De netpython (Malayopython reticulatus) is een zeer grote slang uit de familie pythons (Pythonidae). De soort werd lange tijd tot het geslacht Python gerekend. In 2004 werd de slang ingedeeld in het geslacht Broghammerus en sinds 2014 wordt de geslachtsnaam Malayopython gebruikt. Hierdoor is de slang in de literatuur onder verschillende wetenschappelijke namen bekend.
De netpython is met een maximale lengte van meer dan zeven meter een van de langste slangen ter wereld. De meeste exemplaren bereiken een gemiddelde lengte van 4,5 tot 5,5 meter maar er zijn gevallen bekend van meer dan zeven meter.
De netpython heeft een opvallend brede kop met in het midden van de bovenzijde een smalle donkere tot zwarte streep. Aan de zijkant van de kop loopt een donkere streep van vlak voor het oog tot de nek net achter de kaakhoek. De ogen zijn lichtbruin tot rood-achtig van kleur en hebben een duidelijke verticale pupil. Zeer opvallend zijn de zogenaamde labiale groeven, die vooral van de voorzijde gezien goed zichtbaar zijn. De labiale groeven zijn zichtbaar als een rij ‘gaten’ tussen de schubben van de bovenlip, die een zintuiglijke functie hebben en warmtereceptoren bevatten. Hierdoor kan de nachtactieve slang zijn prooien, bestaande uit warmbloedige zoogdieren en vogels, in totale duisternis waarnemen. Labiale groeven komen ook voor bij andere boa’s en pythons en ook de niet-verwante groefkopadders hebben dergelijke structuren.
De netpython heeft een bruine tot grijsbruine kleur met de karakteristieke nettekening waaraan de Nederlandse naam te danken is. Deze tekening bestaat uit diamant-vormige vlekken, geflankeerd door kleinere vlekken aan de flanken. Ook de wetenschappelijke soortnaam reticulatus betekent net-vormig, de Engelse naam is reticulated python. Dankzij de bruine kleuren en onregelmatige patronen is de python vrijwel onzichtbaar in de natuurlijke habitat; de uit dode bladeren bestaande strooisellaag van het bos. Over het gehele lichaam is een sterk iriserende glans aanwezig waardoor de slang glibberig aandoet.
De netpython komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië; van zuidelijk China tot de Filipijnen tot grote delen van Indonesië, maar niet op Papoea-Nieuw-Guinea. In India komt de soort alleen voor op de Nicobaren. De python komt voor in de landen Bangladesh, Brunei, Cambodja, de Filipijnen, Indonesië, Laos, Maleisië (Malakka, oostelijk Maleisië, Tioman), Myanmar, Singapore, Thailand en Vietnam.
De habitat bestaat uit vochtige tropische en subtropische bossen, zowel in laaglanden als bergachtige streken en scrublands. Ook in door de mens aangepaste streken zoals weilanden en plantages kan de slang worden gevonden. De soort is aangetroffen van zeeniveau tot op een hoogte van ongeveer 1000 meter boven zeeniveau.
De netpython is aan water gebonden en wordt zelden ver van een bron aangetroffen, de slang spendeert veel tijd in het water, loerend op prooien die komen drinken. De netpython is een goede klimmer, jonge exemplaren brengen veel tijd door in bomen maar oudere exemplaren worden te zwaar en houden zich vaak op in de strooisellaag waaraan de kleur goed is aangepast. De slang is lethargisch; het dier is zeer inactief en spendeert vrijwel het gehele leven roerloos liggend in een hinderlaag voor prooien.
Bij bedreiging wordt agressief gedrag getoond; de python zal luid sissen bij aanraking en kan snel uithalen met geopende bek. Indien gebeten wordt is het lastig de slang los te krijgen door de vlijmscherpe, naar achteren gekromde tandjes. De netpython is weliswaar niet giftig maar heeft vaak rottende etensresten tussen de tanden waardoor een beet kan leiden tot een ernstige infectie. Heel grote exemplaren zijn door hun lengte en gewicht zeer moeilijk te hanteren waardoor de verzorger zelfs omstrengeld kan worden door de slang wat te allen tijde voorkomen moet worden.
De netpython is niet giftig en wurgt zijn prooi door het lichaam eromheen te wikkelen en bij iedere uitademing van het prooidier iets strakker aan te trekken totdat ademhaling onmogelijk wordt en de prooi stikt. Kleinere prooien zoals grote insecten en kikkers worden levend doorgeslikt. Het voedsel bestaat voornamelijk uit knaagdieren en vogels, maar af en toe een grotere prooi. Het duurt afhankelijk van de grootte van de prooi dagen tot een week voor deze is verteerd. De slang zoekt gedurende deze tijd een beschutte plek op.
De netpython doodt soms mensen maar het aantal fatale gevallen is gering. Er zijn zowel gevallen bekend van slachtoffers in het natuurlijke verspreidingsgebied als mensen die werden aangevallen door in gevangenschap gehouden dieren. In 2008 werd een 25-jarige vrouw gedood door een bijna vier meter lang exemplaar, in 2009 werd een peuter bijna gewurgd door een netpython waarbij de slang werd doodgestoken. In maart 2017 werd in het Indonesische West-Sulawesi een 25 jarige man door een netpython gedood en opgegeten. In juni 2018 trof een 54-jarige vrouw op het Indonesische eiland Muna hetzelfde lot.
De python heeft over het algemeen meer te vrezen van de mens dan andersom; er wordt om verschillende redenen jacht gemaakt op de slang. De netpython wordt vooral gevangen en gedood om het vlees dat als een delicatesse wordt gezien. De huid wordt verwerkt tot slangenleer en over de gehele wereld geëxporteerd.
Bijzonderheden en kenmerken van de Naam in het Engels:
- Naam in het Thais: งูเหลือม, ngu luam
- Wetenschappelijke naam: Malayopython reticulatus, Johann Gottlob Schneider, 1801
- Komt voor in: Bangladesh, Brunei, Cambodja, de Filipijnen, Indonesië, Laos, Maleisië, Myanmar, Singapore, Thailand en Vietnam.
- Leefgebied: Vochtige tropische en subtropische bossen, zowel in laaglanden als bergachtige streken en bij water.
- Voeding: Knaagdieren en vogels
- Giftig voor mensen: Nee, maar kan wel mensen doden door verwurging.
Die moet je niet in je toilet hebben..
In Thailand, altijd even kijken voordat je gaat zitten.