Hoe leer ik het beste de uitspraak van de Thaise taal? Een aanzet

Nelson Mandela zei: ‘Als je met iemand praat in een vreemde taal gaan je woorden naar zijn verstand. Als je met iemand praat in zijn eigen taal gaan je woorden naar zijn hart.

Om een taal te leren heb je geen talenknobbel nodig en je leeftijd doet nauwelijks ter zake. Wat je wel nodig hebt is doorzettingsvermogen, nieuwsgierigheid en een zeker gebrek aan faalangst. Als je omgeving merkt dat het je ernst is, zullen ze je helpen, geef niet te gauw op.

Het beginstadium voorbij kost bij Engels een 600 uur, bij Thais is dat 900 uur. Drie uur per dag Thais leren en na een jaar kun je een gesprek voeren en eenvoudige teksten lezen!

á hoge toon; à lage toon; â dalende toon;  ǎ stijgende toon;  a middentoon. Dubbele punt achter een klinker betekent een echt lange klinker.

Blijf (door)vragen- Je steekt het meeste op door tijdens het eten, een wandeling, boodschappen doen of een autorit te vragen: นั้น อะไร ‘Nán  (níe:) arai ?’  ‘Wat is dat (dit)?’ of นั้น เรียก ว่า อะไร ‘Nán  rîeak  wâa  arai?’  ‘Hoe heet dat?’ of  พูด ( ถาม ) นี้ แบบ ใหน ‘Phôe:t  (thǎam) níe baep  nǎi ’  ‘Hoe zeg (vraag) je dit?’ Herhaal altijd het antwoord enige malen hardop zodat je met een Thai kunt checken of je het op de juiste manier uitspreekt.

Neem een tijdje een leraar voor 2-4 uur per week

Ik ben er een voorstander van eerst een redelijk kort gesprek te kunnen voeren met zinnetjes van zeg 4-6 woorden en dan pas (na enige maanden) echt met het schrift te beginnen, wat dan vervolgens het leren van de taal bevordert. In het begin is het beter als je een leraar neemt voor  2-4 uur per week, kost slechts rond 250 baht per uur, maar het is niet noodzakelijk als je in een Thaise omgeving leeft. Je moet daarnaast zelf dus dagelijks een tijdje met de taal bezig zijn, anders kun je het wel vergeten.

Ik adviseer het boek ‘David Smyth, Thai, An Essential Grammar, Routlege, 2010’ , met een uitstekende uitleg over uitspraak en grammatica, geillustreerd met korte praktische zinnetjes. Beter nog dit boek: ‘De Thaise Taal. Grammatica, spelling en uitspraak, David Smyth, vertaling en bewerking door Ronald Schütte (zie onder), nu al een derde druk. Vooral goed voor een juiste en begrijpelijke fonetiek en uitspraak.  Koop verder wat boekjes die ze hier op de kleuterschool gebruiken om te oefenen.

Een goede website is:  http://www.thai-language.com , met gesproken voorbeelden. De twee woordenboeken van van Moergestel zijn zeer aan te bevelen. Engels-Thai en Thai-Engels kan natuurlijk ook. Maar 80 procent van wat je leert moet je zelf doen in je dagelijks leven.

Tonen, tonen en nog eens tonen………

Thais is een tonentaal, dat weten we nu wel. Elke lettergreep heeft zijn eigen toon, is daar onlosmakelijk mee verbonden en bepaalt uiteindelijk de betekenis van de woorden. Voor het goed begrijpen van een Thais woord zijn de juiste tonen onontbeerlijk. Als je een woord leert moet je direct ook de bijbehorende toon (tonen) leren, later komt het er niet meer van. Ik ken veel mensen die zeggen: ‘Te moeilijk die tonen, die leer ik later wel’. Dat gebeurt vervolgens nooit.

Ik ging met mijn zoon een kopje koffie drinken in een cafeetje bij de Thâa Phae poort in Chiang Mai. Ik zei: ‘Aow kèek nèung chin dôeay ná khráp’ ‘Ik wil ook graag een plakje cake’. De serveerster begreep me niet en ik begreep niet waarom zij het niet begreep. ‘keek’ is toch ‘keek’, nietwaar? Toen riep mijn zoon ‘kéek’ op een hoge toon en ze begreep het onmiddelijk. Ik zei ‘kèek’ op een lage toon.

Vijf tonen-Er zijn 5 tonen te weten: midden a, hoog á, laag à, dalend â en stijgend ǎ. Het is makkelijker dan het lijkt. Het Nederlands heeft ook tonen maar wij gebruiken die om emoties (verbazing, boosheid, ergernis,nadruk) over te brengen en bij de Thaise taal bepaalt de toon de betekenis van het woord. Als ik geëmotioneerd raak vliegen al mijn Thaise tonen het raam uit. Daarom zijn Thais zulke koele kikkers, anders begrijpt niemand hen.

