Nelson Mandela zei: ‘Als je met iemand praat in een vreemde taal gaan je woorden naar zijn verstand. Als je met iemand praat in zijn eigen taal gaan je woorden naar zijn hart.
Om een taal te leren heb je geen talenknobbel nodig en je leeftijd doet nauwelijks ter zake. Wat je wel nodig hebt is doorzettingsvermogen, nieuwsgierigheid en een zeker gebrek aan faalangst. Als je omgeving merkt dat het je ernst is, zullen ze je helpen, geef niet te gauw op.
á hoge toon; à lage toon; â dalende toon; ǎ stijgende toon; a middentoon. Dubbele punt achter een klinker betekent een echt lange klinker.
Blijf (door)vragen- Je steekt het meeste op door tijdens het eten, een wandeling, boodschappen doen of een autorit te vragen: นั้น อะไร ‘Nán (níe:) arai ?’ ‘Wat is dat (dit)?’ of นั้น เรียก ว่า อะไร ‘Nán rîeak wâa arai?’ ‘Hoe heet dat?’ of พูด ( ถาม ) นี้ แบบ ใหน ‘Phôe:t (thǎam) níe baep nǎi ’ ‘Hoe zeg (vraag) je dit?’ Herhaal altijd het antwoord enige malen hardop zodat je met een Thai kunt checken of je het op de juiste manier uitspreekt.
Neem een tijdje een leraar voor 2-4 uur per week
Ik ben er een voorstander van eerst een redelijk kort gesprek te kunnen voeren met zinnetjes van zeg 4-6 woorden en dan pas (na enige maanden) echt met het schrift te beginnen, wat dan vervolgens het leren van de taal bevordert. In het begin is het beter als je een leraar neemt voor 2-4 uur per week, kost slechts rond 250 baht per uur, maar het is niet noodzakelijk als je in een Thaise omgeving leeft. Je moet daarnaast zelf dus dagelijks een tijdje met de taal bezig zijn, anders kun je het wel vergeten.
Ik adviseer het boek ‘David Smyth, Thai, An Essential Grammar, Routlege, 2010’ , met een uitstekende uitleg over uitspraak en grammatica, geillustreerd met korte praktische zinnetjes. Beter nog dit boek: ‘De Thaise Taal. Grammatica, spelling en uitspraak, David Smyth, vertaling en bewerking door Ronald Schütte, nu al een derde druk. Vooral goed voor een juiste en begrijpelijke fonetiek en uitspraak. Koop verder wat boekjes die ze hier op de kleuterschool gebruiken om te oefenen.
Een goede website is: www.thai-language.com , met gesproken voorbeelden. De twee woordenboeken van van Moergestel zijn zeer aan te bevelen. Engels-Thai en Thai-Engels kan natuurlijk ook. Maar 80 procent van wat je leert moet je zelf doen in je dagelijks leven.
Tonen, tonen en nog eens tonen…..
Thais is een tonentaal, dat weten we nu wel. Elke lettergreep heeft zijn eigen toon, is daar onlosmakelijk mee verbonden en bepaalt uiteindelijk de betekenis van de woorden. Voor het goed begrijpen van een Thais woord zijn de juiste tonen onontbeerlijk. Als je een woord leert moet je direct ook de bijbehorende toon (tonen) leren, later komt het er niet meer van. Ik ken veel mensen die zeggen: ‘Te moeilijk die tonen, die leer ik later wel’. Dat gebeurt vervolgens nooit.
Ik ging met mijn zoon een kopje koffie drinken in een cafeetje bij de Thâa Phae poort in Chiang Mai. Ik zei: ‘Aow kèek nèung chin dôeay ná khráp’ ‘Ik wil ook graag een plakje cake’. De serveerster begreep me niet en ik begreep niet waarom zij het niet begreep. ‘keek’ is toch ‘keek’, nietwaar? Toen riep mijn zoon ‘kéek’ op een hoge toon en ze begreep het onmiddelijk. Ik zei ‘kèek’ op een lage toon.
Vijf tonen-Er zijn 5 tonen te weten: midden a, hoog á, laag à, dalend â en stijgend ǎ. Het is makkelijker dan het lijkt. Het Nederlands heeft ook tonen maar wij gebruiken die om emoties (verbazing, boosheid, ergenis,nadruk) over te brengen en bij de Thaise taal bepaalt de toon de betekenis van het woord. Als ik geëmotioneerd raak vliegen al mijn Thaise tonen het raam uit. Daarom zijn Thais zulke koele kikkers, anders begrijpt niemand hen.
Vlakke midden-hoge-lage toon-Begin te oefenen in het Nederlands. Zeg heel vlak de zin: ‘Het Thais is een makkelijke en leuke taal’ op jouw gemiddelde toonhoogte zonder naar boven of naar beneden te gaan. Klinkt het eentonig en saai? Dan is het goed. Doe hetzelfde, maar nu een toontje hoger, weer vlak, overdrijf maar, dat komt later wel goed. Klinkt je als een katheuy? Prima. Nu een toontje lager dan die middentoon, weer heel vlak, zoals een echte man praat.
Dalende en stijgende toon-Neem voor de dalende en stijgende toon het woordje ‘nee’. ‘Ik zeg niet ja! maar NEE!!’ De dalende of ook wel nadruktoon. En de stijgende toon is vanzelfsprekend een vragende toon: ‘Oh nee?’
Rijst, wit, het nieuws-Als je dat beheerst, ga dan oefenen met het Thaise woordje ‘khaaw’. Dalende toon: ข้าว khâaw ‘rijst’ ; stijgende toon: ขาว khǎaw ‘wit’ en lage toon ข่าว khàaw ‘(het) nieuws’. Leg iets wits op tafel, wat rijst, naast de televisie. Zeg een van de drie woorden en laat een Thais aanwijzen wat je bedoelt als je ‘khaaw’ op een van de drie tonen uitspreekt. Dit bezorgde mij een paar leuke dagen.
Kledingstuk, tijger, matje-Doe hetzelfde met เสี้อ ‘sûua’: dalende toon: ‘kledingstuk, hemd’; stijgende toon: เสีอ ‘tijger’ en lage toon: เสี่อ‘matje’ (waarop je gaat zitten eten). Doe dit ook met ฟ้า ‘fáa’, hoge toon, dan moet er iemand de lucht in wijzen en ตา ‘taa’, middentoon, dan wijst iemand naar zijn oog of naar opa, als die in de buurt is.
Zeg het volgende zinnetje, alle lettergrepen zijn op een middentoon: ชาว นา ไป นา ทำ งาน ใน นา ‘chaawnaa pai naa tham ngaan nai naa’ ofwel ‘De boeren gaan naar de rijstvelden om te werken’. Het moet heel vlak en eentonig klinken. Ook de hoge en lage toon worden bijna zo vlak uitgesproken hoewel op een andere toonhoogte.
