“De Thaise cultuur” volgens Geert Hofstede

Geert Hofstede

Geert Hofstede is een Nederlandse sociaal psycholoog, die wereldfaam geniet vanwege zijn pionierswerk in het bestuderen van culturen over de gehele wereld. Graag verwijs ik naar zijn persoonlijke website (Geert Hostede.nl) en die van het Hofstede Instituut.

Ik doe een poging om de culturen van Thailand en Nederland te vergelijken, zoals die is opgetekend door Hofstede. Om dat te kunnen doen, moeten we eerst vaststellen wat onder cultuur wordt verstaan. Elk mens is uniek in persoonlijkheid, geschiedenis en interesses, maar alle mensen hebben in hun natuur tevens iets gemeenschappelijks, wij zijn namelijk groepsdieren. Wij zijn bijzonder sociaal, gebruiken binnen de groep dezelfde taal en empathie, wij werken samen en er is een gezonde onderlinge concurrentie.

De manier waarop wij dat allemaal doen gaat volgens ongeschreven regels en die kunnen verschillen van groep tot groep. Dat noemen wij “cultuur”, en dat bepaalt hoe wij ons als volwaardig lid van de groep dienen te gedragen. Het bepaalt de groep als een morele cirkel, het inspireert symbolen, helden, rituelen, wetten, religies, taboes, en nog meer, maar de kern is verborgen in onbewuste waarden, die door de jaren heen nauwelijks veranderen.

We hebben de neiging om andere groepen dan de eigen groep als minderwaardig of (zelden) als superieur te beschouwen. Die classificatie doen we op basis van nationale, religieuze of etnische grenzen. In deze geglobaliseerde wereld behoort iedereen wel tot “een groep” en om dingen gezamenlijk voor elkaar te krijgen is het noodzakelijk om samenwerking van verschillende culturen te bevorderen. Hofstede en de zijnen zetten zich in voor de ontwikkeling van dergelijke interculturele samenwerking.

Hofstede heeft voor een groot aantal landen een zogenaamde 5D-profiel gemaakt, waardoor men enigszins culturen met elkaar kan vergelijken. Die 5 dimensies, die hij in een cijfer tot 100 uitdrukt zijn:

Machtsverschillen

Deze dimensie geeft de houding van een cultuur ten opzichte van machtsverschillen aan, gegeven, dat niet alle individuen in de maatschappij gelijk zijn. Het machtsverschil wordt gedefinieerd als de mate waarin de minder machtige leden van de maatschappij accepteren, dat anderen hoger op de maatschappelijke ladder staan en wat zij daar van verwachten.

Thailand
Het is een maatschappij waarin ongelijkheid wordt geaccepteerd en een strikte hiërarchie en protocol in acht wordt genomen. Elke rang heeft zijn voorrechten en medewerkers tonen loyaliteit, respect en eerbied voor hun superieuren in ruil voor bescherming en begeleiding. Dit kan leiden tot paternalistisch management. Dus, de houding ten opzichte van managers is zeer formeel, de informatiestroom wordt hiërarchisch onder controle gehouden.

Thailand scoort hier iets lager dan het gemiddelde in Aziatische landen, hetgeen betekent dat elders de hiërarchie nog strikter is.

Nederland
Qua machtsverschillen kenmerkt Nederlandse stijl zich met onafhankelijkheid, hiërarchie alleen als net noodzakelijk is, gelijke rechten, superieuren zijn toegankelijk, managers coachen, management geeft gelegenheid tot ontwikkeling. De macht is gedecentraliseerd en managers rekenen op de ervaring van hun teamleden. Medewerkers verwachten te worden geraadpleegd. Controle wordt niet gewaardeerd, de houding ten opzichte van managers, die meestal met hun voornaam worden aangesproken, is informeel.

