Karma in Oost en West
Het zal de oplettende lezers niet ontgaan zijn dat ik telkens en tot vervelends toe probeer de overeenkomsten tussen culturen te laten zien in plaats van alsmaar de verschillen te benadrukken hoewel dat ook erg leuk kan zijn. Dat heeft er ook toe geleid dat ik niet meer geloof in de ‘God’ van de cultuur die alles kan verklaren.
Velen zien in de ‘andere’ cultuur alleen datgene wat verschilt van de ‘eigen’ cultuur en zelden de overeenkomsten. Iemand stuurde mij eens als antwoord op mijn ketterse opvattingen een lijstje van 35 zaken (‘ik ken er nog veel meer’) waarin de ‘Thaise cultuur’ wezenlijk verschilt van de Nederlandse. Nummer 23 was: ‘Thais eten met hun handen, en dat vinden wij raar’. ‘Wij’ en ‘raar’.
De enige definitie van cultuur waar ik iets mee kan is deze: ‘Cultuur is het geheel van waarden, opvattingen, gewoontes en voortbrengselen van een bevolkingsgroep in een bepaald tijdvak’. Dat laat de vraag over verschillen, die ik niet ontken, overeenkomsten en wederzijdse beïnvloeding onverlet.
Laten we het dus eens over karma hebben.
Karma in het Oosten
Karma is een oosters begrip en wordt over het algemeen ook gezien als een typische oosterse opvatting. Karma betekent letterlijk ‘actie’ of daad, waaronder ook uitgesproken woorden vallen. Karma is dan de verzameling goede en slechte daden uit je vorig en huidig leven. Reïncarnatie, de wedergeboorte, is een daaraan gekoppeld begrip. De boeddhistische Schriftgeleerden zijn het er trouwens niet helemaal over eens in hoeverre het karma uit al die ontelbare vorige levens je huidig leven bepaalt. Een klein aantal vindt dat zoiets niet of nauwelijks het geval is, anderen schrijven er een grote of zelfs bepalende invloed aan toe. Eigenlijk een beetje dezelfde discussie als over ons DNA.
In het Thaise spraakgebruik is karma กรรม, uitgesproken als ‘kam’. Een veel gehoorde uitroep in Thailand is เวรกรรม ‘weenkam!’ letterlijk het gevolg van een actie maar vaker bedoeld als noodlot, pech, tegenslag of vergelding. Als één van de pubers in mijn huis weer eens iets hebben gebroken roep ik ‘Weenkam!’ ‘Helaas!’ of ‘Stuk ongeluk!’ wat ze grappig vinden.
De mensen in Thailand met schoonheid, rijkdom, status of macht beschouwden dat als een noodzakelijk gevolg van hun opgebouwde karma en dus als onaanvechtbaar.
Dit is allemaal bijgeloof natuurlijk.
Maar het westen kent ook karma. Jazeker wel. Maar dat heet daar geloof.
Karma in het Westen
De gelovigen onder ons hebben het misschien al geraden. Anders zal ik het nu verklappen. Karma in het westen heet erfzonde. Dat is dus niet een bijgeloof maar een geloof. Ik geloofde daar vroeger, heel vroeger, ook in. Dat heeft mij veel slapeloze nachten gekost.
Die erfzonde is een centraal dogma in het christendom. Het is immers het lijden, de kruisdood en de opstanding van Jezus, de Zoon van God, die de verzoening tussen de zondige mens en God mogelijk maakte. De doop is vervolgens eveneens noodzakelijk want de Kerk wil ook iets te vertellen hebben. Zonder erfzonde geen Jezus en zonder Jezus geen hemel.
De erfzonde is het gevolg van de zondeval van Adam en Eva in het paradijs. Een slang raadde hen aan te eten van de boom van kennis van goed en kwaad. (Sommigen zeggen dat een slang niet kan spreken maar daar gaat het niet om. Het gaat er alleen maar om wat de slang heeft gezegd). Zij deden dat nadat, o gruwel, Eva daar op aandrong, en zo werden zij zondig en sterfelijk. Zij moesten het paradijs verlaten. Alle mensen hebben deze zonde vervolgens geërfd. Volgens de Heilige Augustinus, die daar veel over schreef, wordt de erfzonde overgebracht via het mannelijke zaad.
‘Zijn bloed kome over ons en onze kinderen’ Mattheus 27:25. De belangrijkste rechtvaardiging voor het twintig eeuwen durende antisemitisme is een ander, meer gruwelijk, voorbeeld.
Mijn meest geliefde tante want ze was gek op kinderen kreeg een doodgeboren kindje. Het arme kind werd niet gedoopt en moest dus in ongewijde aarde worden begraven. Ik vroeg eens een pastoor waar haar ziel nu is. In limbo zei hij. Alleen echte Rooms-Katholieken kunnen dit begrijpen.
Jezus werd zonder erfzonde geboren en goede katholieken geloven dat dit ook voor Maria, de Moeder Gods, geldt. De Onbevlekte Ontvangenis noemen we dat.
Karma in Oost en West
Maar natuurlijk zijn er ook wel wat verschillen tussen het oosterse karma en de westelijke erfzonde. De komst van Jezus en de doop bevrijden je van de erfzonde (althans voor een groot deel). De zonden die je daarna begaat kun je ook weer kwijt raken door bidden en zo. Ik ging vroeger te biecht (‘vieze dingen doen’ was mijn grootste zonde, daarna ongehoorzaamheid) en waste mijn zonden schoon na vijf Wees Gegroetjes en Onze Vaders als boetedoening. Simpel. En je kon vroeger ook aflaten kopen waardoor je een mogelijke gang naar het Vagevuur bespaard bleef. Luther was tegen aflaten en kwam in opstand tegen de Heilige Roomse Kerk.
