Noem jij mij maar eens één niet corrupte politicus, krijg ik soms te horen als ik in discussie raak over de Thaise politiek. Ik heb een hekel aan generaliseren en noem er dan drie: Chuan Leekpai (voormalig premier), Surin Pitsuwan (voormalig secretaris-generaal van ASEAN) en Chaturon Chaisaeng (vroegere Minister van Onderwijs).
Van dit drietal is Chuan Leekpai mijn favoriet. Ik voel een soort bewondering voor hem. Van eenvoudige komaf, onkreukbaar en nog aardig ook. Van 1992 tot 1995 en van 1997 tot 2001 was hij premier van Thailand. Zijn afkomst verloochende hij echter nooit. ‘Ik ben geboren in een huis met een strooien dak. De muren waren van geweven betelnoothout en de vloer was de aarde,’ schreef hij in een in 1998 in de Bangkok Post gepubliceerde ‘Brief aan mijn moeder’. Dit eerbetoon aan haar, een ongeletterde marktkoopvrouw, vind je hieronder.
Eerst iets over de man. Chuan Leekpai (Thais: ชวน หลีกภัย spreek uit choean lìe:kphai) werd geboren op 28 juli 1938 in de provincie Trang (Zuid-Thailand) als derde van tien kinderen. Hij volgde onderwijs op een tempelschool in Bangkok (Wat Amanrintraram), studeerde rechten op de Thammasaat universiteit en was enige tijd advocaat voor hij de politiek inging als lid en later leider van de in Zuid-Thailand dominerende Democratische Partij.
Andere tijden, juli 2014. Juntaleider Prayuth laat bloemetje bezorgen bij jarige Chuan (BP)Chuan Leekpai is tot op de dag van vandaag de enige Thaise regeringsleider die niet uit de aristocratische, militaire of kapitalistische klasse stamt. In zijn tijd waren de Democraten fel gekant tegen militaire bemoeienis met het landsbestuur. Premier Chuan woonde in een eenvoudig huurhuis aan een weg vol kuilen. De verplichte melding van bezittingen van politici in 1998 toonde 250.000 baht eigen ‘vermogen’, terwijl het gemiddelde in zijn ministersploeg 66 miljoen baht was.
Hoewel Chuan als onkreukbaar werd gezien waren zijn kabinetten niet corruptie-proof. Zijn eerste regering ging ten onder door met landverkopen in Phuket malverserende ministers. De premier wuifde kritiek op dat soort politici vaak weg. De rechter heeft zich nog niet over hen uitgesproken, zei hij dan. Dit afschilderen van collega’s als schoon leverde hem de bijnaam ‘De Schilder’ op.
Voor de media was Chuan Leekpai een ramp. Hij stuurde journalisten vaak het bos in met antwoorden als
‘Ik heb nog geen rapporten ontvangen’ of ‘De commissie is nog bezig de zaak te bestuderen’ .
Chuan Leekpai is nog politiek actief als adviseur van de Democratische Partij.
Brief van premier Chuan Leekpai aan zijn moeder Tuan, 84 jaar
Ik ben geboren in een huis met een strooien dak. De muren waren gemaakt van geweven betelnoothout en de vloer was van aarde.
U en vader vochten om de eindjes aan elkaar te knopen. Zijn salaris was onbeduidend en zo werd u de kostwinner van de familie. U stond op om 1 uur ‘s nachts om rubber te tappen, en na het bewerken ervan en het messen slijpen voor de volgende dag was het 5 uur ‘s middags.
Er was toen nog geen televisie, alleen norah (een vorm van dans in het Zuiden; TK) en naang talung (schaduwpoppen voorstelling; TK). Niemand heeft u ooit die voorstellingen zien bezoeken. U had weinig belangstelling voor vermaak.
Uw zelfdiscipline was groter dan van al uw kinderen. Toen we nog schoolkinderen waren vulde u het salaris van vader aan met de verkoop van snoepgoed en andere lekkernijen op de markt. Wij leerden khanom sai sai te maken. Vandaag de dag koop ik deze zoetigheid ook als ik geen honger heb omdat ik weet dat het van een familie komt als het onze, anders zou het niet worden gemaakt.