Individualisme

Hiermee wordt de mate van onderlinge onafhankelijkheid in een samenleving aangeduid. Het heeft te maken met de vraag of het zelfbeeld van een individu wordt gedefinieerd als “ik” of “wij”. In “ik”-culturen (individualistisch) worden mensen verondersteld vooral voor zichzelf en de directe familie te zorgen. In “wij”-culturen (collectivistisch) behoren mensen tot een grotere groep dan alleen familie, die voor elkaar zorgen in ruil voor loyaliteit.

Thailand
Een zeer collectivistisch land, hetgeen zich manifesteert in nauwe verbondenheid op lange termijn met eigen gezin, familie en uitgebreide vrienden- en kennissenkring. Loyaliteit binnen die groep is van het grootste belang en gaat voor andere maatschappelijke regels en voorschriften. Die verbondenheid binnen de groep zorgt voor sterke relaties waar iedereen verantwoordelijkheid neemt voor andere leden van de groep. Voor het behoud van het groepsgevoel zijn Thais niet confronterend en een “ja” van een Thai betekent daarom niet automatisch een aanvaarding of afspraak. Een overtreding van het groepsdenken leidt tot gezichtsverlies en dat is wel het ergste wat een lid van de groep kan overkomen.

Een persoonlijke relatie is de sleutel om succesvol zaken te doen met een Thai. Het kost tijd en dus geduld om dergelijke relaties op te bouwen. Zakendoen bij een eerste ontmoeting is dan ook een uitzondering.

Nederland
Nederland kent een zeer individualistische samenleving. Dat betekent, dat er in het algemeen voorkeur wordt gegeven aan een ongedwongen sociaal kader, waarin van individuen wordt verwacht, dat zij alleen voor zichzelf en hun directe familie zorgen. In individualistische samenlevingen betekent een overtreding schuld, hetgeen een verlies van eigenwaarde veroorzaakt. De werkgever/werknemer relatie is een overeenkomst op basis van wederzijds voordeel. Iemand krijgt een baan of promotie alleen op basis van verdienste en capaciteiten. Management is het managen van individuen.

Mannelijkheid / Vrouwelijkheid

Een samenleving, die wordt gedreven door concurrentie, prestatie en succes wordt mannelijk genoemd. Succes wordt bepaald door de winnaar /de beste, een waardesysteem dat begint al op school en daarna ook het gedrag bepaalt in de maatschappij.

Een samenleving is vrouwelijk als de dominante waarden zorg voor anderen en de kwaliteit van het leven zijn. Een vrouwelijke samenleving is er een waar de kwaliteit van leven het teken van succes is en waar boven de groep staan niet gewaardeerd wordt. De fundamentele vraag is hier wat mensen motiveert, de wil om de beste te zijn (mannelijk) of houden van wat je doet (vrouwelijk).

Thailand
Thailand scoort op deze dimensie iets lager dan gemiddeld en wordt daarom beschouwd als een vrouwelijke maatschappij. Het niveau is indicatief voor een samenleving met minder assertiviteit en concurrentievermogen, in vergelijking met de situatie waarin deze waarden geacht belangrijk en significant te zijn. Deze situatie versterkt ook meer traditionele mannelijke en vrouwelijke rollen

Nederland
Nederland is een zeer vrouwelijke maatschappij. In feminiene landen is het belangrijk een balans te vinden tussen (privé)leven en werk. Een effectieve manager is ondersteunend aan zijn / haar mensen en besluitvorming wordt bereikt door betrokkenheid. Managers streven naar consensus en mensen waarderen gelijkheid, solidariteit en kwaliteit in hun beroepsleven. Conflicten worden opgelost door compromissen en onderhandeling en Nederlands staan bekend om hun lange discussies om die consensus te bereiken.

N.B.: Het zal u niet verbazen, dat de Verenigde Staten en Japan de meest mannelijke samenlevingen zijn. Er is echter een groot verschil tussen die twee landen. In Amerika streven mensen naar persoonlijk succes, altijd de beste, de eerste willen zijn. In Japan doet men hetzelfde, maar dan in groepen, op school, in een bedrijf, enz.