Ga vervolgens oefenen met de volgende woordjes:
middentoon: มา ‘maa’ komen; นา ‘naa’ (rijst)veld ; ตา ‘taa’ opa (moederszijde), oog; กา ‘kaa’ kraai; ยาย ‘jaai’ oma (moederszijde)
hoge toon: ม้า ‘máa’ paard; ช้า ‘cháa’ langzaam; ฟ้า ‘fáa’ lucht,hemel; ค้า ‘kháa’ in-en verkopen
lage toon: ป่า ‘pàa’ bos; ด่า‘dàa’ (uit)schelden; บ่า ‘bàa’ schouder; ผ่า ‘phàa’ (open)snijden, klieven
dalende toon: ห้า ‘hâa’ vijf (555 is lachen); ล่า ‘lâa’ jagen; ป้า ‘pâa’ oudere tante; บ้า ‘bâa’ gek; ผ้า ‘phâa’ kledingstuk
stijgende toon: หมา‘mǎa’ hond; หนา ‘nǎa’ dik (van voorwerpen); หา ‘hǎa’ (iemand op-)zoeken; ฝา ‘fǎa’ deksel, klep
Maak korte zinnetjes, overdrijf de toon en de lange –aa-, oefen terwijl een Thai meeluistert en corrigeert:
ม้า มา ช้า ‘máa maa cháa Het paard komt langzaam
ตา ล่า หมา ‘taa lâa mǎa Opa jaagt op honden
หมา หา ม้า ‘mǎa hǎa máa De hond zoekt het paard.
ตา บ้า มา ช้า ‘taa bâa maa cháa Gekke opa komt er langzaam aan
ยาย หา ป้า ‘jaai hǎa pâa Oma zoekt tante
enz.enz.
Een buitenlander gaat een reisbureau binnen en vraagt aan de baliemedewerkster: คุณ ขาย ตัว ไหม ครับ ‘Khoen khǎai toea mái khráp ?’ Hij wilde zeggen: ‘Verkoop je kaartjes?’ Hij krijgt voor zijn moeite een knal voor z’n kop. Hij zei het woord ตัว ‘toea’ ‘ticket’ op een vlakke, middentoon, dat is ‘lijf, lichaam’ en niet op een stijgende toon, dat is ตั๋ว ‘tǒea’ ‘kaartje’. Hij zei dus: ’Verkoop je je lichaam?’
Klinkers zijn ook erg belangrijk
Na de tonen zijn de klinkers erg belangrijk, net het tegenovergestelde als in het Nederlands waar de medeklinkers er juist meer toe doen.(‘Ek go nir Omstardem’ alle klinkers veranderd en je snapt het toch, dat is in het Thais onmogelijk).
Het onderscheid tussen een korte en een lange klinker is het belangrijkste. Vergelijk de ‘ie’ in ‘riet’ en ‘bier’, en die laatste ‘ie’ is in het Thais nog wat langer. ‘Boek’ en boer’, ‘beet’ en ‘beer’, ‘poot’ en ‘hoor’. De Thais zijn zo verstandig om voor de lange en korte ‘oe’ ‘ie’ etc. ook twee verschillende schrifttekens te gebruiken, bv อุ en อู , resp. korte en lange ‘oe’. (de ‘อ’ is een hulpteken, kijk wat er onderaan bungelt, dat is de ‘oe’. Bij de ie: en de oe: wijst de dubbele punt naar een lannge klinker). Een paar voorbeelden:
น้ำ ‘náam’ water; นำ ‘nam’ leiden, voorgaan; โต๊ะ ‘tó’ tafel; โต ‘too’ groot; ติ ‘tie’ ( kort) kritiseren, standje geven; ตี ‘tie:’ (lang) slaan พุทธ ‘phóet’(kort), de Boeddha; พูด ‘phôe:t’ (lang) praten
Ik had het meeste moeite met de ‘อื’ klank als in ‘muu’ ‘hand’. Het klinkt ongeveer als een ‘uu’ maar niet met een puntmondje maar met een brede glimlach uitgesproken. De klinkers moet je zeker met een Thai oefenen.
Medeklinkers lijken erg op het Nederlands – met uitzonderingen
Die zijn het gemakkelijkst, ze lijken erg op de medeklinkers in het Nederlands, met de hierna volgende uitzonderingen. Overigens houden Thais niet zo van twee medeklinkers aan elkaar vast (komt alleen aan het begin van een woord voor). In het dagelijks gebruik is ‘plaa’ ‘vis’ meestal ‘paa’; ‘pràtoe:’ ‘deur’ wordt ‘patoe’ en ‘khrai’ ‘wie’ wordt ‘khai’. Probeer een Thai maar eens ‘het sterkst’ te laten zeggen.
De eindklanken –t-p-k- zijn heel zacht, bijna niet te horen. De eind ‘k’ klinkt als de ‘b’ in het Engelse ‘big’, de eind ‘t’ klinkt als een ‘d’ ( zeg maar eens ‘niet doen!’ de ‘t’ in ‘niet’wordt uitgesproken als de ‘d’ die er op volgt). En de eind ‘p’ klinkt meer als een ‘b.’
De beginklanken –t-p-k- en th-ph-kh. In het Thais is er een belangrijk onderscheid tussen een geaspireerde –t-p-k- (meestal geschreven als –th-ph-kh-resp.) en de niet-geaspireerde –t-p-k-, een verschil dat het Nederlands en het Engels niet zo kent. Doe een hand of een brandende aansteker voor je mond en zeg t, p en k. Je voelt bijna geen ontsnappende lucht en het vlammetje moet blijven branden. Zeg een th, ph en kh en je voelt een stoot lucht en het vlammetje gaat uit. Ook hier geldt, hoewel minder dan voor de tonen dat, als je dit onderscheid niet kan maken, je moeilijk verstaanbaar bent. Als je dit gaat oefenen met je familie eromheen is de pret niet te beschrijven, dat garandeer ik. In het Thaise schrift (ik laat een paar (heel) zeldzame tekens weg) :
niet-geaspireerd: -t- : ต ; -p-: ป ; -k- : ก
geaspireerd: -th-: ท ธ ถ -ph- : พ ผ ภ -kh-: ค ฆ ข
Voorbeeldwoordjes:
ตา ‘taa’ oog ; ท่า ‘thâa (d) haven, aanlegsteiger ตี ‘tie:’ slaan’; ที่‘thîe: plaats, ruimte, te, in
ป่า‘páa’ bos; ผ้า phâa kledingstuk ปู‘poe:’ krab of Yingluck; ผู้ ‘phôe:’ persoon
เก้า ‘kâaw negen; ข้าว ‘khâaw rijst กา ‘kaa’ kraai (‘kaa,kaa’); ฆ่า ‘khâa’ doden, vermoorden
Dit alles moet je vaak, wekenlang, oefenen, tot het foutloos gaat. Dan pas verder gaan. Dit is de basis van een goede uitspraak. Als je klaar bent mag deze zin geen probleem meer zijn:
ไม้ ใหม่ ไม่ ไหม้ ( ไ en ใ is ‘ai’ of ‘aai’ ; ม is de ‘m’ klank) ofwel ‘Máai mài mâi mâi ’, resp. hout nieuw niet brandt), ‘Nieuw hout brandt niet’.
