Lezersvraag: Wijsheid of koffiedik over de wisselkoers?

Beantwoording van de vraag hangt natuurlijk natuurlijk af van de persoonlijke situatie. Als ik mijn situatie als voorbeeld neem: mijn bezittingen worden voor het grootste deel gevormd door mijn (pre)pensioen- en mijn AOW-aanspraken. Daarnaast heb ik mijn spaargeld en wat bezittingen hier in Thailand (die op naam van mijn vrouw staan). Ik ben helaas dus sterk afhankelijk van de koersontwikkeling van de Thaise baht want vrijwel al mijn uitgaven doe ik in Thailand. Om die afhankelijkheid zo klein mogelijk te maken sta ik permanent rood in Nederland en boek ik elke pensioenuitkering direct over naar mijn bank in Thailand. Ik ga niet proberen de beste koers te krijgen door een gunstig moment af te wachten want ik acht mij daar niet slim genoeg voor.
Het heeft dus eigenlijk geen zin om te speculeren over de koersontwikkeling van de baht, maar daarom is het wel leuk om te doen. En er valt natuurlijk heel wat over te zeggen want er zijn diverse invalshoeken:
1. De arbeidsproductiviteit van een kapster in Thailand ligt beslist niet lager dan die van een Nederlandse kapster. Toch verdient ze maar 20% of nog minder van wat een Nederlandse kapster verdient. Dat zal tzt rechtgetrokken worden door salarisverhogingen (uitgedrukt in baht) en/of door (potentieel forse) koerscorrecties. Maar zolang de arbeidsproductiviteit van bijvoorbeeld de Thaise boer veel lager is dan die van de Nederlandse boer hoeven we daar niet erg bang voor te zijn. Helaas voor de Thaise kapster.
2. De Thaise bevolking is gemiddeld een stuk jonger dan de Nederlandse (Europese) bevolking. Je mag dus verwachten dat de groei van het BNP in Thailand voor een reeks van jaren hoger zal zijn dan die in Nederland. Dat zou een koersstijging van de baht kunnen inhouden.
3. De nationale schulden in Europa zijn schrikbarend hoog (veel hoger dan de maximale 60%) en nog steeds stijgend (ook in Nederland). Ook uitgedrukt als percentage van het BNP en ook na diverse (kunstmatige) definitieaanpassingen van het BNP om alles er maar wat gunstiger uit te laten zien. Faillissementen van de overheden lijken niet onmogelijk en eigenlijk alleen maar te voorkomen door op nog veel grotere schaal geld bij drukken en/of confiscatie van bijvoorbeeld banktegoeden en pensioenaanspraken. Op grote schaal geld bijdrukken heeft – zeker op termijn – een dalende koers van de euro tot gevolg. Confiscatie is ook geen leuk vooruitzicht (de garantie tot Є100.000 aan banktegoed zal als de nood aan de man komt ook geen waarde blijken te hebben). Weliswaar hebben de Europese landen een veel betere rating dan Thailand, maar de rating bureaus hebben een ongelooflijk slecht track record, dus dat zegt eigenlijk helemaal niets.
4. Tegenwoordig hebben we overal in de wereld alleen maar fiat geld. Dat betekent dat er geen dekking is, dat een euro en een dollar een intrinsieke waarde hebben van nul komma nul. De waarde van een munt hangt alleen af van het vertrouwen in de munt. Vroeger was geld gekoppeld aan goud en werd er zelfs betaald met gouden munten. In 1944 werden de belangrijkste munten gekoppeld aan de Amerikaanse dollar waarbij de Amerikaanse regering beloofde dat dollars voor een vaste koers inwisselbaar bleven voor goud. Op die manier was ook de gulden indirect gekoppeld aan goud. Als dank voor die belofte mocht de Amerikaanse dollar de reservemunt worden. Nixon heeft die regeling in 1971 éénzijdig en zelfs zonder overleg met andere landen opgezegd. Vanwege een gebrek aan alternatieven bleef de dollar echter de reservemunt met alle grote voordelen voor de USA van dien. Maar vanaf die tijd was o.a. de gulden niet meer gedekt door goud. Dat hoeft geen probleem te zijn zolang de centrale banken hun verantwoordelijkheid nemen: de waarde van (=vertrouwen in) de munt op peil houden. Maar Draghi bijvoorbeeld heeft een paar jaar geleden al gezegd dat het in stand houden van de euro voor hem veel belangrijker is dan de waarde op peil houden. Hij zei: “Whatever it takes”, en dat sloeg helaas op de instandhouding van de euro. De euro loopt daardoor gevaar maar de dollar loopt een nog veel groter gevaar. De Amerikanen hebben de laatste tientallen jaren veel goederen kunnen importeren en betalen met – voor hen – gratis dollars. Dat heeft geleid tot een kunstmatig hoge welvaart in Amerika maar die dollars gaan in de toekomst toch weer terug naar hun thuisland. En dat zal onontkoombaar een enorme koersval van de dollar teweeg brengen. Dat proces is al zichtbaar want o.a. de Chinezen en de Russen nemen het niet langer dat de Amerikanen vooral de laatste tijd ongegeneerd grote hoeveelheden dollars op de markt brengen. Op termijn zal de dollar dus fors dalen en dat zal mogelijk in eerste instantie een hogere koers van de euro (uitgedrukt in baht) opleveren maar omdat de economie in Europa veel meer last zal hebben van een daling van de dollar dan de economie van Thailand zal de baht vervolgens ongetwijfeld fors stijgen.
5. De laatste sancties van Europa richting Rusland zijn nog niet beantwoord door Rusland. Maar dat antwoord komt wel en zou heel goed een recessie in Europa teweeg kunnen brengen. Gevolg: een dalende euro.
6. De afhankelijkheid in de westerse wereld van een goed functionerend bankwezen is totaal. Zonder banken geen economie. Niks nakka nada. Maar bijvoorbeeld de derivatenmarkt ter waarde van 1 miljoen * 1 miljard dollar vormt een enorm risico voor de banken. Als dat fout gaat functioneert geen enkele bank in Amerika en Europa meer. Gelukkig is er sinds de laatste crisis (6 jaar geleden) een computerprogramma opgesteld dat alles in goede banen moet leiden. Maar het is wel griezelig dat we daarvan afhankelijk moeten zijn. De Thaise banken zullen waarschijnlijk in dat geval wel overleven. Duimen maar.

Kortom: zeker op langere termijn verwacht ik een koersstijging van de baht.
Gelukkig ben ik geen econoom en hoeft niemand waarde te hechten aan mijn woorden. Maar het is wel verontrustend dat economie geen exacte wetenschap is. Dus dat ik geen econoom ben zegt eigenlijk niet zo veel ….