Ik weet het niet zeker, maar ik meen dat het aantal Farang of expats die wild enthousiast zijn van Luk Thung, op de vingers van één hand te tellen zijn. Uit betrouwbare bron weet ik wél dat sommigen gecharmeerd zijn door de bij dit bij uitstek Thaise muziekgenre onlosmakelijk horende showgirls die met hoogst suggestieve bewegingen en dito outfits het ten gehore gebrachte plegen te ondersteunen…
Als het op Thaise muziek aankomt dan hou ik meer van zangeressen met ballen zoals Da Endorphine of Au Haruthai. Persoonlijk ben ik, hier in het gehucht in Isaan waar we wonen, echter gezegend met een dorpsoudste die in de mening verkeert dat zijn dorpsgenoten geen dag kunnen beginnen of eindigen zonder muzikale stimuli en dus word ik steevast elke ochtend en avond in mijn ongebreidelde zucht naar ‘couleur locale’ op mijn wenken bediend door de blérende boxen in de straat. Los van het obligate vleugje Carabao bestaat het aanbod integraal uit Luk Thung en mag ik mij stilaan – tegen heug en meug – een ‘kenner’ van het genre gaan noemen….
Voor al wie zich wil verdiepen in deze – voor de meeste westerlingen – enigmatische maar in Thailand razend populaire muziekstijl, is er het boek Luk Thung: The Culture and Politics of Thailands most Popular Music van James Leonard Mitchel, een docent aan Khon Kaen University. Het is al ruim twee jaar op de markt, maar ik heb het pas drie weken geleden aangeschaft en, ik geef dit graag toe, in één ruk uitgelezen. Mitchel leidt de lezer langs een, alvast voor mij, intrigerende wereld van artiesten, muzikanten, songwriters én fans. Zijn boek getuigt niet alleen van een grondige research maar ook een diep inzicht in de materie wat op zijn beurt de lezer een erg verhelderende inkijk oplevert in de populaire Thaise cultuur. Als Mitchel er al in geslaagd is om mij één ding duidelijk te maken dan is het wel dat Luk Thung véééééél meer is dan alleen maar het vertolken van smartlappen.
Luk Thung ontstond tijdens het interbellum uit Phleng Thai Sakon, een muziekvorm waar de traditionele muziek gemixt werd met westerse invloeden en instrumenten. Crooners, Latijns-Amerikaanse ritmes, flarden van Big Bands, Ramwong dansers, je kon het zo gek niet bedenken of je vond het wel terug in de muziek van een land dat in die periode probeerde zo westers mogelijk te worden. Op het einde van de jaren veertig, begin van de jaren vijftig, toen het genre meer en meer beïnvloed werd door de sterk door de Laotiaanse en Khmercultuur beïnvloede volksmuziek van Isaan, veroorzaakte dit een breuk. Naast elkaar ontstonden het rurale Luk Thung en het grootstedelijke Luk Khrung. De kloof die ontstond was meer dan alleen maar muzikaal. Luk Thung kende immers in de jaren zestig een eerste boom toen het de stem begon te vertolken tien honderdduizenden migranten vanuit de rijstvelen in Isaan naar de grote steden trokken om er werk te zoeken. In de muziek deelden ze hun gezamenlijke eenzaamheid, desoriëntatie en ressentiment.
Een tweede boom volgde in de jaren negentig toen het intussen door grote platenfirma’s ontdekte Luk Thung bijzonder grote invloed begon uit te oefenen op aanverwante genres zoals Molam. De muziek werd meer commerciëler, sexy en maar al te vaak kitscheriger. Maar ze droeg in een tijd dat de Thaise politiek voor het eerst met massabewegingen werd geconfronteerd ook bij tot de etnische en politieke bewustwording van het Noordoosten. In de laatste jaren, die gekenmerkt werden door de polarisatie tussen wat ik gemakkelijkheidshalve maar zal omschrijven als de ‘gele’ en ‘rode’ kampen werd muziek gebruikt als een middel om niet alleen te entertainen maar ook te communiceren en te begeesteren. Luk Thung kreeg een onmiskenbaar imago van maatschappijkritiek en anti-establishment in de confrontatie tussen – om een oude hit uit de jaren 50 te citeren – ‘de mensen die naar buffels stinken’ en ‘zij die de hemel bewonen’… Niet voor niets deed het ‘gele’ kamp een paar mislukte pogingen om zich het genre toe te eigenen…
Door Luk Thung en aanverwante stijlen zoals het al even populaire Molam, concludeert Mitchel dat de muziekcultuur van Isaan niet alleen een prominente plaats in Thailand heeft veroverd maar nu zelfs goed op weg is om de hele muziekscéne te domineren. Het is toch wel opmerkelijk dat een muziekgenre dat is ontstaan als een hartenkreet tegen marginalisering nu een integraal onderdeel is geworden van ‘Thainess’.