Vlakke midden-hoge-lage toon- Begin te oefenen in het Nederlands. Zeg heel vlak de zin: ‘Het Thais is een makkelijke en leuke taal’ op jouw gemiddelde toonhoogte zonder naar boven of naar beneden te gaan. Klinkt het eentonig en saai? Dan is het goed. Doe hetzelfde, maar nu een toontje hoger, weer vlak, overdrijf maar, dat komt later wel goed. Klinkt je als een katheuy? Prima. Nu een toontje lager dan die middentoon, weer heel vlak, zoals een echte man praat.

Dalende en stijgende toon- Neem voor de dalende en stijgende toon het woordje ‘nee’. ‘Ik zeg niet ja! maar NEE!!’ De dalende of ook wel nadruktoon. En de stijgende toon is vanzelfsprekend een vragende toon: ‘Oh nee?’

Rijst, wit, het nieuws-Als je dat beheerst, ga dan oefenen met het Thaise woordje ‘khaaw’. Dalende toon: ข้าว khâaw ‘rijst’ ; stijgende toon: ขาว khǎaw ‘wit’ en lage toon  ข่าว khàaw ‘(het) nieuws’. Leg iets wits op tafel, wat rijst, naast de televisie. Zeg een van de drie woorden en laat een Thais aanwijzen wat je bedoelt als je ‘khaaw’  op een van de drie tonen uitspreekt. Dit bezorgde mij een paar leuke dagen.

Kledingstuk, tijger, matje- Doe hetzelfde met เสี้อ ‘sûua’: dalende toon: ‘kledingstuk, hemd’; stijgende toon: เสีอ ‘tijger’ en lage toon: เสี่อ‘matje’ (waarop je gaat zitten eten). Doe dit ook met ฟ้า ‘fáa’, hoge toon, dan moet er iemand de lucht in wijzen en ตา ‘taa’, middentoon, dan wijst iemand naar zijn oog of naar opa, als die in de buurt is.

Zeg het volgende zinnetje, alle lettergrepen zijn op een middentoon: ชาว นา ไป นา ทำ งาน ใน นา ‘chaawnaa pai naa tham ngaan nai naa’ ofwel ‘De boeren gaan naar de rijstvelden om te werken’. Het moet heel vlak en eentonig klinken. Ook de hoge en lage toon worden bijna zo vlak uitgesproken hoewel op een andere toonhoogte.

Ga vervolgens oefenen met de volgende woordjes:

middentoon: มา ‘maa’ komen; นา ‘naa’ (rijst)veld ;  ตา ‘taa’ opa (moederszijde), oog; กา ‘kaa’ kraai; ยาย ‘jaai’ oma (moederszijde)

hoge toon:  ม้า ‘máa’ paard; ช้า ‘cháa’ langzaam; ฟ้า ‘fáa’ lucht,hemel; ค้า ‘kháa’ in-en verkopen

lage toon: ป่า ‘pàa’ bos; ด่า‘dàa’ (uit)schelden; บ่า ‘bàa’ schouder; ผ่า ‘phàa’ (open)snijden, klieven

dalende toon: ห้า ‘hâa’ vijf (555 is lachen); ล่า ‘lâa’ jagen; ป้า ‘pâa’ oudere tante; บ้า ‘bâa’ gek; ผ้า ‘phâa’ kledingstuk

stijgende toon: หมา‘mǎa’ hond; หนา ‘nǎa’ dik (van voorwerpen); หา ‘hǎa’ (iemand op-)zoeken; ฝา ‘fǎa’ deksel, klep

Maak korte zinnetjes, overdrijf de toon en de lange –aa-, oefen terwijl een Thai meeluistert en corrigeert:

ม้า มา ช้า ‘máa maa  cháa    Het paard komt langzaam

ตา ล่า หมา ‘taa lâa  mǎa   Opa jaagt op honden

หมา หา ม้า ‘mǎa  hǎa  máa    De hond zoekt het paard.

ตา บ้า มา ช้า ‘taa  bâa  maa  cháa    Gekke opa komt er langzaam aan

ยาย หา ป้า ‘jaai hǎa pâa       Oma zoekt tante

enz.

Een buitenlander gaat een reisbureau binnen en vraagt aan de baliemedewerkster: คุณ ขาย ตัว ไหม ครับ ‘Khoen  khǎai  toea mái  khráp ?’ Hij wilde zeggen: ‘Verkoop je kaartjes?’ Hij krijgt voor zijn moeite een knal voor z’n kop. Hij zei het woord ตัว ‘toea’ ‘ticket’ op een vlakke, middentoon, dat is ‘lijf, lichaam’ en niet op een stijgende toon, dat is ตั๋ว ‘tǒea’ ‘kaartje’. Hij zei dus: ’Verkoop je je lichaam?’

Klinkers zijn ook erg belangrijk

Na de tonen zijn de klinkers erg belangrijk, net het tegenovergestelde als in het Nederlands waar de medeklinkers er juist meer toe doen.(‘Ek go nir Omstardem’ alle klinkers veranderd en je snapt het toch, dat is in het Thais onmogelijk).

