst is maar dat de wet toch met rust gelaten moet worden…) en dat het voorstel tot aanpassing het op zeker niet zal halen, MAAR dat het ter stemming brengen van zo’n motie een eerste breuk zou zijn in het pantser (aangaande het instituut en de powers that be), en daarom elke vorm van debat uitgesloten is.
Voorts kwamen Pannika Wannich (van de ontbonden Future Forward partij) aan het woord, die zei dat een MFP kamerlid had gesproken met Anutin (PhumjaiThai partij), en dat ook Anutin zou hebben gezegd best met MFP in een coalitie te kunnen, dat 112 niet de hoofdzaak is maar dat een kamerlid van MFP een zaak aangegaan is tegen Anutin aangaande constructiewerken (??, zie 1 uur, 7 minuten in). Het zou mij niks verbazen, sommige mannen zijn of snel op een tampeloeres getrapt en/of willen simpelweg hun zakelijke belangen veiligstellen en een partij die schoonschip wil maken en een koers van nette politiek en respect naar de burger toe voorop stelt, die partij is dan ongewenst.
Bron FCCT video, “2023 08 16 FCCT Thailand’s politics moving forward or backwards”: https://www.youtube.com/watch?v=BtQFBVjQM4o
NB: er is een foutje in het stuk geslopen beste Chris. In de zin “de partij van Anutin die nu met de MFP een coalitie vormt “, moet MFP natuurlijk vervangen worden door PT.
De posting van Chris begint met de opmerking een beschouwing te geven over wat democratie is. Maar democratie is zoals wij allen weten een bestuursvorm waarin de wil van het volk de bron is van legitieme machtsuitoefening. Dat is in Thailand niet het geval, zelfs niet quasi. Daar hoeven we geen discussie of debat over te hebben. De wil van het volk uit zich in verkiezingen, en Chris komt daarmee uit bij een poging voorheen in Nederland over het rechtstreeks kiezen van een burgemeester in Nederland. Maar hij is abuis: een burgemeester wordt al indirect gekozen, zoals ook de leden van de Eerste Kamer. De burgemeester indirect namens de bevolking door de direct gekozen gemeenteraad, de Eerste Kamerleden indirect door de direct gekozen Provinciale Staten. De benoeming door de Kroon is slechts de bevestiging van de voordracht. Daarna komt Chris op de verkiezing van de Thaise premier. Nogal een fikse stap: van een NL-burgemeester naar een TH minister-president. Maak dan een vergelijk tussen Rutte en Prayuth.
De posting gaat vervolgens over grondwetsartikelen en de daaruit voortvloeiende protocollen, procedures en manoeuvres aangaande die Thaise PM-verkiezing. Prima. Niets tegen in te brengen. Helder. Want laat duidelijk zijn dat op deze wijze de voordracht aan het staatshoofd tot stand komt. Niet door verkiezingen dus. Ook quasi. Het erbij halen van de PVV als voorbeeld van uitsluiting zoals gebeurd is met de MFP gaat helemaal mis. De PVV belichaamd door Wilders is met name door Rutte (terwijl zijn opvolgster alweer een andere houding aanneemt) vanwege een vertrouwensbreuk weggezet. De MFP en zeer zeker de figuur Pita werden en worden door de volledige gevestigde Thaise orde en de instituten daaromheen absoluut niet gepruimd. Zie onder meer de reactie van RobV. Chris stelt tevens vast dat het in de politiek algemeen gesproken om samenwerking gaat. Een thema die in de Thaise politiek zeer ver te zoeken is, om redenen die dan wel weer door Chris zeer helder zijn omschreven. Hij eindigt met een aantal vragen waarop hij zelf het gebruikelijk antwoord heeft: geld telt! En omdat Thaksin er zat van heeft is het PT om hem te doen. Chris laat hier een belangrijk deel van wat zich afspeelt in huidige politieke arena onbelicht.
Het is jammer dat Chris, die naar hij zelf vaak aangeeft goed is ingevoerd in de Thaise politiek, een vergelijk maakt tussen het soort democratie van Nederland met dat van Thailand. Zoals hij zelf zegt: Thailand is een quasi-democratie. Betrek dan deze constatering in je verdere redeneringen. Chris had er goed aan gedaan een essay te presenteren waarin hij zijn op het laatst opgeworpen vraagstellingen nader analyseert. Waarom sloot de PT destijds de UTN en de PPRT uit? Om welk “misverstand’ ging het? En hoe kan het dan dat dit nu allemaal irrelevant is? Welke rol speelt de persoon Thaksin in dit geheel? Maar vooral: wat zegt dit alles over de houding van huidige hoofdrolspelers jegens de uitkomsten van de verkiezingen van 3 maanden geleden? Want dat is waar democratie om draait. Ik zei het al aan het begin: het gaat om de wil van het volk als bron van legitieme machtsuitoefening. Typ dus niet de woorden Thailand en democratie in een dezelfde zin. En geef niet als verklaring enkel het adagium: geld telt!, als je vaker stelt te weten hoe de hazen lopen.