Iedere morgen sleepte ik khanom sai sai naar de markt. U was een heel effectieve marktvrouw. U was wijd en zijd bekend omdat u markten bezocht in verschillende tambons. De eerste keer dat ik me beschikbaar stelde vaar een zetel in het parlement en ik zei dat ik een zoon was van Mae Tuan riep iedereen uit ‘Oh, de zoon van de ijverige Mae Tuan!’
Uw grootvader was een kamnan (lokale bestuurder; TK)) en de kleinkinderen moeten dus de lagere school afmaken. Maar u niet, u was een dochter en moest de zorg opnemen voor mijn grootmoeder die verlamd was. Toch wist u het hart te winnen van Khru Niyom, de man met de hoogste opleiding in het dorp, vanwege uw toewijding aan uw moeder.
U wees ons de weg hoe een fatsoenlijk leven te leiden. De standvastigheid en duurzaamheid van uw liefde voor ons was een les om naar te luisteren, te zien en te volgen in de familie en in de gemeenschap.
U was analfabeet en als een blinde. Als marktvrouw vertrouwde u op uw geheugen, en het was een uitstekend geheugen. U wist altijd aan wie u iets schuldig was en wie iets aan u schuldig was. Wij kinderen plaagden u wel eens door te zeggen ‘Onthoud alleen maar dat laatste…’
Vader wist veel af van voeding, en vroeg ons geen rijst en noedels samen te eten en af te zien van koffie drinken. U begreep dat niet want door die twee dingen samen te eten verdween uw honger en koffie hield u wakker bij het nachtelijk rubber tappen.
Wij kinderen volgden vaders lessen. Ik drink nog steeds geen koffie. Nadat vader was gestorven op zijn zestigste mopperden we dat hij veel van voeding wist maar dat anderen nog leefden. Goed voor een lach.
Het was karma voor u en vader dat alle kinderen goed konden leren, maar u moest er hard voor werken en er soms geld voor lenen. Vader had visie en wist dat een opleiding belangrijk was voor de toekomst maar zijn salaris als onderwijzer was niet genoeg om verschillende kinderen te ondersteunen.
Terwijl u tweeën ons hielpen de school te betalen probeerden wij onze uitgaven te beperken. Toen ik in de tempelschool verbleef maakte ik tekeningen wat de uitgaven halveerde. Ik studeerde snel af om het volgende kind te kunnen ondersteunen.
U riep ons voor een bad om 5 uur ‘s middags waarna we ons huiswerk afmaakten. We hadden toen nog geen elektriciteit. U hield van kinderen en u had veel vrienden. Als u kinderen kende die net als ik in het Jaar van de Tijger waren geboren dan bevorderde u de vriendschap tussen ons en hun familieleden en zij werden mijn familieleden.
Ik deed met veel activiteiten mee en had veel vrienden. Dat kwam goed uit toen ik parlementslid wilde worden. Niet dat u dat zo had voorzien!
U houdt ervan alleen een sarong over uw borst en boezem te knopen, en niet een bloesje. Als vaders baas op bezoek kwam riepen wij als verkenners dat u een bloesje moest aantrekken.
Pas later kwam mij een voorbeeld van uw dapperheid ter oren. Toen vader eens laat terugkwam met de vroedvrouw uit een ander district bleek dat ik al was geboren! U gebruikte uw ervaring van vroegere bevallingen om mij ter wereld te brengen!
Ik herinner me dat u opschepte over de mooie navels van uw kinderen. Ik begreep toen nog niet hoe je de schoonheid van een navel moest inschatten. Kinderen tot tien jaar renden destijds naakt rond. Nu herinner ik me dat al die andere kinderen uitpuilende navels hadden en wij niet. U vertelde later dat het kwam omdat u altijd zelf de navelstreng doorsneed waarbij ik uw proefpersoon was.
Iedere keer als ik hier aan denk prijs ik me gelukkig dat ik gezond en heel ben. Wat er gebeurde weerspiegelde uw moed want u had geen kennis van verloskunde, alleen de ervaring te zijn bevallen. Toch lukte het u ons beiden er daarheen te helpen.
