Vrijwel iedere Thai kent het tragische verhaal van de klassieke driehoeksverhouding tussen Khun Chang, Khun Phaen en de lieflijke Wanthong.
Velen kunnen er stukken uit opzeggen. Er zijn toneelstukken van gemaakt, een aantal films, televisieseries en bewerkingen in boeken en cartoons. Liedjes en spreekwoorden gaan er over en in Suphanburi en Phichit zijn veel straten vernoemd naar karakters uit dit verhaal. De naam Phaen roept in Thailand hetzelfde op als bij ons Romeo of Casanova, een groot minnaar of een rokkenjager, zo u wilt.
Achtergrond
Misschien vindt het verhaal zijn oorsprong in een ware gebeurtenis ergens in de 17e eeuw. Het werd daarna mondeling doorgegeven en voortdurend uitgebreid met nieuwe verhaallijnen en details. Rondreizende toneelgezelschappen voerden delen van het verhaal op; overal in Thailand konden ze op een enthousiast publiek rekenen. Pas in het midden van de 19e eeuw werd het verhaal opgeschreven aan het hof, de zendeling Samuel Smith drukte het in 1872, terwijl de uitgave door Prins Damrong Rajanubhab het meest bekend is.
Het boek is heel mooi in het Engels vertaald door het bekende echtpaar Chris Baker en Pasuk Pongpaichit met als titel ‘The Tale of Khun Chang Khun Phaen, Siam’s great folk epic of love, war and tragedy’, en uitgegeven bij Silkworm Books (2010). De gebonden uitgave kost 1500 baht maar er is onlangs een paperback editie verschenen die ik nog niet heb gezien. Het boek bevat uitgebreide verhelderende noten en veel mooie tekeningen die samen een compleet beeld geven van alle lagen van de Thaise samenleving in die tijd.
Korte samenvatting van het verhaal
Chang, Phaen en Wanthong groeien samen op in Suphanburi. Chang is een lelijke, kleine, kale man, grof in de mond, maar rijk. Phaen daarentegen is arm maar knap, dapper, goed in vechtsport en magie. Wanthong is het mooiste meisje in Suphanburi. Ze ontmoet Phaen, op dat moment een novice, tijdens Songkraan en ze beginnen een hartstochtelijke verhouding. Chang probeert Wanthong te veroveren met zijn geld maar liefde overwint. Phaen treedt uit de tempel en trouwt met Wanthong.
Een paar dagen later roept de koning Phaen op om een militaire campagne te leiden tegen Chiang Mai. Chang grijpt zijn kans. Hij verspreidt een gerucht dat Phaen is gesneuveld en, met Wanthong’s moeder en zijn rijkdom als bondgenoten, slaagt hij er in de aarzelende Wanthong te veroveren. Wanthong geniet van haar comfortabele leven met haar nieuwe, attente en trouwe echtgenoot.
Dan keert Phaen terug van zijn overwinning op het slagveld met een mooie vrouw, Laothong, als buit. Hij gaat naar Suphanburi en eist zijn eerste vrouw, Wanthong, op. Na een jaloerse ruzie tussen Laothong en Wanthong, vertrekt Phaen en hij laat Wanthong bij Chang. Voor een vergrijp neemt de koning Laothong in bezit.
Phaen keert terug naar Suphanburi en ontvoert Wanthong. Ze leven enige jaren in eenzaamheid in het oerwoud. Als Wanthong zwanger wordt, besluiten ze terug te keren naar Ayutthaya waar Phaen de koning ergert door om de teruggave van Laothong te vragen. Phaen wordt gevangen gezet waar Wanthong hem goed verzorgt.
Maar dan ontvoert Chang op zijn beurt Wanthong en neemt haar mee naar zijn huis waar ze bevalt van de zoon van Phaen. Hij krijgt de naam Phlai Ngam en groeit op als het evenbeeld van zijn vader. In een jaloerse bui probeert Chang hem te vermoorden door hem in het oerwoud achter te laten, wat mislukt, en Phlai Ngam trekt zich terug in een tempel.
