Alchemie. Uit: Fabels en legendes uit Thailand. Nr 01.
Alchemie is volgens Van Dale ‘de oude geheime wetenschap die beoogde met de ‘steen der wijzen’ edele metalen en een levenselixer te bereiden.’ Maar brengt dat wat op?
De landbouwer werkte lange dagen, maar verdiende weinig. Had een zoon en stuurde hem naar de tempel om lezen en schrijven te leren van een oude monnik teneinde een beter leven te krijgen.
De jonge man bleek slim. De oude monnik was daarover zo tevreden dat hij hem ook inwijdde in de literatuur van andere vakken zoals de alchemie, toen een groot raadsel.
De oude monnik had een passie…
Hij wilde koper veranderen in goud! Omdat hij groot vertrouwen had in zijn jonge leerling, in diens intelligentie en bescheidenheid, leerde de oude monnik hem alles wat hij onderzocht had. Jaren gingen voorbij; de jongeman leerde alles van het vak, maar weigerde terug naar huis te gaan om zijn ouders te helpen.
De monnik was daar niet blij mee. ‘Een zoon moet zijn ouders helpen en ervoor zorgen dat ze van hun oude dag kunnen genieten en in redelijke welvaart kunnen sterven.’ Met krachtige argumenten lukte het hem de knaap te overreden naar zijn ouders terug te gaan. Maar helaas, de jongeman sloot zich op in zijn kamer en ging door met zijn onderzoek naar mysteries.
Zijn ouders waren ontroostbaar, want zij werden ouder en hadden de kracht niet meer hun akkers te bebouwen; de planten verkommerden. Verdrietig raadpleegden zij de monnik, maar niets kon het idee-fixe van de jongen veranderen.
Trouwen! Dan heb ik rust…..
Om wat rust te krijgen en zijn onderzoek voort te zetten ging hij trouwen met de dochter van een rijke handelaar, maar hij bleef zich opsluiten om het geheimzinnige onderzoek voort te zetten. De ouders maakten zich zorgen. Zij beschuldigden hem van luiheid. ‘Een jonge kerel moet op het land werken net zoals zijn ouders jarenlang deden.’
De monnik, die zag dat hij zijn eigen gang ging, begon spijt te krijgen van zijn lessen. Hij dacht lang na over een manier om de jongeman zover te krijgen dat hij de waarheid ging inzien. Na nachten vol meditatie dacht de monnik het gevonden te hebben en deed een beroep op hem.
‘Mijn zoon, ik heb een voorteken gekregen. Afgelopen nacht, terwijl ik mediteerde, verscheen een oude kluizenaar gekleed in het wit en zei me ‘Je hebt een kilo zilverstof nodig voor jouw onderzoek…’ Maar ik heb niemand om te helpen bij het opkweken van die bananenbomen…’
Het werk werd snel begonnen en iedereen vond het leuk; de jongen scheen er plezier in te krijgen voor de eerste keer in zijn leven. Hij hielp zelf ook mee met het planten van de jonge boompjes en controleerde van nabij het werk.
Iedere dag bekeek hij de groei. Na maanden met regen waren de planten fors gegroeid en was blad ontwikkeld. De jonge eigenaar sneed de bladeren af in de vroege morgen, voordat iedereen in huis wakker werd, en bracht ze naar zijn kamer waar hij zilverstof stiekem en met zorg bewaarde. Daarna zorgde hij er nauwkeurig voor dat hij slechts een heel dun laagje zilverstof op die mooie bladeren smeerde. Meer was niet nodig om de kweek te starten.
Thailand; sigaret gerold met bananenblad
Terwijl haar man opging in zijn onderzoek en de mooie, ongebruikte bladeren van de bananenboom plantte, bleef zijn jonge vrouw niet werkeloos zitten. Ze sneed bladeren aan stukken en rolde ze op om te verkopen; de zachte bladeren om sigaretten te rollen, en de harde, groene bladeren als pakpapier.
Zij verkocht trossen bananen en van wat ze niet verkocht maakte ze gedroogde banaan en chips. Ze verkocht ook bloemen om soep van te maken. Maar de monnik begreep er niets van. ‘Ik moest me plat ter aarde werpen om hem te smeken iets uit te leggen, maar hij zei niets. Voor hij wegliep wees hij met een vinger naar het raam, en jawel! Ik snapte het. Keek bij het ochtendgloren door het geopende raam en zag niets anders dan een bananenboom die heen en weer bewoog in de regen. Ik ben de boom gaan bekijken, maar zag niks geks.’
‘Die middag regende het niet; ik ben nog eens naar die boom gaan kijken, heb een paar bladeren afgesneden en heel goed bekeken: ik zag dat de jonge bladeren een dun laagje zilverstof bevatten! Juist, mijn zoon: ik denk dat dit de oplossing is voor ons onderzoek.’
Meester en leerling praatten lang; ze knipten meer bladeren van de bananenboom en onderzochten die geduldig. Daarna namen ze het besluit bananenbomen te gaan planten om een kilo zilverstof bij elkaar te krijgen. Thuis vertelde hij zijn vrouw van zijn plannen een grote bananenplantage aan te leggen.
Ze vertelden de plannen aan hun blije ouders. Daarna sneden ze de boomstronken in dunne plakken die ze na droging verkochten. Het duurde geen twee seizoenen eer de jonge vrouw haar man een klein fortuin kon tonen dankzij de verkoop van bladeren, bloemen, fruit en delen van de bananenbomen. Blij en verrast ging haar man eten aanbieden aan de monniken als blijk van dank.
Hij ging daarna zijn leermeester opzoeken om met hem hun onderzoek te bespreken. Die moedigde hem aan meer zilverstof bijeen te rapen want het gewicht van een kilogram was nog lang niet bereikt. Maar de jongeman dacht eens goed na en realiseerde zich dat die onderzoeken wel eens zonder succes konden blijven, en dat hun kleine bananenhandel honderd keer zo veel kon opbrengen dan de alchemie.
De jonge boer besloot daarmee te stoppen, zich te concentreren op de aanplant van bananen, en hij werd snel de rijkste boer in de streek, tot groot genoegen van zijn bejaarde ouders en vooral van de oude monnik, zijn leermeester.
Vertaald en bewerkt door Erik Kuijpers. Titel l’Alchimie, in Thais นวลใบตองเป็นทองคำ. Bron: Contes et Légendes de Thaïlande; 1954. Auteur Jit-Kasem Sibunruang (จิตรเกษม สีบุญเรือง), 1915-2011. Schrijfster was lerares Frans aan Chulalongkorn en werkte voor Unesco.