Als jij met een nieuw stuk hout een oventje wil aansteken, wat niet lukt natuurlijk, en je zegt hoofdschuddend deze zin tegen je vriendin, en ze knikt lachend met haar hoofd, dan ben je geslaagd.
Dank Tino, voor het bovenstaande artikel. Inderdaad is het door jou genoemde boek, in de vertaling van Ronald Schütte, een hele goede basis voor het leren van de taal. Nu ik wat basiskennis heb, krijg ik ook de behoefte aan een leraar waarmee ik aan de taal kan werken. Aanvankelijk dacht ik het lezen/schrijven links te kunnen laten liggen, maar ik ben ook gaan beseffen dat dat op een gegeven moment toch nodig zal zijn om de kennis te ontwikkelen, zoals jij ook schrijft.
Afgezien van die tonen vind ik de moeilijkheidsgraad van de taal eigenlijk wel meevallen. De structuur/grammatica is naar mijn mening veel eenvoudiger dan die van het Nederlands, het Engels, of van de Franse en de Duitse taal. Ik vermoed dat het voor een Thai veel lastiger is om Engels te leren dan voor een Nederlander om Thais te leren.
Sorry maar voor mij is Thai een heeeeel moeilijke taal. Als zij spreken hoor ik het verschil in Toonhoogtes niet eens, laat staan dat ik ze kan uitspreken. Ik woon hier ondertussen al 12 jaar en versta toch al veel van wat zij zeggen en de Thai die mij kennen verstaan mijn gebrabbel ook wel. Gelukkig spreken ze in het dorp van mijn schoonfamilie het Khmer. Dat is veel gemakkelijker om leren en hun manier van spreken lijkt erg op mijn Vlaams dialect. En trouwens als je over een bepaald onderwerp bezig bent en je gebruikt in het Thai een verkeerde toonhoogte zullen ze je wel verstaan. Als ze willen toch. Althans dat is mijn ervaring.
Karel je bent niet alleen. Ik zit veel in Uttaradit 8 maanden Thailand. Waarvan 5 maanden Uttaradit, 2 maanden Jomtien en 1 maand rondtrekken . Ik zit op een kleine ban of baan (van belanda) en heb een uitspraak als een laotiaan. Ook de woorden hier betekenen regelmatig iets heel anders dan in Bangkok.
Net als het duits t.o.v. het nederlands
Nog even over die leeftijd. Te oud om nog een vreemde taal te leren. Onderstaand artikel (en er zijn er meer) bestrijdt dit. Ze zeggen wel dit:
You can become a perfectly fluent speaker of a foreign language at any age, and small imperfections of grammar or accent often just add to the charm.
https://theconversation.com/youre-never-too-old-to-become-fluent-in-a-foreign-language-96293
Goedemorgen, beste Thailand kenners.
Ik hoop ooit nog eens een stukje over de Thaise taal te kunnen schrijven waarin ik geen fouten maak. Ik weet het wel maar vergis me in het schrijven. Hier dus:
ป่า‘páa’ bos. Hier staat het met een hoge toon maar het moet een lage toon zijn, pàa dus. Tikfoutje 🙂
Ik ga iedere week 2 uurtjes bij de juf Thai nu bijna 4 jaar. Het laatste jaar zijn we beginnen schrijven wat het leuker maakt om te begrijpen hoe armzielig de taal in mekaar steekt. Het lezen op straat, de foodshop begint ook stillaan…altijd vol verrassingen. Wat het meeste opvalt is dat als ik thais praat, de thai zelf verrast is dat de farang perfect thais praat. Ik ga ervoor om heel duidelijk en zo goed mogelijk de tonatie te gebruiken.
Maar soms gaat het eens mis….spreek ik te ‘klaar’. De duidelijke R uitspraken zijn velen niet gewoon en dien ik ook af te buigen naar de L uitspraak.
In begin was mijn vrouw er totaal tegen dat ik thais leerde, de reden was niet alleen dat ik dan gemakkelijker zou contact maken met andere vrouwen ( wat wel het geval is) maar dat de farang door de familie wordt bekeken als zijnde een slechter mens…khon mai dee. Net omdat ik dan de thaise gewoontes en levenstijlen begin te begrijpen en zou kunnen aanleren….butterflyen, kiks. Mea noi enz.
Ik weet te veel. Farang roo maak.
Maar het communiseren dient geoefend te worden en het lukt het beste met een pintje op en in mooi gezelschap!
Naast de tonen zijn waarschijnlijk de classifiers en de hierarchie het lastigst voor Nederlanders.
Rob, die duidelijke R uitspraak is wel degelijk veel hoorbaar in Bangkok (Centraal Thailand), maar in de Isaan heeft men daar erg veel moeite mee, omdat het regionale dialect en ik meen ook het Laotiaans geen R klank kent.
Mijn Thaise familie stelt het juist erg op prijs dat ik de Thaise taal goed beheers. Ik snap ook niet dat je dan een farang mai dee bent / wordt, maar weet dat Thais onder mekaar graag roddelen en dan in de verlegenheid worden gebracht als je ineens blijk geeft alles te hebben begrepen.
Mijn lief kwam uit Khon Kaen en kon een prachtige rollende RRRR maken. Ik zelf heb altijd al moeite gehad met een mooie R. Ze plaagden met dan ook vaak door bijvoorbeeld “RRRRRob” te zeggen. En ze vond het maar wat fijn dat ik tenminste enkele woorden Thais sprak (en op termijn de taal met haar zou gaan leren zodra ze klaar was met Nederlands NT2, B1 niveau). Dan kon ze tenminste ook in haar eigen taal vertellen hoe ze zich voelde of wat ze zag. Een enkele keer sprak ze weleens zonder na te denken Thais tegen me, gelukkig kon ik dan wat steekwoorden er uit halen zodat ik begreep dat ze bijvoorbeeld zei dat ze stappelgek op me was, <3
Ik ging altijd bij een groepje vrouwen zitten. Die spraken elkaar aan met ie Nok en ie Noi. Dus ik deed dat ook. Er viel een doodse stilte, iedereen keek me aan. Ik vroeg ‘wat is er?’ “Je zegt ie Nok’, dat is niet netjes, ai Tino!’ ‘Maar jullie doen het ook’, protesteerde ik. ‘Wij mogen dat doen, maar een farang absoluut niet!’, was het antwoord.
Ala je langs een school loopt in het Noorden dan hoor je de lerares zeggen rrroongrrriean, en de leerlingen herhalen loongliean. Heel onbeschaafd.
Chaawna pai naa thum ngaan nai naa Tino?
Vreemde zin
Ik zou zeggen Chaawna pai thum ngaan tii thung naa.
Moet ik “thum ngaan” hier uitspreken als “tham ngaan”?