Jaren verstrijken waarin Phlai Ngam in de voetstappen van zijn vader treedt. Hij overwint op het slagveld van de oorlog en de liefde. Chang geeft de strijd om Wanthong niet op. Hij smeekt de koning om Wanthong definitief te erkennen als zijn vrouw. De koning roept Wanthong bij zich en beveelt haar te kiezen tussen haar twee minnaars. Wanthong aarzelt, ze noemt Phaen als haar grote liefde en Chang als haar trouwe beschermer en goede verzorger, waarop de koning in woede ontsteekt en haar veroordeelt tot onthoofding.
Wanthong wordt afgevoerd naar de executieplaats. Haar zoon Phlai Ngam doet een uiterste poging het hart van de koning te verzachten, de koning verleent gratie en zet de straf om in opsluiting. Snelle ruiters, aangevoerd door Phlai Ngam, vertrekken onmiddellijk uit het paleis. Helaas te laat, want vanuit de verte zien ze hoe de beul het zwaard heft en net op het moment dat Phlai Ngam aankomt, valt het het hoofd van Wanthong.
Karakter van het verhaal
Het verhaal is boeiend en afwisselend en verveelt geen moment. Het is doorspekt met volkse humor, erotische scènes, emotionele en wrede momenten, beschrijvingen van feesten, veldslagen en alledaagse gebeurtenissen. Een universeel verhaal over liefde en haat, trouw en ontrouw, afgunst en loyaliteit, vreugde en verdriet. De karakters zijn uit het leven gegrepen en blijven hangen. Elke bladzijde biedt iets nieuws en interessants. Diegenen die niet opzien tegen duizend pagina’s (maar als je de verhaallijn kent, kun je ook heel goed delen ervan lezen) zijn een ervaring rijker.
Een paar passages uit het boek
‘….Her skin felt velvety soft. Her breasts were pointed like lotuses with petals on the point of bursting apart. She was fragrant, sweet and very lovable. A storm rumbled, and fierce clouds gathered. Dust swirled in a monsoon wind. Thunder crashed across the universe. Beyond resistance, waters flooded the whole three worlds. The storm subsided, darkness dispelled, and the moon shone brilliantly. Both were bathed in bliss….’
‘… Many different performances played at the same time, and throngs of people walked around to watch. Gentlefolk, ordinary people, and paupers all jostled shoulder to shoulder. Young country girls with powered faces wearing flimsy white upperclothes and lowerclothes in peeled-lotus design. They kept bumping into people and making others laugh. Their faces looked afraid and embarrassed at their carelessness. Unruly drunks staggered around, raising their fists to challenge passersby for a fight. They abused anyone who got in their way until they were clapped in the stocks, red-eyed….’
– Herplaatst bericht –
Leuk dat de blogdictator dit nog eens plaatst. Mijn favoriete boek..
Even over dat Khun in Khun Chang en Khun Phaen. Dat lijkt op คุณ khoen, meneer/ mevrouw maar het is ขุน khǒen met een stijgende toon, de laagste adellijke titel in die tijd, zoiets als ‘jonkheer’.
Prachtig, zo’n kennismaking met de oude vertelschatten van een cultuur, in casu de Thaise.
Dank je, Tino. In de westerse cultuur zijn we die aan het kwijtraken
door de mierzoete Disney-afkooksels ervan.
erg leuk deze herplaatsing. Dank
Als het goed is ploft dit boek vandaag bij mij op de mat. Ik heb vorige week een aantal boeken gekocht en dit boek (de linker) zit daar ook tussen. Maar ik heb weer voldoende leesvoer voor de komende maanden. Bij de volgende herplaatsing kan ik misschien een inhoudelijke reactie geven over dit verhaal. Het 2de boek (rechts op de foto) is een extra ‘complimentary’ boek die aanvullingen geeft op boek 1. Dat boek koop of leen ik pas als ik door mijn huidige leesvoorraad ben.