Ik wil eerst Chris bedanken voor zijn inbreng.
Voor de duidelijkheid, in Nederland is de burgemeester ondergeschikt aan de gemeenteraad.
Hij wordt gekozen door de fractievoorzitters via een sollicitatieprocedure.
Hij is o.a. voorzitter van de gemeenteraad, hoofd van politie en veiligheid.
Tevens is hij spreekbuis voor de Gemeenteraad.
Soi, Chris schrijft wat hij wil schrijven. Jij zegt waar hij goed aan had gedaan. Met andere woorden, wat hij beter had moeten doen. Dat is te gemakkelijk.
Ik begrijp dat wij binnenkort een artikel van je kunnen verwachten met betrekking tot deze zogenaamde verbeter punten.
de kiezers kiezen al de leden van de gemeenteraad die de baas is in de gemeente. De burgemeester is een soort super manager die boven de (politieke) partijen staat of hoort te staan.
Het artikel van Chris de Boer poogt de staat van democratie te beschrijven te midden van het Thaise gekrakeel rondom de PM-verkiezing in de Nationale Assemblee van Thailand. Wat een burgemeestersverkiezing in Nederland daarmee te maken heeft ontgaat me. Voor de duidelijkheid: via de gemeenteraad wordt de burgemeester indirect verkozen, niet door de fractievoorzitters. https://ap.lc/mydIN Uiteraard schrijft Chris wat hij wil, dus ik ook. Daarnaast kan Chris absoluut tegen kritiek. Als oud-universiteitslector weet hij heus wel hoe bij het kaatsen de bal te verwachten. Maar fijn voor je dat je het voor hem opneemt. Uiteraard zal ik niet aan jouw verwachtingen voldoen door ook nog eens met een artikel verbeterpunten te komen. Let wel: als één van de zeer weinigen stuur ik op Thailandblog met grote regelmaat een reactie in op gebeurtenissen in de Thaise politiek, en dat van meer dan enkele regels. Ik geeft dus vaker blijk van mijn kijk op alle Thaise politieke handel en wandel, en als jij al die reacties vanaf medio mei bundelt heb je meer dan een artikel. Verder zou het ook nog eens van sportiviteit getuigen als je zelf jouw visie uit de doeken had gedaan in plaats van enkel tot je nemen wat anderen aan meningen ventileren.
Het is juist de bedoeling dat mensen hun visie op deze blog kunnen uiten.
Prima als mensen zoals jij, Chris, etc dat doen.
Het eerste deel van mijn reactie betreft Chris.
Het tweede deel betreft jou en gaat over je manier van reageren.
Mijn commentaar ging niet over de inhoud.
Goed lezen a.u.b.
Over mijn manier van reageren: ik neem de rol aan van advocatus diaboli. https://www.mr-online.nl/advocaat-van-de-duivel-waar-komt-deze-term-vandaan/ Er wordt vaak zoveel “geargumenteerd” dat het goed is de ander tot nadenken te stemmen. Als iemand zegt goed ingevoerd te zijn, dan daag ik die persoon uit zich nader te verklaren. Als iemand meent dat een partij heeft gewonnen, laat ik met cijfers zien dat die winst zeer marginaal blijkt. Als iemand betoogt dat het goed is als mensen hun visie uiten, dan zeg ik: doe dat zelf eens.
Op 22 augustus ’s morgens om 9 uur arriveert Taxin, met eigen vliegtuig met of zonder zuster op Don Muang Airport.
Ja vrienden het is zover. Eerst even naar de Bangkok Remand Prison, een verfrissend bad en een passende 5 sterren maaltijd. Dit laatste te nuttigen in een aircoroom.
Dan een verzoek tot gratie indienen.
Even relaxen en een gooi naar het premierschap.
Geloof je me niet? Ga maar kijken, is sta tussen de pers en heb nog wel een paar consumptiebonnen over!
Personen die in Thailand veroordeeld zijn voor misdaden begaan in Thailand kunnen NOOIT lid van het parlement worden, laat staan een ministerspost of premier. De meerderheid van de bevolking is Thaksin ook meer dan zat.
