(Sunet Suesakunkhrit / Shutterstock.com)
Een kijkje in het dagelijks leven en de gewoontes van Lahu mensen in Ban Pang Kued, Tambon Inthakin, Mae Taeng, Chiang Mai tijdens de viering van nieuwjaar, gezien door de ogen van twee Tai Yai vrouwen.
Het bergdorp Ban Pang Kued is een klein Lahu dorp. De Lahu noemen zich ook wel Musoe en dat komt voor in hun Thaise naam: ชาวมูเซอ. Het dorp ligt 59 km ten noorden van de stad Chiang Mai.
De Lahu mensen leiden er een eenvoudig leven met hun al heel lang bestaande tradities en cultuur. De route naar dit dorp is een kronkelige betonnen weg die tegen de berghelling oploopt en voor bezoekers een uitdaging vormt. Deze mensen houden van een geordend leven hoog in de bergen. En ze leven eenvoudig. Ze zijn inheems en kunnen goed met andere mensen omgaan.
Hun inkomen is middelmatig. Ze vormen een grote familie en men ondersteunt elkaar. Kweken hun eigen groente en kopen weinig aan. Stoffen en kleren maken ze zelf. Ze hebben gelukkig elektriciteit en er is vers water van de berg. Een school voor basisonderwijs. Hun beroepsmatige activiteit is landbouw, rijstbouw en de jacht.
En toch, ook deze eenvoudige manier van leven is beperkt door hun status. Sommige mensen of hele families hebben geen ID kaart en leven daarom in angst. Slechts een paar gezinnen zijn geregistreerd en hebben een Thaise ID kaart terwijl andere mensen, en dat is best een grote groep, dat niet hebben. Dat is de reden dat het dorp mensen huist die wel of niet documenten hebben. De stateloze mensen ondervinden problemen als het gaat om reizen, een baan vinden, zorg en andere diensten.
Happy Kin Wor Day
Traditionele Lahu dans (SIHASAKPRACHUM / Shutterstock.com)
Op 6 januari 2021 had de auteur de kans het dorp te bezoeken om het leven van de Lahu mee te maken.
‘Ik heb de Lahu nieuwjaarstraditie genaamd ‘Kin Wor’ (ook wel Kho Chao We) meegemaakt en die wordt gehouden in de maanden januari tot maart. Kin Wor duurt 7 tot 10 dagen waarin familieleden terug naar huis komen om samen te zijn. Dit nieuwjaarsfestival is erg belangrijk voor de Lahu want het hoort bij hun vaste, traditionele gewoontes.
Enkele volksspelen worden alleen gedaan voor deze gelegenheid. De Lahu mannen en vrouwen kleden zich in hun traditionele klederdracht en doen mee met de activiteiten op het dorpsplein, inclusief de ‘Ja Kue’ dans, het ‘Saba’ spel en een spel met priktollen.’
Van de Saba Nut tree (NL Watercacao)
‘Het sabaspel speel je met twee teams. Iedere speler krijgt één sababal, de noot van de sababoom, om die te slaan of te gooien, hoe je maar wilt, naar een lijntje van 10 sababallen aan de andere kant van het veld. Het team dat de meeste ballen weet te raken wint.
Priktollen zijn gemaakt van hardhout en hebben een ijzeren pen in de punt. Je speelt met een stok met een touwtje dat je om de tol draait. Je gooit de tol weg en trekt het touwtje hard terug; de tol gaat dan draaien. Wie een andere tol raakt, wint. Vooral jongens vinden dit spel leuk.
In de ochtend schenken jongeren water over de handen van de ouderen en vragen hun zegen. Deze gewoonte zie je ook bij songkran in de Thaise cultuur. Kin Wor is niet alleen feest en plezier voor de Lahu maar het bewaart ook hun cultuur.’
Hoe de Lahu leven en rondkomen
De heer Udom heeft een hechte familie van 7 leden waaronder vader, moeder, de oudste zoon, schoondochter, de jongste zoon en twee dochters. Ze wonen allemaal in het dorp en kunnen de eindjes nauwelijks aan elkaar knopen. Werken tegen loon op een boerderij of in oogstploegen die theebladeren en koffiebonen plukken.
Hun inkomen hangt af van wat er geplukt kan worden. Meer oogst betekent meer geld. Na de koffieoogst brengen ze twee of drie zakken op hun motorfiets naar het dorp om de bonen te sorteren. Daarna worden de bonen gedroogd en verkocht. Koffie brengt inkomen voor de Lahu.
Udoms ouders zijn in Thailand geboren. Maar omdat ze niet geregistreerd zijn hebben ze geen Thaise ID kaart. Dat maakt het lastig te reizen buiten de provincie want dat vereist een vergunning. Ze hebben ook geen toegang tot de zorg.
Later kregen ze hulp van de Lahu Development Foundation en de Legal Status Network Foundation om dit probleem op te lossen. Toch duurde het enige tijd voordat ze een legale status hadden. Deze legale status heeft wel het leven van Udoms familie verbeterd. En hoewel het geen echte ID kaart is en niet de rechten biedt die de echte kaart wel biedt voelt de familie zich een stuk veiliger om zich in de gemeenschap te profileren. Het is het meest waardevolle document voor ze.