Dit fonetisch geschrift lijkt volgens mij op een mengeling van Engelse uitspraak en Nederlandse uitspraak…
Kan kloppen Daniel, mijn fonetisch thai is niet best 555
Raar zinnetje, inderdaad. Maar ik moest iets verzinnen met alleen maar midden tonen. Kan jij een zinnetje bedenken van zeg 8-10 lettergrepen met alleen dalende tonen? En misschien hetzelfde voor de andere tonen?
Helaas daar kan ik je niet bij helpen. Ik heb Thai geleerd als een Thai en ben totaal niet bezig met tonen.
5555
Dan ben je een echte Thai. Toen ik in de beginfase van mijn leerproces aan een Thai vroeg ‘wat voor toon (tonen) heeft dat woord?’ stonden ze met een mond vol tanden of keken me aan of ik gek geworden was. Niet de leraar natuurlijk, die kon het wel zeggen.
Voor de liefhebbers hier de Thaise namen voor de tonen:
Midden sǐejang sǎaman
Laag sǐejang èek
Dalend sǐejang thoo
Hoog sǐejang trie:
Stijgend sǐejang tjàttàwaa
Die laatste vier woorden zijn de cijfers 1, 2, 3, 4 in het Sanskriet. Herkenbaar zijn de ‘thoo’, ‘twee’ of het Engelse ‘two’, en trie:, dat onze bloedeigen ‘drie’. Sǎaman betekent ‘’gelijk, gewoon, vlak’. Er is nu een ‘sǎaman’ politieke partij, de partij voor de ‘gewone man/vrouw’.
Het genoemde boek is een door de niet-taalkundige Schütte slecht vertaalde grammatica, een soort naslagwerk maarbeslist geen leerboek.
Er zijn trouwens voor Nederlands sprekenden best wel gemakkelijke talen (zoals Indonesisch) en moeilijke (zoals Thais en Chinees). Ik spreek uit ervaring met tien talen.
Het is misleidend het anders te stellen, ook al gebeurt het met de beste didactische bedoeling.
geef reeds 20 jaar les in de thaise taal , ook aan ouderen (boven de 55). mijn ervaring is dat zij zeer slecht de oefenstof tot zich nemen. ook begin ik direkt met lezen en schrijven. de gemiddelde leerling kan na 3 maanden lezen. met vriendelijke groet, f. teijsse….
de Thaise taal geef je die in Nederland zoja waar dan in nederland – ik ben namelijk geintresseerd.
Na vijf jaar intensief, bijna dagelijks Thais studeren, kan ik niet zeggen dat behoorlijk Thais leren een makkie is. Integendeel!
De taal heeft weliswaar geen naamvallen maar daar staan die 5 tonen tegenover die het heel moeilijk maken.
Daarbij kan een woord met dezelfde uitspraak tig aantal verschillende betekenissen hebben. Neem bijv. phan (mid). Als je afrekent bij de kassa betekent het duizend. Ben je op markt en je informeert naar de pomelos, dan betekent het de “soort” pomelo. Ben je op de eerste hulp van het ziekenhuis dan gaat het over een “verband”. Maar dat is nog niks vergeleken met woorden als naa (dalend) met minstens 6 relevante betekenissen. En zo kan ik tientallen voorbeelden opnoemen.
En tenslotte is er dan het schrift waarin alle woorden aan elkaar zijn geschreven.
Mijn mening: Thais is moeilijker dan Frans, Duits en Engels en zit op het niveau van de “puzzeltjes” van het Latijn, Grieks en het Hebreeuws, Arabisch.
Vroeger meende ik dat iedereen die (semi)permanent in Thailand woont de plicht had om enigzins behoorlijk de landstaal te leren. Die mening ben ik aan het verlaten: de taal is gewoon te moeilijk om dat van iedereen te vragen.
Zelf ga ik gewoon door want ik vind het leuk. Maar een makkie?
Heel hartelijk dank!
Khòb khoen máak atjaan Tino.
Alle begin is moeilijk, en die verschillende tonen schrikken in het begin een beetje af, hoe moet je dat nou allemaal leren herkennen? Maar door het oefenen met korte woordjes van 2-3 klanken om de verschillende tonen te leren herkennen en vervolgens een basis woordenschat te leren in, korte zinnetjes en daarna het alfabet moet het te doen zijn. Praktisch iedereen moet een taal kunnen leren, al helpt het natuurlijk wel als je dagelijks te taal om je heen hoort. Kinderen leren zo ook een basis woordenschat aan losse woordjes en zinsverband.
Hier een les Thaise taal waar men heel bewust rustig, benadrukte klanken en met gebaren les geeft zonder vertalingen of verklaringen in een andere taal:
https://www.youtube.com/watch?v=oIqIrEG6_y0
In combinatie met de woordenschat opbouwen is Ronald Schütte zijn boekje prima om de grammatica te leren. Samen met de woordenboeken van Moergestel en thai-language.
En als je familie of partner het maar raar of ongewenst vind dat je de taal van je wederhelft wil leren… dan zouden bij mij de alarmbellen af gaan, Of zijn hier ook Nederlanders die in voor langere tijd in Nederland wonen met een Thaise partner en het onnodig of ongewenst vinden dat deze tenminste toch de basis van de Nederlandse taal onder de knie krijgt? Gevaarlijk hoor als je lief (semi)zelfstandig kan opereren in het nieuwe woonland. 555
Ik ben 2 maanden geleden eindelijk begonnen met het leren van de Thaise taal, waarbij goede begeleiding erg belangrijk is. Het plan was altijd dat mijn wijle lief eerst het Nederlands goed onder de knie had en zodra alle inburgerings zooi achter de rug was we aan mijn Thais zouden gaan werken en daarna het Isaans. Ze beaamde volhartig dat het voor ons beide belangrijk was elkaars taal te kunnen spreken om zo goed met vrienden, familie en anderen te kunnen praten.
Beste Tino, goede poging om al die (Nederlandse) farang aan het studeren te krijgen om de Thaise taal te leren. Ik ben zelf absoluut niet dom, heb indertijd mijn HBS -A diploma met cum laude behaald, met een 10 voor Frans, een 9 voor Engels en een 8 voor Duits. Dat was in 1967.
Ik ben zelf ruim twee jaar bezig geweest om Thai te leren. Ik had een, naar ik denk, een goede zelfstudie cursus aangeschaft via NHA. Een hele degelijke cursus, met veel hulp omtrent de uitspraak (een media player wordy meegeleverd, met alle woordjes en lessen in de Thaise uitspraak). Dagelijks heb ik meer dan 4 uur aan de lessen besteed. Het is me niet gelukt. Ik kon schrijven en lezen in Thai, zij het zeer langzaam.
Ik ben er nu mee gestopt omdat ik vond geen echte vorderingen te maken, ik kon zelfs het Thaise news niet volgen. Extra handicap: ik woon in Udon en daar wordt geen Bangkok Thai gesproken (ze verstaan het wel), maar spreken de meeste Thai Laotiaans.