Onzekerheidsvermijding

De dimensie onzekerheidsvermijding heeft te maken met de manier waarop een samenleving zich bezighoudt met het feit dat men niet in de toekomst kan kijken. Moeten we proberen om de toekomst aan te sturen of moeten we het laten gebeuren? Deze dubbelzinnigheid brengt angst en verschillende culturen hebben geleerd om te gaan met deze angst op verschillende manieren. Deze dimensie geeft de mate aan waarin de leden van een cultuur zich bedreigd voelen door onduidelijke of onbekende situaties en met welke overtuigingen en instellingen zij proberen om deze onzekerheden te vermijden.

Thailand
De Thaise bevolking heeft een voorkeur voor het vermijden van onzekerheid. Om het niveau van deze onzekerheid te minimaliseren dan wel te verminderen zijn er strikte regels, wetten, beleid en regelgeving. Het uiteindelijke doel van deze cultuur is om er alles aan te doen om het onverwachte te voorkomen. Als gevolg van deze hoge onzekerheidsvermijding is het kenmerk van de maatschappij, dat veranderingen niet gemakkelijk worden geaccepteerd en zeer risicomijdend zullen zijn.

Nederland
Ook Nederland vertoont een voorkeur voor het vermijden van onzekerheid. Landen met een hoge onzekerheidsvermijding houden strenge codes van geloof en gedrag in stand en zijn intolerant ten opzichte van onorthodox gedrag en ideeën. In deze culturen is er een emotionele behoefte aan regels (zelfs als de regels niet lijken te werken): tijd is geld, mensen hebben een innerlijke drang om bezig te zijn en hard te werken, precisie en stiptheid zijn de norm, innovatie kan weerstand opleveren, zekerheid is een belangrijk element in de individuele motivatie.

Lange termijn oriëntatie

De lange termijn oriëntatie is nauw verwant aan de leer van Confucius en kan worden geïnterpreteerd als het omgaan met zoeken van de samenleving naar deugd, in de mate waarin een samenleving een pragmatisch, toekomstgericht perspectief toont in plaats van een conventionele historische korte termijn perspectief.

Thailand
Thailand heeft een lang termijn cultuur, net als de meeste Aziatische landen. De gedachte hierachter is hun respect voor traditie en het feit, dat mensen niet allen gelijk zijn. Onder de waarden die worden geprezen zijn hard werken en het hebben van een gevoel van gematigdheid dominant. De investering in persoonlijke relaties en een netwerk zijn van het grootste belang. Het voorkomen van gezichtsverlies is de sleutel en resulteert in een niet-confronterend gedrag. Minder belangrijk is het zoeken naar een waarheid die hen helpt flexibel en pragmatisch in de onderhandelingen.

Nederland
De Nederlandse samenleving kent een korte termijn oriëntatie cultuur. Samenlevingen met een korte termijn oriëntatie vertonen in het algemeen een groot respect voor tradities, een relatief kleine neiging tot sparen, sterke sociale druk om ‘bij te blijven met de buren “, ongeduld voor het bereiken van snelle resultaten Westerse samenlevingen en die in het Midden-Oosten kennen op dit moment dezelfde korte termijn cultuur.

Slotopmerkingen

In de inleiding stond reeds, dat een cultuur van een groep wordt bepaald door nationale, religieuze of etnische grenzen. Door een mengeling van deze drie parameters kan men in een land meerdere culturen aantreffen (denk aan bv. België met de Vlaamse en Waalse cultuur), terwijl anderzijds culturen nationale grenzen kunnen overschrijden (denk aan bijvoorbeeld Baskenland). In Thailand zijn er zeker regionale cultuurverschillen (Centraal, de Isaan, het Zuiden), zelfs op kleinere schaal zullen er op punten verschillen zijn. Ik denk dan aan bv. Friesland en Limburg, waartussen zeker (kleinere) cultuurverschillen zullen kunnen voorkomen.