Staat van het Consulaire editie 2022

Verslag over de staat van de consulaire dienstverlening aan buitenlanders die naar Nederland willen komen.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) wil iedereen goede en toegankelijke dienstverlening bieden. Dat geldt voor Nederlandse reizigers en vakantiegangers, Nederlanders in nood, Nederlanders die buiten Nederland (gaan) wonen, werken of studeren, en voor mensen die ons land willen bezoeken of zich hier willen vestigen.

In dit artikel belichten wij het visumbeleid en de afgifte van Schengenvisa door het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse zaken over het jaar 2021.

EU-inreisverbod, visumbeleid en afgifte Schengenvisa

Als gevolg van de coronapandemie is op 1 juli 2020 een Europees inreisverbod ingesteld waarbij een onderscheid werd gemaakt tussen reizigers uit veilige landen (op basis van de gezondheidssituatie en corona ontwikkelingen) en niet-veilige landen buiten het EU/Schengen gebied. Reizigers uit niet-veilige landen krijgen geen toegang tot het EU/Schengen gebied, tenzij zij onder een uitzonderingscategorie vallen. Op moment van schrijven is het Europees inreisverbod nog van kracht.

Na de ontdekking van de omikronvariant in Zuidelijk Afrika is op 26 november 2021 in Europees verband afgesproken om reismaatregelen te nemen die de komst van deze variant naar Europa zoveel mogelijk zou vertragen. EU-landen, waaronder Nederland, stelden een vliegverbod in voor zeven landen in Zuidelijk Afrika. Op 20 december 2021 is in Europees verband besproken dat de vliegverboden konden worden opgeheven. Nederland deed dat op 23 december 2021 ook. De zeven landen bleven echter wel een zeer hoog risicogebied wat betekende dat het EU-inreisverbod ook gold voor gevaccineerde reizigers uit deze landen. Op 16 januari 2022 werden deze maatregelen versoepeld. Naast maatregelen voor reizigers uit deze specifieke landen voerde Nederland een wereldwijde testplicht in als gevolg van de omikronvariant. Op 23 maart 2022 is deze testplicht voor alle reizigers afgeschaft.

Afgifte Schengenvisa in coronatijd en daarna

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft per 1 juli 2021 het reguliere visumverleningsproces (gefaseerd) weer hervat. Daarbij diende het ministerie rekening te houden met zowel nationale maatregelen, als door lokale overheden in derde landen ingevoerde maatregelen. Deze maatregelen waren van invloed op de beschikbare personele en logistieke capaciteit (ook op die van de externe dienstverleners) en daarmee op de inname capaciteit van visumaanvragen wereldwijd. Dit leidde tot de situatie dat reizen naar EU weer tot de mogelijkheden behoorde, terwijl de behandelcapaciteit nog aan het opstarten was. Het visumafsprakensysteem kwam op meerdere locaties in derde landen onder druk te staan, waardoor het aantal in te nemen visumaanvragen op die locaties moest worden begrensd, met wachttijden tot gevolg. Naast de beperkte capaciteit ten tijde van het opstarten, stonden beperkingen van de IT-systemen ook in de weg van een soepele herstart.

Regelmatige monitoring van de afsprakensystemen leidde tot opschaling van de inname capaciteit waar mogelijk. Daarnaast bleef maatwerk te allen tijde mogelijk voor urgente en/of humanitaire visumaanvragen.

Nu de zwaarste periode van de pandemie achter de rug lijkt, zijn in de afgelopen periode beperkingen vanwege Covid in grote delen van de wereld verder versoepeld of afgeschaft en is het Nederlandse Schengenvisum proces stapsgewijs verder opengesteld. Ook de externe dienstverlener is bezig om de personele capaciteit weer op te schalen, waarmee er ook weer meer mogelijkheden ontstaan voor een verhoogde inname van de aantallen visumaanvragen. In veel derde landen is een begrenzing van de inname capaciteit inmiddels niet meer nodig. De druk op het afsprakensysteem is (net zoals dat ook voor andere Schengenlanden het geval is) op een aantal locaties echter nog onverminderd hoog. Om aan de aanvraagbehoefte tegemoet te komen, investeert BZ in optimalisatie van de IT-systemen en vindt regelmatig opschaling van de personele behandelcapaciteit plaats door werving van nieuwe medewerkers. De krapte in de arbeidsmarkt leidt op dat vlak tot uitdagingen. Door deze krappe arbeidsmarkt en technische uitdagingen met betrekking tot de visumapplicaties, blijft de druk op de centrale service organisatie (CSO) hoog.

Het streven is om de Schengenvisum dienstverlening in de tweede helft van 2022 op het oude, preCorona niveau te brengen, waarmee visumaanvragers in staat worden gesteld hun visumaanvraag weer binnen de geldende termijnen in te kunnen dienen.

Externe dienstverleners

De externe dienstverleners (VFS en TLS) hebben sterke financieel-economische gevolgen ondervonden van de coronacrisis. Als gevolg van de pandemie en de daarbij behorende maatregelen werden er wereldwijd nauwelijks visa aangevraagd. Tijdens de coronacrisis was de rol van de externe dienstverlener niettemin van groot belang, bijvoorbeeld aangezien dankzij hen het visumproces voor zeevarenden in de Filipijnen nagenoeg ongehinderd doorgang kon vinden. Momenteel zijn, met uitzondering van China, alle locaties van de externe dienstverleners weer open. Het streven is dat de Schengenvisum verlening eind dit jaar 80% bedraagt van de productie in het pre-Covid jaar 2019, waarmee visumaanvragers in staat worden gesteld hun visumaanvraag weer binnen de geldende termijn te kunnen indienen. Dit jaar zal BZ op enkele nieuwe locaties met externe dienstverleners gaan werken en de samenwerking met betrekking tot andere consulaire processen verbreden (bijv. inburgering en paspoorten).

Visumvertegenwoordiging

De sinds de aanvang van de coronapandemie opgeschorte wederzijdse visumvertegenwoordigingsafspraken met andere lidstaten zijn eind 2021 weer vrijwel geheel hervat. Voor het indienen van een Schengenvisum aanvraag in een land waar Nederland geen vertegenwoordiging heeft kan men zich dus weer wenden tot het consulaat van de Schengen lidstaat die Nederland voor Schengenvisa vertegenwoordigt. De publieksinformatie is op deze ontwikkeling aangepast.

Aantal behandelde aanvragen visa kort verblijf (KVV)

Top 5 verblijfsdoelen KVV

Top 5 nationaliteiten KVV

Bron: https://www.rijksoverheid.nl (PDF-download)