En ik heb besloten mijn nog resterende leven aan andere zaken te besteden, dan aan de Thaise taal.
Te moeilijk blijkbaar, voor mij.
Maar ik waardeer je poging farang te overtuigen dat het allemaal niet zo moeilijk is.
Groeten,
Leo
Mijn ervaring met het leren van Thai, is dat het een lastige taal is om te leren. Als het Thai in ABC geschreven zou worden, zouden veel meer farang de taal makkelijker kunnen leren. Tevens is de logica in de schrijfwijze lastig onder de knie te krijgen. Vervolgens gebruiken de Thai twee versies van hun schrift, een klassieke, de oorspronkelijke- en een moderne, die ook weer een aparte studie vereist.
De tonen zijn voor iedereen lastig en soms niet beter gezegd vaak niet goed onder de knie te krijgen.
Maar om een beetje de taal te kunnen spreken is een woordenschat vereist. Een klein beetje basisconversatie vraagt toch al gauw om minimaal het beheersen van 1000 woorden en de basisgrammatica om deze goed over het voetlicht te brengen. Dat is een groot struikelblok voor velen, omdat de Thaise woorden ons totaal wezensvreemd zijn. Je moet ze als het ware bevechten om in je Thaise woordenschat op te nemen. Dus zinnetjes maken Tino, met 4 of 6 woorden daar heb je echt wel even tijd voor nodig.
Nu nog even de leeftijd, waarop je een taal kunt leren, ik was ook al zestig toen ik met Thaise taal begon.
Had het voordeel, dat ik op latere leeftijd afstudeerde en zodoende gewend was te studeren.
Echter de meeste Nederlandse mensen, die ik hier in Thailand heb leren kennen, werkten in hun arbeidzame leven in een uitvoerend beroep. Kleine zelfstandige, montage, verkoop etc.
De begrippen werkwoord, zelfstandig nw. bijvoegelijk naamwoord, etc. liggen ver achter hen.
Daarbiij komt nog , dat instructie via internet voornamelijk in het Engels plaatsvindt. Dus een dubbele handicap voor de meesten. Ik heb er het volste begrip voor , dat de gemiddelde expat , pensionado, die opgaaf niet meer aangaat en eigen wegen zoekt om zich hier in Thailand taalkundig te redden.
Conclusie: de Thaise taal blijkt een moeilijk te veroveren bolwerk voor velen. De begrippen moeilijk of makkelijk zijn sterk persoonsgebonden, hangt sterk van hun persoonlijke voorgeschiedenis af.
Ik heb de boeken + CD’s van Paiboon. Aanvankelijk had ik de CD’s gekopieerd en de Engelse vertaling vervangen door de door mij ingesproken Nederlandse vertaling. Onderweg vaak herbelusterd op mijn mp3-speler. Zo heb ik de woordenschat geleerd.
De uitspraak… dat is een ander verhaal. Ik mag dan wel de woorden met de juiste toon uitspreken… maar dat is nog niet juist genoeg. Vooral de hoge toon zou ik volgens mijn Thaise echtgenote verkeerd uitspreken…
Ik heb het fonetisch schrift gebruikt, maar nu leer ik echt Thais lezen. Als hulp gebruik ik dezelfde methode als voor de echte Thai(se scholieren): woorden gesplitst in lettergrepen. Dat lukt nu aardig. Onlangs hebben we in Antwerpen een leesboek/leerboek Thais voor scholieren van het 4de leerjaar gekocht. Dus echt een aanrader. Ik denk dat ik in Thailand nog zo van die boeken ga kopen…
Over het schrijven zal ik nog wat zwijgen… Daar ben ik nog niet aan toe…
Veel sukses gewenst aan iedereen die de moeite wilt doen 😉
Ik durf mezelf een beetje bestempelen als een talenknobbel. Spreek vloeiend Spaans Frans Duits Engels en Portugees.
Thais heb ik opgegeven. Het is een toontaal en daar moet je bijna mee geboren zijn. Mensen die heel muzikaal zijn aangelegd zouden het makkelijker hebben.
Ik was 60 toen ik eraan begon en dat is volgens mij veel te laat. Ik beet er letterlijk en figuurlijk mijn tanden op stuk. Sowieso wordt er in Bangkok bij contacten toch al heel vlug overgeschakeld op het Engels.
Ondertussen leerde mijn vrouw Nederlands en ging ze nog beter Engels leren en dat bleek allemaal beter te lukken als ik Thais.
De vrijgekomen tijd ben ik dan maar mijn Engels nog beter gaan perfectioneren.
Sowieso speelt de leeftijd om een taal te leren een grote rol hoe men het ook mag draaien of keren. Een kind leert een tal op 2 jaar.
Zal voor sommige mensen misschien wel te leren zijn. Maar ik raad iedereen die iets ouder is om die tonen maar te vergeten. Want voor veel mensen is dat niet te doen. Ik spreek best aardig Thai na 19 jaar.
Maar die tonen lukt me niet. Mijn oren zijn gewoon niet goed genoeg daar voor. En ik heb al zoveel mensen,
gefrustreerd zie afhaken vanwege de tonen. Neem het woord kaaw. Kan rijst, wit, knie, negen, kom binnen,oud,nieuws,krabbelen en zo zijn. Toen ik les had dacht ik dat het wist. Maar een half uur na de les was ik het alweer kwijt. En zo heb ik al heel veel mensen zien afhaken.
En laten we eerlijk zijn hoeveel farangs ken jij die de taal goed spreken.Dus ook de tonen beheersen.
Ik ken er 2. En ik ken heel veel farangs in Chiangmai
Ik heb zelfs de spijtige indruk dat Thais het zelfs onder elkaar moeilijk hebben om zich verstaanbaar te maken. Het valt me op dat Thais mekaar toch heel dikwijls verkeerd begrijpen. Heeft in mijn ogen toch te maken met die tonen.
Citaat:
‘Een kind leert een tal op 2 jaar’.
Echt waar, joh. Op die leeftijd kent een kind nog geen 500 woorden, heeft nog een betrekkelijk gebrekkige uitspraak en maakt veel grammaticale fouten. Pas op 8-jarige leeftijd is het taalgebruik vrijwel foutloos. Een 70-jarige Nederlander die zo gemiddeld 1 uur per dag studeert en daarnaast veel praat met zijn naaste Thaise omgeving zal na 8 jaar op bijna hetzelfde niveau zitten als een 8 jarige kind in Nederland. Waarschijnlijk wel met een slechtere uitspraak.
Mijn ervaring is dat de moeilijkheid van het Thais leren, in het begin ligt. Het feit dat Thais een compleet andere taal is dan vrijwel iedere westerse taal, maakt het een groot struikelblok. Wanneer je een Duits, Frans, Spaans of Engels leerboekje voor kinderen pakt, kun je snel de ‘aap, noot, mies’-woordjes oppikken. In het Thais is dit alleen al een heel struikelblok.