Quote…: “De burgemeester is een soort super manager die boven de (politieke) partijen staat of hoort te staan. Wat zou er gebeuren als de gekozen burgemeester er zijn/haar eigen politieke ideeën op na houdt (en die in een soort verkiezingscampagne ventileert om gekozen te worden) en daarmee de ook al gekozen gemeenteraad lastig valt?”
Het zou in mijn ogen een toppunt van democratie zijn, indien de bewoners van een stad zelf hun burgemeester konden kiezen. En echt een verschil lijkt het mij niet te maken, want als de burgers kiezen voor partij A, dan zal de burgemeester (m/v) ook wel gelieerd zijn aan die partij.
Tenzij je twee verkiezingen gaat houden op een totaal ander tijdstip. Ja, dan kan het gebeuren dat partij A de grootste is, maar dat de burgemeester van partij B is of zelfs onafhankelijk. Democratischer ga je het niet krijgen naar mijn mening.
En dat Thaise politieke partijen elkaar niet zo hard uitsluiten als hun Nederlandse collega’s… Dat lijkt mij deels ook in het cultuur van netwerken. En dan moet je vsn tijd tot tijd wel de andere kant op kunnen kijken … ( https://www.thailandblog.nl/achtergrond/thailand-netwerk-samenleving/ )
Al had Rutte (destijds gedoogpartner) Wilders uitgesloten omdat de laatste wegliep van zijn verantwoordelijkheden. Het Catshuis-overleg 2012.
Mvg,
Een paar opmerkingen:
– een gekozen burgemeester die uit de grootste partij voortkomt, kan de verdenking op zich laden niet boven de partijen te staan. De premier is ook de premier voor alle pattije in de coalitie en voor alle burgers.
– er is een verschil tussen vorm en inhoud. De gekozen burgemeester is qua vorm democratisch, qua inhoud valt daar nogal wat af te dingen. De huidige procedure, (een profielschets, selectie van kandidaten, sollicitatie commissie uit de gemeenteraad, voordracht aan de regering, benoeming door de Kroon) biedt denk ik betere waarborgen voor de inhoud.
FrankyR zegt: “En echt een verschil lijkt het mij niet te maken, want als de burgers kiezen voor partij A, dan zal de burgemeester (m/v) ook wel gelieerd zijn aan die partij.”
Bij de sollicitatie procedures die ik heb meegemaakt in Nederland stemt iedere fractievoorzitter met 1 stem. Grote partij of kleine partij.
Het is dus niet zo dat de burgemeester meer kans maakt als hij deel uitmaakt van die grootste partij.
Hij wordt gekozen op basis van zijn competenties.
beste Hagro
De burgemeester wordt niet rechtstreeks gekozen.
Hij wordt gekozen om voor te dragen aan de regering voor benoeming. Er maximaal drie namen op de voordracht als men er niet uit komt. In dat geval beslist de regering.
Democratie lijkt vooral een in de Westerse wereld gangbare politieke vorm. Hier (het Westen) werkt het in die zin, dat er gekozen mag worden, maar dat biedt geen zekerheid dat de gekozen partijen ook over gaan tot uitvoering van hun gedane beloftes. Compromissen zijn soms nodig en even vaak zijn de gedane verkiezingsbeloftes niets anders dan een middel om zoveel mogelijk kiezers te trekken en is de uitvoering van die beloftes op voorhand al onmogelijk. Kiezers zijn niet altijd even slim…
In Thailand zijn de verkiezingen (zo lijkt het) democratisch verlopen. Er spelen echter meer zaken op de achtergrond. Zo is een cruciale systeemfout de 250 senatoren die door het leger zijn aangewezen. Dat houdt simpelweg in, dat voor een meerderheid het leger (en/ of daaraan gelierde partijen en personen) slechts 125 “echte zetels” hoeven te winnen. 125 van de 750 = 16.67%. Leest u het nog even goed; 16,67% van de stemmen krijgen en dan toch de meerderheid in het parlement hebben. De conclusie uit mijn 1e alinea over Nederland zal ook in Thailand van toepassing zijn en dus is het leger feitelijk altijd aan de macht.
Dat de Thaksin-trawanten nu hun beloftes vergeten zijn en met de vroegere “vijand” een coalitie gaan vormen, is gotspe die voor beide kampen voordelen biedt; Thaksin kan terugkeren, zijn gevangenisstraf wordt verlaagd of hij krijgt gratie en de partijen rondom Prayut behouden hun macht én die verdomde Move Forward is buitenspel gezet.
Eindoordeel; de grote winnaar staat buitenspel en de oude vijanden slaan hun handen ineen en gaan vrolijk verder zoals het was.