Dit mooi uitgegeven en vlot geschreven boek heeft mij op meer dan één manier aangenaam verrast en sindsdien luister ik – jawel, beste buren – op een andere manier naar Luk Thung. Wat deze uitgave extra plezierig maakt is dat er in de voetnoten tientallen links zijn opgenomen die verwijzen naar Luk Thung opnames op Youtube. Luk Thung: The Culture and Politics of Thailands most Popular Music is een uitgave van Silkworm Books (Chiang Mai) en kost in de betere boekhandel 625 Baht.
Lung Jan,
Bedankt voor dit mooie verhaal! Dit boek heeft mijn ogen geopend voor de betekenis en de inhoud van deze liedjes, Luk Thung ‘Kinderen van het Veld’. Hier een verhaal van mijn hand:
https://www.thailandblog.nl/achtergrond/mor-lam-traditionele-muziek-van-de-isaan/
En hier veel in het Engels vertaalde teksten van de liedjes:
http://deungdutjai.com/
Beste, Rino,
Ik vond het vooral boeiend te ontdekken dat Mitchell – in tegenstelling tot wat ik dacht – geen gortdroge, saaie academicus iwas, maar een gepassioneerde schrijver die meer dan begaan bleek te zijn met zijn studieobject…
Hier een interview (2015) met de schrijver van het boek Mitchel op de website Isaan Record (prachtige site ook om veel over de Isaan te lezen)::
http://mockup.isaanrecord.com/2015/10/30/luk-thung-the-sound-of-political-protest-and-isaans-cultural-revival/
Citaat:
IR: Given the political nature of many luk thung songs, has the scene been affected by last year’s military coup?
JM: There have been less luk thung concerts since the coup. At least, during the martial law period, I think it was difficult to put concerts on at night. However, the regime has made up for this by using luk thung concerts as “rewards” for certain communities or as a propaganda tool.
There aren’t any political songs being put out in Thailand right now. It is amazing to me how successful the junta has been in oppressing political expression. All the political artists are pretty scared at the moment. The only political songs that are being released at the moment come from overseas, for example from the band Fai Yen. They are pumping out music all the time and some of their songs are luk thung.
Op deze site staan veel leuke liedjes, met Thaise tekst en Engelse vertaling. Veel verzetsliedjes van de band Faiyen. Ginkowneow betekent ‘Eet kleefrijst’.
http://musicofthaifreedom.com/author/ginkowneow/
Voor sommige Isaanliefhebbers zal het overkomen als zijnde ‘Isan-bashing’ maar dat is echt niet mijn bedoeling want dat het aantal farang of expats die wild enthousiast zijn van lukthung op de vingers van één hand te tellen is waag ik te betwijfelen.
Ben nog geen farang-landgenoten tegengekomen die een Isaanse vrouw/vriendin hebben die niet enthousiast zijn van lukthung of dat andere genre morlam.
Het klopt mijn vrouw is geen Isaanse maar zou ze dat wel zijn dan had ik met alle beste wil van de wereld dat hele lukthung en morlam óók niets maar dan ook helemaal niets aan gevonden. Zij is helemaal gek van die popartiesten uit Taiwan en Zuid-Korea, vind ik ook niets aan. 😉
https://youtu.be/6F_EnGhV4uM
Na lang zoeken nog een luk thung liedje met Engelse ondertiteling
https://www.youtube.com/watch?v=Wx3_78QxFHg
Voordat ik naar Thailand kwam had ik er nog nooit van gehoord terwijl ik toch liefhebber ben van een groot aantal uiteenlopende muziekstromen. Bij toeval was ik eens op een autoshow en hoorde ik muziek met een wat afwijkend ritme met klanken welke ik niet kon thuisbrengen.
Dat bleek dus Luk Thung te zijn en heb me er toen eens goed in verdiept. Ik heb een aardige playlist samengesteld op Youtube welke mij geholpen heeft in het begrijpen van de Thaise cultuur en taal.
Er worden in de verschillende clips prachtige verhalen verteld hoe zwaar het leven op het Thaise platteland kan zijn. Vaak is het ook het klassieke jongetje meiseje verhaal.
Naast Luk Thung is er ook Mor Lam,de Laotiaanse versie, ook met prachtige songs en bijbehorende videoclips. Sommige clips zijn echt geweldig mooi gemaakt, soms ook erg simpel. Een aantal clips heeft echt ongelooflijke aantallen visits, tientallen miljoenen soms.
Voor de liefhebbers, mijn playlist op youtube met zowel Luk Thung als ook Mor Lam:
https://youtube.com/playlist?list=PLMIWDv0pkQ7WUghxeR4HGATUoPeDaw0QD