Udoms vader verwoordt het zo: ‘Het staatsburgerschap voelt aan alsof je een nieuw leven hebt gekregen.’ Hoe simpel ook, deze woorden staan bol van emotie.
Dit is een artikel uit de workshops ‘Creative and Strategic Communication for Sustainability’ georganiseerd door het UNDP en de organisatie Realframe met steun van de EU.
Bron: https://you-me-we-us.com/story-view Vertaling en bewerking Erik Kuijpers.
Veel mooie foto’s bij dit onderwerp. Ik adviseer te kijken op de site: https://you-me-we-us.com/story/simple-life-yet-limited-rights
Auteur Siriluk Saengyod
Een 25-jarige Thaise vrouw die woont in het Mae Taeng district te Chiang Mai. Zij werkt thans als vrijwilliger voor het Local Community Network for Stateless People (LCN Thailand).
Co-auteur: Aunchlee Kaewsri
De Saba Nut tree (Pachira Glabra, Malabar Chestnut, Watercacao) komt in dit filmpje voor:
Bedankt voor dit interessant verhaal en de bijhorende sites.
Ik volg een akha girl op youtub, is Exact als Lahu gewoontes. Zijn veel al christelijk zelfde kleding dus waar die twee verschilende benaming van daan komt?
Marcel, misschien heb je hier iets aan. De tekst zegt ‘related’.
https://en.wikipedia.org/wiki/Lahu_people
Er is een groot aantal groepen/volkeren, die meestal de overkoepelende titel “hill tribe” opgeplakt krijgen maar zijn toch allemaal verschillend. Dat laatste is in mijn ogen een wel erg makkelijke manier om alles wat voor de moderne natie staten in de regio “vreemd” is onder een enkele paraplu te scharen van groepen/volkeren die er “niet helemaal bij horen” en een “primitief bestaan” aan de rand van de moderne staat leven… De diverse volkeren leefden echter al heel lang in de regio en diverse leefde ooit gewoon in de dalen maar zijn van daaruit de heuvels in gedreven. In de heuvels was geen plaats voor de rijsvelden en dus konden de groepen daar hun bestaan voortzetten. Dat leven ver buiten de steden, de dorpen en de rijst boerderijen maakte natuurlijk ook dat zaken zoals de import van het boeddhisme moeizamer gingen. De volkeren in de rivier delta’s zijn dan ook meer boeddhist (met veel sporen van animisme, brahmanisme etc). En die ‘ongelovige’ (niet boeddhisten) in de heuvels waren een moei doel (prooi?) voor christelijke zendelingen. Inde verre uithoeken konden die dan hun verhaal doen over “De heer / God” enzo.
Om zo maar wat groepen op te noemen: Akha, Karen, Dao, Lawa, Lisu, Meo (Thaksin Shinawatra!), Mien, Yao enzovoort. Dat al die groepen veel overeenkomsten hebben, zo allemaal vele generaties in de regio van hedendaags Thailand, Laos, zuid China, Birma etc is niet zo vreemd. Probeer maar eens de verschillende groepen elders ter wereld te scheiden, als je de moderne landsgrenzen weg denkt.
Yao เย้ว met een hoge toon betekent ‘barbaar’. Ze noemen zichzelf ‘Mien’ Met een dalende toon wat ‘Volk’ betekent. Ook ‘Maew’ met een hoge toon is een enigszins beledigend woord voor de Hmong (en Thaksin). Dat zegt al genoeg.
Sorry. เย้ว moet zijn เย้ย
Erik, weer bedankt voor deze en de diverse andere bijdrages in deze serie. Ik moet wel bekennen dat een inzending zoals deze, met wat meer tekst, wat toegankelijker en prettiger is dan de korte inzending met 1 of 2 zinnen en dan een link naar de video filmpjes. Uiteraard id de boodschap van al publicaties even belangrijk. De diverse groepen hebben nog allemaal diverse problemen zoals een mindere toegang tot scholing, werk, zorg, bestaanszekerheid en de vraag “wat gaan de autoriteiten straks uitspoken?”. De aandacht voor minderheden moeten we dus zeker behouden.
Rob V., die artikelen met alleen een filmpje vind ik nu net leuker dan die teksten want je ‘ziet’ wat meer van hun leven dan op foto’s. Maar ieder zijn smaak uiteraard.
Belangrijk is dat de rechten van deze mensen verbeterd worden en ik vind het van betekenis dat de naam van een van de prinsessen aan de serie verbonden is. Ik kreeg de serie onder ogen en Thailandblog had er direct belangstelling voor dus ik heb met groot plezier de bijdragen vertaald en bewerkt.
Zeker Erik, de filmpjes laten wat dat betreft meer zien. Maar ik heb het idee dat een korte tekst toegankelijker is en men bij een filmpje, vooral als je op een link moet klikken ipv ‘embedded’ , men sneller er overheen kijkt (“Ik kijk strakjes wel”). Hopelijk zie ik dat verkeerd, want de boodschap in beeld, geluid of tekst is zeker belangrijk. Fijn dat je er met plezier aan gewerkt hebt. 🙂