Omdat ik een politicus ben heb ik niet veel tijd u te bezoeken. Daar voel ik tot op heden wroeging over. Toen vader stierf realiseerde ik me dat ik, door mijn drukke leven als politicus, hem niet heb terug betaald. Daarom ben ik, nu het u betreft, nog meer bezorgd. Hoe ouder u wordt hoe bezorgder ik ben.
Chuan bij zijn overleden moeder. Afscheid van een sterke, bewonderenswaardige vrouw (2011)Ik zal iedere gelegenheid aangrijpen u te bezoeken al is het maar voor een halve dag.
Ik heb plattelandsmoeders gezien in het hele land. Ik heb altijd hun moed, geduld en toewijding bewonderd bij het grootbrengen van hun kinderen. U bent zo’n moeder, een moeder die haar plichten vervulde zover uw bekwaamheden reikte. Zolang ik daartoe de kracht heb zal ik alles doen voor uw kinderen.
Ik houd van u, moeder,
Chuan Leekpai
Noot TK: Chuan’s moeder overleed in 2011 op 99-jarige leeftijd
Gepubliceerd in Bangkok Post 12 augustus 1998
Bronnen:
- Wikipedia Chuan Leekpai
- Niet als link gevonden, maar bruikbaar als zoektermen: Brief van de premier aan zijn moeder Tuan (84 jaar), Bangkok Post, 12 augustus 1998
- Philip Shenon, Opponent of Military Dominance named Thailand’s Prime Minister, NYTimes, 24 september 1992
- Robert Horn, Associated Press, Thai Cabinet reveals its Wealth, 12 januari 1998
Prachtig.
Volgens mijn vrouw (thaksin aanhangster) heeft Leekpai geld voor de bouw van een politiebureau en een viaduct ontvreemd …..
En ze was niet een ” klokkeluider”…..
Als je dan een verhaal hebt , achtergrond , dan is het wat gefundeerder dan “van hebben horen zeggen”. Een publicatie in een krant of zo.
Onkreukbaar politicus? Bestaat er één politicus van enig niveau die die zijn handen niet vuilmaakt, c.q. moet vuilmaken in machtsdeling, keuzes maken of compromis? Vond deze landelijke toppoliticus al zijn bestuurshandelingen eervol? Met quasi zekerheid niet … tenzij hij het een ijdeltuit was met een totaal gebrek aan moraliteit en/of zelf inzicht.
Kon hij bij elke beslissing zijn integriteit vrijwaren? Twijfelachtig want blijkbaar vond hij collegialiteit ten overstaan van collega ministers belangrijker dan publieke verantwoording af leggen ten overstaan van het volk (kiezers)?
Het probleem met dit soort biografische benaderingen is dat de man/vrouw belicht wordt en zijn beleid tussen de plooien valt.
Misschien was die man wel één van de meest integere toppolitici die Thailand gekend heeft? Maar wat deed zijn beleid voor het land en haar bevolking? Wist hij het staatsapparaat aan te sturen (bij te sturen) om beleidsdoelstellingen gerealiseerd te krijgen?
Goed voor de man dat hij zijn reputatie hoog kon houden. Leuk voor de man dat hij geadoreerd werd/wordt. Maar hij was een (verkozen) beleidsverantwoordelijke. De verantwoording van zijn beleid lijkt me meer relevant voor het land en haar bevolking, dan de historische waas van adoratie die de persoon omhult/verguldt/verhult.
De naïeve onschuldige maagdelijk aandoenlijk gepersonaliseerde verhaallijn vinden we allen uiteraard fraaier, maar meestal is die meer verkreukeld door het oneindige plooien platstrijken en poetsen?
Beste Mark,
Ik nodig je uit een verhaal te schrijven over Chuan die de punten die je noemt beschrijft. Je hebt natuurlijk wel een beetje gelijk
.Ik noemde trouwens in zijn biografie best wat negatieve zaken over zijn politieke opstelling en zijn beleid, of is je dat ontgaan? Zo onschuldig en maagdelijk was mijn verhaal nou ook weer niet. Ik kan best nog wat meer nare zaken noemen uit Chuan;s regeerperiode. Zo werd het verzet van de ‘Assembly of the Poor’ tegen de Pak Mun dam zeer hardhandig neergeslagen in 1998.