Het onderscheid tussen een korte en een lange klinker is het belangrijkste. Vergelijk de ‘ie’ in ‘riet’ en ‘bier’, en die laatste ‘ie’ is in het Thais nog wat langer. ‘Boek’ en boer’, ‘beet’ en ‘beer’, ‘poot’ en ‘hoor’.  De Thais zijn zo verstandig om voor de lange en korte ‘oe’ ‘ie’ etc. ook twee verschillende schrifttekens te gebruiken, bv อุ  en อู , resp. korte en lange ‘oe’. (de ‘อ’ is een hulpteken, kijk wat er onderaan bungelt, dat is de ‘oe’. Bij de ie: en de oe: wijst de dubbele punt naar een lannge klinker). Een paar voorbeelden:

น้ำ ‘náam’  water;   นำ ‘nam’  leiden, voorgaan;    โต๊ะ ‘tó’  tafel;    โต ‘too’  groot;    ติ ‘tie’ ( kort) kritiseren, standje geven;     ตี ‘tie:’ (lang) slaan  พุทธ ‘phóet’(kort), de Boeddha;   พูด ‘phôe:t’ (lang) praten

Ik had het meeste moeite met de ‘อื’ klank als in ‘muu’  ‘hand’. Het klinkt ongeveer als een ‘uu’ maar niet met een puntmondje maar met een brede glimlach uitgesproken. De klinkers moet je zeker met een Thai oefenen.

Medeklinkers lijken erg op het Nederlands – met uitzonderingen

Die zijn het gemakkelijkst, ze lijken erg op de medeklinkers in het Nederlands, met de hierna volgende uitzonderingen. Overigens houden Thais niet zo van twee medeklinkers aan elkaar vast (komt alleen aan het begin van een woord voor). In het dagelijks gebruik is ‘plaa’  ‘vis’ meestal ‘paa’; ‘pràtoe:’   ‘deur’ wordt ‘patoe’ en ‘khrai’  ‘wie’ wordt ‘khai’. Probeer een Thai maar eens ‘het sterkst’ te laten zeggen.

De eindklanken –t-p-k- zijn heel zacht, bijna niet te horen. De eind ‘k’ klinkt als de ‘b’ in het Engelse ‘big’, de eind ‘t’ klinkt als een ‘d’ ( zeg maar eens ‘niet doen!’ de ‘t’ in ‘niet’wordt uitgesproken als de ‘d’ die er op volgt). En de eind ‘p’ klinkt meer als een ‘b.’

De beginklanken –t-p-k- en th-ph-kh. In het Thais is er een belangrijk onderscheid tussen een geaspireerde –t-p-k- (meestal geschreven als –th-ph-kh-resp.) en de niet-geaspireerde –t-p-k-,  een verschil dat het Nederlands en het Engels niet zo kent.  Doe een hand of een brandende aansteker voor je mond en zeg t, p en k. Je voelt bijna geen ontsnappende lucht en het vlammetje moet blijven branden. Zeg een th, ph en kh en je voelt een stoot lucht en het vlammetje gaat uit. Ook hier geldt, hoewel minder dan voor de tonen dat, als je dit onderscheid niet kan maken, je moeilijk verstaanbaar bent. Als je dit gaat oefenen met je familie eromheen is de pret niet te beschrijven, dat garandeer ik.  In het Thaise schrift (ik laat een paar (heel) zeldzame tekens weg) :

niet-geaspireerd:   -t- : ต ;   -p-: ป ;  -k- : ก

geaspireerd:  -th-: ท ธ ถ         -ph- : พ ผ ภ         -kh-: ค ฆ ข

Voorbeeldwoordjes:

ตา ‘taa’  oog ; ท่า ‘thâa (d) haven, aanlegsteiger     ตี ‘tie:’ slaan’; ที่‘thîe:  plaats, ruimte, te, in

ป่า‘páa’ bos; ผ้า phâa  kledingstuk    ปู‘poe:’  krab of Yingluck; ผู้ ‘phôe:’  persoon

เก้า ‘kâaw  negen; ข้าว ‘khâaw  rijst     กา ‘kaa’  kraai (‘kaa,kaa’); ฆ่า ‘khâa’  doden, vermoorden

Dit alles moet je vaak, wekenlang, oefenen, tot het foutloos gaat. Dan pas verder gaan. Dit is de basis van een goede uitspraak. Als je klaar bent mag deze zin geen probleem meer zijn:

ไม้ ใหม่ ไม่ ไหม้  ( ไ en ใ is ‘ai’ of ‘aai’ ; ม is de ‘m’ klank)  ofwel  ‘Máai  mài  mâi  mâi ’,  resp. hout nieuw niet brandt), ‘Nieuw hout brandt niet’.

Als Gerrie met een nieuw stuk hout zijn oventje wil aansteken, wat niet lukt natuurlijk, en hij zegt hoofdschuddend deze zin tegen Kanok, en ze  knikt lachend met haar hoofd, dan ben je geslaagd.

Bestel het boek van Ronald Schutte hier: http://www.slapsystems.nl/