Ook is het mij opgevallen dat de beste leermethode per persoon heel erg verschilt. De een leert het liefst uit een boek en probeert het daarna meteen in de praktijk uit (mits de mogelijkheid daar is), de ander leert het best 1-op-1 met een echte leraar en de ander kan heel goed leren uit audio-boeken. Ikzelf zit in die een combinatie van de laatste twee groepen.
Ik wil niet zeggen dat ik verlegen ben, maar ik heb wel moeite met in het openbaar spreken van een vreemde taal als ik niet ten minste een klein beetje zeker ben van wat ik zeg. Zeker in Thailand waar je niet alleen jezelf in verlegenheid kan brengen, maar ook anderen. Ik was begonnen met een audio cursus van Pimsleur. Iedere les luisterde ik meerdere keren en herhaalde alle zinnen/woorden en nam ze op met een voice recorder of laptop. Ik vergelijk mijn uitspraak met de uitspraak van de audio les en ging pas verder op het moment dat ik tevreden was over mijn uitspraak en snapte wat ik zei. Het dient gezegd te worden dat jezelf Thais horen spreken met degelijke (audio) voorbeelden daarbij echt hilarisch kan zijn. Het werkt echter wel heel goed.
Dit ging allemaal vrij goed en vlot, maar het grote nadeel van een audio boek is het feit dat terwijl het een sterke basis is en je een redelijke woordenschat geeft, het niet interactief is. Het is te vergelijken met het leren van wiskunde; je kunt een opgave helemaal uit je hoofd leren, maar als je niet snapt hoe het werkt en de cijfers veranderen ineens terwijl de som hetzelfde blijft, kom je niet bij het goede antwoord.
Toen ik tegen deze muur op liep, nam ik een leraar in de hand. Mijn uitspraak was redelijk en mijn woordenschat goed genoeg voor simpele ‘vakantie’ gesprekjes zoals winkelen, eten bestellen, aan de bar en simpele koetjes en kalfjes conversaties (dit was, btw, mijn eerste doel). Het was pas toen ik samen met een leraar aan de taal ging werken dat ik echt ging begrijpen hoe het werkt. Het waren maar ~3 uurtjes per week, maar het was echt heel erg leuk. Ik was ook erg blij dat ik zelf al een basis had gelegd.
Ik spreek nog steeds verre van perfect Thais, en dat zal waarschijnlijk ook nooit gebeuren. Er zijn nog vele situaties dat ik toch weer terugval op ‘Tinglish’ (Engels maar dan met Thaise grammatica/zinsopbouw). Maar het is en blijft leuk om te doen. En de gezichten van mijn Thaise vrienden en mensen die ik tegenkom als ik ineens Thais begin te praten maken het al de gedane moeite meer dan waard. 🙂
Ik zal het waarschijnlijk ook nooit kunnen leren. Maar met regelmaat nieuwe woordjes brengt je toch al een stuk verder. Al is het maar om in een winkel iets te vragen… Het wordt gewaardeerd.
Heel erg bedankt voor deze taalles Tino.
Ik probeer de taal met zelfstudie enigszins te leren. Vanaf het begin ben ik gelijktijdig bezig geweest met woordenschat, uitspraak, lezen en in mindere mate schrijven. Als ik een woord hoor wil ik ook weten hoe het geschreven wordt, omdat veel mensen slecht articuleren.
Ook voor mij is het leren van de juiste toonhoogte een struikelblok.
In het begin heb ik geleerd dat: ๐ = o = midden, ๐่ = ò = laag, ๐้ = ô = dalend, ๐๊ = ó = hoog, ๐๋ = ǒ = stijgend.
Echter…. al snel kwam ik erachter dat de toonhoogte van een toonteken niet consequent wordt toegepast. Ook in jouw bovenstaande les kom ik vele gevallen tegen waarin één toonteken verschillende klanken kan hebben. Ik heb er tot nu toe geen systeem in kunnen ontdekken (als er überhaupt een systeem is).
Misschien kun je mij uitleggen waarom een bepaald toonteken geen eenduidige uitspraak heeft en of er een taalkundige regel is voor het wijzigen van de klank van een bepaald toonteken.
Ter illustratie van het probleem ben ik zo vrij geweest om te putten uit de tekst van jouw taalles waarbij ik aanneem dat je het meeste correct geschreven hebt. Ik heb uitroeptekens geplaatst vóór de van het toonteken afwijkende uitspraak:
! นั้น (นี้) อะไร ‘Nán (níe:) arai’ ‘Wat is dat (dit)?’ [Wat is het verschil tussen ‘นั่น’ en ‘นั้น’?]: Hier zijn de toontekens resp. dalend (๐้), (dalend (๐้)) en midden (๐), maar is de uitspraak resp. hoog (๐๊), (hoog (๐๊)) en midden (๐).
! นั่น เรียก ว่า อะไร ‘Nán rîeak wâa arai’ ‘Hoe heet dat?’: Hier zijn de toontekens resp. laag (๐่), midden (๐), laag (๐่) en midden (๐), maar is de uitspraak resp. hoog (๐๊), dalend (๐้), dalend (๐้) en midden (๐).
! พูด (ถาม) นี้ แบบ ใหน ‘Phôe:t (thǎam) níe baep nǎi’ ‘Hoe zeg (vraag) je dit?’: Hier zijn de toontekens resp. midden (๐), (midden (๐)), dalend (๐้), midden (๐) en midden (๐), maar is de uitspraak resp. dalend (๐้), (stijgend (๐๋)), hoog (๐๊), midden (๐) en stijgend (๐๋).
ข้าว ‘khâaw’ ‘rijst’: Het toonteken is dalend (๐้) en ook de uitspraak is dalend (๐้).
! ขาว ‘khǎaw’ ‘wit’: Het toonteken is midden (๐), maar de uitspraak is stijgend (๐๋).
ข่าว ‘khàaw’ ‘(het) nieuws’: Het toonteken is laag (๐่) en ook de uitspraak is laag (๐่).
เสี้อ ‘sûua’ ‘kledingstuk, hemd’: Het toonteken is dalend (๐้) en ook de uitspraak is dalend (๐้).
! เสีอ ‘sǔua’ ‘tijger’: Het toonteken is midden (๐), maar de uitspraak is stijgend (๐๋).
เสี่อ ‘sùua’ ‘matje’ (waarop je gaat zitten eten): Het toonteken is laag (๐่) en ook de uitspraak is laag (๐่).
! ฟ้า ‘fáa’ ‘lucht’: Het toonteken is dalend (๐้), maar de uitspraak is hoog (๐๊).
ตา ‘taa’, ‘oog, opa (moederszijde)’: Het toonteken is midden (๐) en ook de uitspraak is midden (๐).
! ม้า ‘máa’ ‘paard’: Het toonteken is dalend (๐้), maar de uitspraak is hoog (๐๊).