Maar je karma oppoetsen moet je meestal helemaal zelf doen. Goede werken met goede intenties zijn daarvoor noodzakelijk. Hoewel……. nu ik er nog eens over nadenk kun je ook met geld verdienste verwerven of een ander kan zijn/haar verdienste naar jou overbrengen.
Zouden die verduivelde christenen dan toch beïnvloed zijn door die verduivelde boeddhisten? Ik denk het.
Gezonde mooie mensen met geld en status hebben van nature al veel verdiensten zoals ik hierboven al opmerkte. Het zijn de khon die ‘de goede mensen’, alleen zij hebben veel panya ‘wijsheid’, en zij hebben het uitsluitende recht het land te leiden.
Hun weenkam komt nog.
Intressant Tino, ” kun je ook met geld verdienste verwerven of een ander kan zijn/haar verdienste naar jou overbrengen.” Zo werkt Karma dus niet, helaas denkt men dat alleen maar. Wat je plant zal je oogsten is de meest simpele uitleg wat Karma inhoud, logies dus. Nog iets, reincarnatie was omschreven in de “Bijbel” maar het is in de 6de eeuw verwijdert bij het vaststellen welke versies van geschriften in de (dacht) St James versie als “echt” versprijd werd.
Het is verassend te zien hoeveel soorten Christendom er waren in die eerste eeuwen van onze jaartelling. Allemaal behoorlijk verschillend. Sommige waren echte ketters en zijn uitgeroeid of uitgestorven. Ik geloof je wat reincarnatie aangaat.
Het enige echte boeddhisme bestaat dus ook niet, behalve in onze fantasie. Er zijn zoveel richtingen. Sommige geloven, zoals Buddhadasa, niet in het oeroude idee van de overerving van karma.
Al veel van je bijgeleerd,Tino – erfzonde en karma. Mijn respect. En moedig d
Maar ik wou nog even ingaan op je ketterse christenen. Zoals bij alle ideeën krijg je eerst een massa aan diversiteit. En daarna gaat het recht van de sterkste werken. In die eerste eeuwen waren er idd vele strekkingen.
Eén enkele strekking heeft op het einde alle andere de hals afgesneden, de Byzantijnse strekking die daarna nog een stiefbroertje in Rome heeft gekregen. Zonde toch! Ja, in Afrika zitten nog enkele unieke strekkingen.)
Maar wat ik wou zeggen, in feite is zoiets als het christendom toch een absolutair systeem. Eén man, de god (en nog man ook) heeft alles voor het zeggen, beslist over leven en dood. Een soort dictator dus. En er zijn maar wat veel mensen blij om handlanger van een dictator te worden. Zie 1933 e.v.
Ik begrijp trouwens niet waarom vrouwen christelijk gelovig kunnen zijn, tenzij ze ervan genieten zich aan een man te onderwerpen.
Elk geloof beneemt je het zicht op de werkelijkheid, is gif voor de geest.
Laat je toch niet in de maling nemen door dominee, imam of priester, het leven is hier en nu.
Maak er het beste van !
Grotendeels mee eens. Maar is het zo simpel en is dat alles? Je moet er dan vanuit gaan dat alle mensen over een gezond en helder verstand beschikken en immer het beste voor anderen en zichzelf voor ogen hebben. Daar heb ik een hard hoofd in. De enig juiste conclusie is dat de mens een niet helemaal geslaagd product van god/iets/het leven/toeval is. En nu maar doormodderen. Inmiddels heeft de mens al wel bewezen dat er van echte vooruitgang niet veel sprake is, exit vooruitgangsgeloof (was dat niet wetenschappelijk?).
Ik hou het er maar op dat het belangrijk is te genieten, met daarbij zoveel als reëel is het genieten van anderen na te streven. En ik kan niet anders zeggen, Thailand met zijn animistische buddhisme heeft me echt ongelofelijk vooruit geholpen daarin. Khorp khun khrap!
Helemaal gelijk René,
Maar vergeet de monniken hier in Azië niet, want die kunnen er ook ’n potje van maken. Mijn Thaise familie kan ik nog steeds niet op andere gedachten brengen. Maar het heeft in Europa zeker 30-40 jr geduurd voordat wij dat onder ogen zagen!!
Dus: hier én nu!!
Zekers bekeren kun je hun nooit,wij zien dit vaak anders,maar laat hun altijd in respect.
Karma heeft echt niets met het geloof te maken,ben atheist en geloof wel in karma.Ieder onder ons geeft er en eigen draai aan en van al dit is niets geschreven.Hetzelfde geldt voor het Boeddhisme het is een mening wat de mensen zelf willen of niet natuurlijk.Een overtuiging voor jezelf .
Wederom bedankt Tino. Wat betreft je visie over cultuur ben ik het met je eens dus mij verveelt dat niet. In Karma of Erfzonde geloof ik niet, het idee dat je boete doet voor een vorig leven kan in mij niet inbeelden. Wees simpelweg een warm en liefdevol mens in het hier en nu, samen.
Tot slot vind ik de raakvlakken tussen levenswijzes en geloof wel mooi. Er zal vast een en ander bij elkaar geleend zijn ter inspiratie (naast dat je een nieuwe visie niet opgelegd krijgt aan een volk als hen het in niets verbind met oude gebruiken en visies). Veel mooie verhalen en in de kern allemaal goeds. In de praktijk helaas te vaak gebruik en misbruik onder de banner van geloof.