Son had geluk, maar de meeste daklozen worden aan hun lot overgelaten

Ze praten in zichzelf, soms lachen ze, soms lijken ze woedend. Ze slapen in bushaltes, op het trottoir, onder bruggen.

Overal in Bangkok en andere steden zwerven geestelijk gestoorde daklozen. Ze zijn doorgaans vuil, leven van wat ze kunnen vinden en worden door de goegemeente gemeden als de pest.

Een enkeling heeft geluk; Son bijvoorbeeld. Hij zwierf in Rangsit en sliep in een tempel. Hulpverleners ontfermden zich over hem en brachten hem naar een psychiatrisch ziekenhuis. Langzaam kwam hij tot zijn zinnen. Hij wist zich niets meer te herinneren van zijn familie, maar zijn familie was hem niet vergeten. Nu is hij veilig en komt in zijn huis in Chaiyaphum op verhaal.

Volgens Sittipol Chuprajon van ‘Patients on Streets’, een onderdeel van de Mirror Foundation, zijn er veel vermiste personen onder de daklozen. Sommigen die als vermist zijn opgegeven, zijn gekidnapt, maar veel meer verdwijnen als gevolg van geestelijke problemen of druk en conflicten die ze niet kunnen hanteren. Bijna alle vermisten die bij de stichting zijn gemeld, hebben een geschiedenis van psychiatrische aandoeningen.

‘Sommigen van deze mensen worden door hun familie opgespoord, door regeringsdiensten of groepen zoals de onze, maar velen worden nooit gevonden en blijven over straat zwerven. Mensen met onbehandelde ernstige aandoeningen ontwikkelen vaak ernstiger aandoeningen omdat ze in een onhygiënische en stressvolle omgeving leven en slecht eten. Velen leven in vrees en sommigen worden fysiek misbruikt.’

Het aantal daklozen in Bangkok is onbekend; vermoedelijk zijn er twee in elke straat

Daklozen laten zich moeilijk benaderen. Vertrouwen komt niet vanzelf. De hulpverleners moeten de tijd nemen om hun vertrouwen te winnen en hen te begrijpen. Daarna kan medische verzorging en onderdak worden geboden. Indien mogelijk worden ze terug naar huis gestuurd.

Hoeveel daklozen er in Bangkok zijn, is lastig te schatten, omdat ze voortdurend van plaats wisselen. Een onderzoekje van de stichting op dertien drukke plaatsen in Bangkok kwam in 2009 op twintig personen die in meer of mindere mate geestelijk gestoord waren. De schatting is nu dat er twee in elke straat in Bangkok zijn.

Volgens Sittipol staat het buiten kijf dat de diensten die zich met daklozen moeten bezighouden, doorgaans ineffectief zijn. Als ze al iets doen, is dat alleen in een situatie waarin een dakloze overlast veroorzaakt. Ze worden meegenomen naar het ziekenhuis, krijgen medicatie om hen tot rust te brengen en snel weer ontslagen. Wat er verder met hen gebeurt, interesseert de ziekenhuizen niet.

Sittipol verwacht dat het probleem alleen maar zal toenemen tenzij er één overheidsdienst komt, die voor deze groep mensen verantwoordelijk is. Wanneer ze adequaat worden geholpen, herstellen ze vaak en zijn ze in weer in staat om zelfstandig het leven aan te kunnen. Zonder hulp verslechtert hun situatie en dat gaat ten koste van hen en de gemeenschap.

Voor arme families zijn geestelijk gestoorden vaak een te grote last

Bemoedigend is dat het publiek meer dan vroeger bereid is gevallen te rapporteren in de hoop dat ze geholpen worden. Maar als die meldingen geen goede follow-up krijgen, zijn ze nutteloos, zegt Sittipol. Veel politieagenten weten niet eens dat de wet hen verplicht geestelijke gestoorde daklozen te helpen.

De psychiatrische staatsziekenhuizen zitten barstensvol. Er zijn ook zogeheten ‘welfare houses’, maar die kampen weer met een gebrek aan personeel. In een tehuis in Thanyaburi zijn dertien personeelsleden verantwoordelijk voor meer dan vijfhonderd personen en ze hebben geen specifieke opleiding gevolgd om geestelijke gestoorden te verzorgen. En dan zijn er ook nog twee overheids ‘half-way houses’ tussen psychiatrisch ziekenhuis en een normaal leven. Er verblijven 570 vrouwen en 480 mannen.

En de familie? ‘Veel families, vooral arme families, willen ze niet terug omdat ze een te grote last zijn’, aldus Sittipol.

Bron: Bangkok Post