! ช้า ‘cháa’ ‘langzaam’: Het toonteken is dalend (๐้), maar de uitspraak is hoog (๐๊).
! ฟ้า ‘fáa’ ‘lucht’: Het toonteken is dalend (๐้), maar de uitspraak is hoog (๐๊).
! ค้า ‘kháa’ ‘in-en verkopen’: Het toonteken is dalend (๐้), maar de uitspraak is hoog (๐๊).
ห้า ‘hâa’ ‘vijf (555 is lachen)’: Het toonteken is dalend (๐้) en ook de uitspraak is dalend (๐้).
! ล่า ‘lâa’ ‘jagen’: Het toonteken is laag (๐่), maar de uitspraak is dalend (๐้).
ป้า ‘pâa’ ‘oudere tante’: Het toonteken is dalend (๐้) en ook de uitspraak is dalend (๐้).
บ้า ‘bâa’ ‘gek’: Het toonteken is dalend (๐้) en ook de uitspraak is dalend (๐้).
ผ้า ‘phâa’ ‘kledingstuk’: Het toonteken is dalend (๐้) en ook de uitspraak is dalend (๐้).
! หมา‘mǎa’ ‘hond’: Het toonteken is midden (๐), maar de uitspraak is stijgend (๐๋).
! หนา ‘nǎa’ ‘dik (van voorwerpen)’: Het toonteken is midden (๐), maar de uitspraak is stijgend (๐๋).
! หา ‘hǎa’ ‘(iemand op-)zoeken’: Het toonteken is midden (๐), maar de uitspraak is stijgend (๐๋).
! ฝา ‘fǎa’ ‘deksel, klep’: Het toonteken is midden (๐), maar de uitspraak is stijgend (๐๋).
! ม้า มา ช้า ‘máa maa cháa’ ‘Het paard komt langzaam.’: De toontekens zijn resp. dalend (๐้), midden (๐) en dalend (๐้), maar de uitspraak is resp. hoog (๐๊), midden (๐) en hoog (๐๊).
! ตา ล่า หมา ‘taa lâa mǎa’ ‘Opa jaagt op honden.’: De toontekens zijn resp. midden (๐), laag (๐่) en midden (๐), maar de uitspraak is resp. midden (๐), dalend (๐้) en stijgend (๐๋).
! หมา หา ม้า ‘mǎa hǎa máa’ ‘De hond zoekt het paard.’: De toontekens zijn resp. midden (๐), midden (๐) en dalend (๐้), maar de uitspraak is resp. stijgend (๐๋), stijgend (๐๋) en hoog (๐๊).
! ตา บ้า มา ช้า ‘taa bâa maa cháa’ ‘Gekke opa komt er langzaam aan.’: De toontekens zijn resp. midden (๐), dalend (๐้), midden (๐) en dalend (๐้), maar de uitspraak is resp. midden (๐), dalend (๐้), midden (๐) en hoog (๐๊).
! ยาย หา ป้า ‘jaai hǎa pâa’ ‘Oma zoekt tante.’: De toontekens zijn resp. midden (๐), midden (๐) en dalend (๐้), maar de uitspraak is resp. midden (๐), stijgend (๐๋) en dalend (๐้).
! คุณ ขาย ตั๋ว ไหม ครับ ‘Khoen khǎai tǒea mái khráp’ ‘Verkoopt U kaartjes?’: De toontekens zijn resp. midden (๐), midden (๐), stijgend (๐๋), midden (๐) en midden (๐), maar de uitspraak is resp. midden (๐), stijgend (๐๋), stijgend (๐๋), hoog (๐๊) en hoog (๐๊).
! น้ำ ‘náam’ ‘water’: Toonteken dalend (๐้), uitspraak hoog (๐๊).
นำ ‘nam’ ‘leiden, voorgaan’: Toonteken midden (๐), uitspraak midden (๐).
โต๊ะ ‘tó’ ‘tafel’: Toonteken hoog (๐๊), uitspraak hoog (๐๊).
โต ‘too’ ‘groot’: Toonteken midden (๐), uitspraak midden (๐).
ติ ‘tie’(kort) ‘kritiseren, standje geven’: Toonteken midden (๐), uitspraak midden (๐).
ตี ‘tie:’(lang) ‘slaan’: Toonteken midden (๐), uitspraak midden (๐).
! พุทธ ‘phóet’(kort) ‘de Boeddha’: Toonteken midden (๐), uitspraak hoog (๐๊).
! พูด ‘phôe:t’ (lang) ‘praten’: Toonteken midden (๐), uitspraak dalend (๐้).
ตา ‘taa’ ‘oog’: Toonteken midden (๐), uitspraak midden (๐).
! ท่า ‘thâa (d)’ ‘haven, aanlegsteiger’: Toonteken laag (๐่), uitspraak dalend (๐้).
ตี ‘tie:’ ‘slaan’: Toonteken midden (๐), uitspraak midden (๐).
! ที่ ‘thîe:’ ‘plaats, ruimte, te, in’: Toonteken laag (๐่), uitspraak dalend (๐้).
ป่า ‘pàa’ ‘bos’: Toonteken laag (๐่), uitspraak laag (๐่).
ผ้า ‘phâa’ ‘kledingstuk’: Toonteken dalend (๐้), uitspraak dalend (๐้).
ปู ‘poe:’ ‘krab of Yingluck’: Toonteken midden (๐), uitspraak midden (๐).
ผู้ ‘phôe:’ ‘persoon’: Toonteken dalend (๐้), uitspraak dalend (๐้).
เก้า ‘kâaw’ ‘negen’: Toonteken dalend (๐้), uitspraak dalend (๐้).
ข้าว ‘khâaw’ ‘rijst’: Toonteken dalend (๐้), uitspraak dalend (๐้).
กา ‘kaa’ ‘kraai’ (‘kaa,kaa’): Toonteken midden (๐), uitspraak midden (๐).
! ฆ่า ‘khâa’ ‘doden, vermoorden’: Toonteken laag (๐่), uitspraak dalend (๐้).
! ไม้ ใหม่ ไม่ ไหม้ ‘Máai mài mâi mâi ’(resp. hout nieuw niet brandt) ‘Nieuw hout brandt niet’: Toontekens zijn resp. dalend (๐้), laag (๐่), laag (๐่) en dalend (๐้), uitspraak is resp. hoog (๐๊), laag (๐่), dalend (๐้) en dalend (๐้).
Dat verschil in tonen heeft met de klasse te maken van een letter. Een andere klasse, een andere invloed van een toonteken op de toon. Schijnt in een ver verleden anders te zijn geweest, toen gaf een toon teken dus wel altijd dezelfde toon aan.
Voor o.a. de letter klassen zie de voorbeeld pagina’s van Ronald onderaan op deze webpagina: http://www.slapsystems.nl/Boek-De-Thaise-Taal/voorbeeld-pagina-s/
Citaat:
‘In het begin heb ik geleerd dat: ๐ = o = midden, ๐่ = ò = laag, ๐้ = ô = dalend, ๐๊ = ó = hoog, ๐๋ = ǒ = stijgend.’