Maar ik zeg ook dit. Wij maken allemaal vuile handen. Ik moest destijds als arts in Tanzania bij gebrek aan antibiotica kiezen wie ik zou helpen en wie niet. Sommigen gingen dood.
Chuan regeerde met coalities van 2-5 partijen. Hij moest compromissen sluiten. Dat moeten we allemaal soms/vaak. Ik wilde vooral de persoon Chuan naar voren halen.
Ik ben een grote bewonderaar van Chuan. Deze moest regeren op het scherp van de snede, omringt door corrupte figuren zoals Suthep, en over zijn schoudern keek het leger mee, dat sinds 1932 de macht in handen had, en ze nog maar pas had losgelaten.
In een interview aan Bangkok Post verklaarde hij, dat er in feite 800 000 ambtenaren teveel waren, maar dat hij die niet kon ontslaan omdat dit een sociaal bloedbad zou veroorzaken, maar met deze uitlating tekende hij wel zijn politiek doodvonnis, want de ambtenarij heeft in Thailand minstens zoveel macht als het leger. Daarom dat Prayuth vlak na de coup hen opslag gegeven heeft. Ook zijn analyse dat men 90% van al het onderwijzend personeel zou moeten ontslaan om de grondige broodnodige hervorming te laten slagen is hem ook niet in dank afgenomen.
Chuan is wel degelijk mister clean hands, maar hij was niet opgewassen tegen zijn corrupte omgeven,ook niet die in privevsfeer.
Het is ook hij die na de Thom yun Khung crisis, de boel weer de boel heeft rechtgetrokken en de catastrofale staatsfinancien na het beleid van Banharn heeft rechtgetrokken.
Er zijn 2 Thaise staatslieden die ik er bewonder, namelijk Chuan Leekpai en Kukrit Pramoy.
Wat weinigen misschien weten is dat Thaksin nog een ministerpost heeft bekleed onder Chuan als minister van buitenlandse zaken. Waar zijn voornaamste verwezenlijking de drastische verhoging is,meer dan een verdubbeling van de financiele extensievoorwaarden.
Bedankt voor deze mooie aanvulling waar ik het helemaal mee eens ben. Ik vond Chuan een soms wat vage en laffe figuur maar jouw opmerkingen stellen dat beeld weer bij. Naast Chuan en Kukrit zou ik Pridi Banomyong (of Phanomyong) willen noemen als Thaise staatsman die ik zeer bewonder, de burgelijke leider van de revolutie van juni 1932. Mee eens? Hier staat mijn verhaal over hem:
https://www.thailandblog.nl/achtergrond/pridi-banomyong-vader-van-de-echte-thaise-democratie-en-hoe-zijn-visie-teloor-ging/
Sorry Tino, ik had niet de bedoeling afbreuk te doen aan jouw artikel over Chuan Leekpai.
De gepersonaliseerde invalshoek, bijna adoratie, sprong me (een beetje als een doorn) in het oog. Het leek me iets te veel agendasetting met als doel/resultaat perceptie beïnvloeding, Tegenwoordig noemen ze dat “framing”.
Het is vaak een (onbewuste?) keuze van de zender (schrijver) om zijn boodschap ontvankelijk te maken bij ontvanger (lezer), maar wordt ook sterk bepaald door het medium zelf. Nieuwe snelle media dragen er sterk toe bij. “The medium is the message” schreef Marshall McLuhan visionair al in 1964, lang voor het internettijdperk toen de zwart-wit televisie opgang maakte in de Westerse wereld.
Diverse aanvullingen via reacties en verwijzingen plaatsen de man in een bredere context. Dat laat in mijn beleving een betere interpretatie van de figuur toe, inclusief zijn “onkeukbaarheid”. Het is leerrijk en zeker lezenswaardig. Geen twijfel daarover 🙂