Beste Theo,
Ik wens je succes met je studie.
Je snijdt één van de moeilijkste en lastigste zaken aan in de relatie van spelling en uitspraak. Dat is niet uniek voor het Thais, hoor. Het Nederlands heeft dat ook, alleen realiseren we ons dat niet meer. De stomme –e- klank kun je in het Nederland op 5 manieren spellen te weten –e- (de); -ee- (een (huis)); -ij- (heerlijk); -i- (aardig) en de –u- (Tinus). Maar dan het Thais.
Een paar eeuwen geleden gaven de toontekens altijd dezelfde toon aan, zoals jij hierboven veronderstelt. Nu niet meer, en dat is verklaring voor het probleem dat je hierboven noemde. Welk toonteken welke toon vertegenwoordigt hang af van de soort medeklinker waar het toonteken boven staat. Hetzelfde toonteken kan dus verschillende tonen laten zien.
Er zijn drie klassen medeklinkers in het Thais: hoge klasse (bv ข ส ถ), midden klasse (bv ก ต ด) en lage klasse, de meesten (bv ง ล ท). Voor een volledige lijst moet je de boeken induiken. De meesten leren het kleinere aantal hoge en midden klasse medeklinkers, de rest zijn de vele lage klasse medeklinkers.
Twee toontekens komen alleen voor mij de middenklasse medeklinkers: อ๊ de máai trie en ze geeft een hoge toon aan, bv ก๊อก kóhk waterkraan. De อ๋ máai tjàttàwaa geeft een stijgende toon aan bv ตั๋ว tǒea kaartje.
Dan de อ่ máai èek. Die geeft bij medeklinkers uit de lagere klasse een dalende toon aan bv ย่า jâa oma (vaderskant) maar bij de hogere en midden klasse medeklinkers een lage toon bv ไข่ khài een ei.
Als laatste de อ้ máai thoo. Die geeft bij de lagere klasse medeklinkers een hoge toon aan bv ม้า máa paard, en bij de hogere en midden klasse medeklinkers een dalende toon bv ข้าว khâaw rijst.
Dus deze twee laatste toontekens geven verschillende tonen aan bij de drie verschillende soort medeklinkers.
Zoals mijn leraar lachend opmerkte: wij Thais hebben het schrift zo moeilijk gemaakt dat jullie farang dat nooit onder de knie kunnen krijgen. Aan jou de taak het tegendeel te bewijzen.
Een eenvoudig truukje voor het bepalen van de toon:
onthou 3 medeklinkers (A) en de nummers van de toontekens.(B).
A: 3 medeklinkers, 1 uit elke toongroep:
hŏoh hìip (stijgend-laag / medeklinker hoge-toon-groep)
dooh dèk (gelijk of midden-laag / medeklinker midden-toon-groep)
hooh nók hûuk (gelijk of midden-hoog-dalend / medeklinker lage-toon-groep)
De letter (hŏoh, dooh, hooh) komt overeen met de levende lettergreep (eindigt niet met een korte klinker of de k,p,t-klank; het woord dat aan die medeklinker gekoppeld is (hìip, dèk, nók hûuk) komt overeen met de levende lettergreep. Bij de lagetoon-medeklinker wordt dus een onderscheid gemaakt tussen korte lettergreep en lange lettergreep.
B: de nummers van de 4 toontekens:
1 = laag
2 = dalend
3 = hoog
4 = stijgend
3 en 4 komen enkel voor in kombinatie met de medeklinkers van de midden-toon-groep en bepalen dus de uitspraak van de lettergreep.
Als er geen toonteken aanwezig is, dan geldt regel A, anders geld regel B.
Regel B: behoort de medeklinker tot de hoge-toon-groep of de midden-toon-groep, dan komt de toon overeen met het toonteken. Als de medeklinker tot de lage-toon-groep behoort, dan moet je 1 optellen, dus lage-toon-teken wordt dalende toon en de dalend-toon-teken wordt hoge toon.
Je moet daarnaast nog enkel de medeklinkers van de hoge-toon-groep en deze van de midden-toon-groep onthouden. De andere behoren dan dus tot de lage-toon-groep.
Zo eenvoudig kan het zijn. Veel sukses!
Rechtzetting:
het woord dat aan die medeklinker gekoppeld is (hìip, dèk, nók hûuk) komt overeen met de DODE lettergreep.
Bedankt voor de uitleg Rob V., Tino Kuis en Daniël M..
Ik had wel vaag van letterklasses gehoord, maar wist niet wat ik ermee moest.
Na jullie uitleg en wat studie heb ik de voorbeelden in de les nogmaals doorgenomen. Met de zojuist verkregen kennis zouden volgens mij de tonen in de navolgende voorbeelden uit de les als volgt verbeterd moeten worden. (Ik hoop dat de bijzondere tekens goed weergegeven worden.):
นั้น เรียก ว่า อะไร ‘Nán rîeak wâa arai’ ‘Hoe heet dat?’: น้=lage klasse+dalend => hoog(ó), ร=lage klasse+midden => midden(o), ว่=lage klasse+laag => dalend(ô), อ=middenklasse => midden(o). Dus ‘Nán rieak wâa arai’
พูด (ถาม) นี้ แบบ ใหน ‘Phôe:t (thǎam) níe baep nǎi’ ‘Hoe zeg (vraag) je dit?’: พ=lage klasse => midden(o), (ถ=hoge klasse => stijgend(ǒ)), น้=lage klasse+dalend => hoog(ó), บ=middenklasse => midden(o), ห=hoge klasse => stijgend(ǒ). Dus ‘Phoe:t (thǎam) níe baep nǎi’
คุณ ขาย ตั๋ว ไหม ครับ ‘Khoen khǎai tǒea mái khráp’ ‘Verkoopt U kaartjes?’: ค=lage klasse => midden(o), ข=hoge klasse => stijgend(ǒ), ต๋=middenklasse+stijgend => stijgend(ǒ), ห=hoge klasse => stijgend(ǒ), ค=lage klasse => midden(o). Dus ‘Khoen khǎai tǒea mǎi khrap’
พุทธ ‘phóet’(kort) ‘de Boeddha’: พ=lage klasse => midden(o). Dus ‘phoet’.
พูด ‘phôe:t’(lang) ‘praten’: พ=lage klasse => midden(o). Dus ‘phoe:t’.
Heb ik het juist gezien, of zitten er hier nog meer taalkundige addertjes onder het gras?
Hopelijk blijft de reaktiemogelijkheid lang genoeg open.
PS @Tino: Is het typisch Grunnings om het woord aardig als ‘aardug’ (zoals ‘mug’) uit te spreken? Ik spreek het nml. uit als ‘aardig’ (met een -i-) 😉
Ik dacht ook verstaan te hebben dat “jullie” in Groningen geen klankverschil tussen de -ch- en de -g- kennen en beiden als een “harde” -g- uitspreken.