Jan Struys, een Hollandse vrijbuiter in Siam (deel 1)
Eén van de boeken in mijn bibliotheek die ik koester is Drie aenmerkelyke reizen door Italien, Griekenland, Lyfland, Moscovien, Tartaryen, Meden, Persien, Oostindien, Japan en verscheiden andere Gewesten dat in 1676 van de pers rolde in Amsterdam bij Jacob Van Meurs, drukker op de Keizersgracht.
George Coedes, een Franse oriëntalist in dienst van Siam
In 1919 ontving de Franse bibliothecaris George Coedès (1886-1969) in Bangkok de medaille van de Witte Olifant van Siam voor zijn verdienstelijk werk op het vlak van de studie van het Verre Oosten, in Frankrijk gewoonlijk als oriëntalisme aangeduid.
Drie zwaarden in het Nationaal museum
Ik heb een zwak voor oude wapens en in het Nationaal Museum in Bangkok is in de zaal met koninklijke regalia een mooie vitrine terug te vinden waarin drie Dap of Siamese traditionele zwaarden netjes boven elkaar worden ten toon gesteld.
De juridische adviseurs van de missie Rolin-Jaequemyns
Om volwaardig deel uit te kunnen maken van de door Europa gedomineerde laatnegentiende-eeuwse wereldorde werden een aantal niet-westerse staten op het einde van de negentiende eeuw door de grootmachten onder ‘zachte druk’ diplomatieke gezet om te voldoen aan een aantal voorwaarden. Zo moest Siam – het huidige Thailand – een modern rechtssysteem aannemen, zich houden aan de internationale rechtsregels, een diplomatiek korps op poten zetten en over behoorlijk functionerende regeringsinstanties beschikken.
Het Chiang Mai Foreign Cemetery
In een vorige bijdrage stond ik even stil bij de historische protestantse begraafplaats in Bangkok. Vandaag neem ik u graag mee naar een al even intrigerende necropool in het noorden, hartje Chiang Mai. Deze begraafplaats ligt aan de oude weg van Chiang Mai naar Lamphun naast de Gymkhana Club.
Het ‘verloren leger’ van Mae Salong
In 1949 versloegen de troepen van Mao Zedong de Kwomintang. Velen van hen, waaronder Chiang Kai-shek, vluchten naar Taiwan maar de 93e Divisie van het 26e Legerkorps en de restanten van het 8e Legerkorps van het Chinese nationalistische Leger, goed voor zo’n 12.000 manschappen plus hun families, wist systematisch op de terugtocht vechtend, in een eigen versie van Mao’s ‘Lange Mars’ uit Yunnan te ontkomen en besloten de strijd vanuit Birma voort te zetten.
In de twee voorgaande bijdragen over buitenlandse invloeden in de Siamese en Thaise architectuur besteedde ik aandacht aan de Italianen. Besluiten doe ik graag door even stil te staan bij de intrigerende figuur van de Duitse architect Karl Döhring. Hij produceerde lang niet evenveel als voornoemde Italianen maar de gebouwen die hij in Siam neerpootte behoren, naar mijn bescheiden mening, tot het fraaiste wat de vreemde mix tussen lokale en Farang-architectuur kon opleveren.
De Dharmasalaroute van Angkor naar Phimai
Het kerngebied van het immense Khmer-rijk (9e tot de helft van de 15e eeuw) – waartoe een flink stuk van het huidige Thailand mag gerekend worden – werd centralistisch vanuit Angkor bestuurd. Dit centrale gezag was met de rest van het imperium verbonden door een netwerk van bevaarbare waterwegen en meer dan duizend kilometer aan goed onderhouden verharde en opgehoogde wegen die waren voorzien van de nodige infrastructuur om het reizen te vergemakkelijken, zoals overdekte halteplaatsen, medische posten en waterbekkens.
Met de komst van de eerste Europeanen in de zestiende en zeventiende eeuw, duurde het niet lang voor er westerse elementen opdoken in de Siamese architectuur. De leidende klasse in Ayutthaya keek met verbazing en wellicht ook enige bewondering naar de vreemde bouwwerken die door deze buitenlanders aan de rand van de stad werden neergepoot en vooral het vakmanschap waarmee dit gebeurde.
In de jaren 1940 tot 1944 werd de katholieke gemeenschap in Thailand vervolgd omdat ze gezien werden als een ‘vijfde colonne’ in het conflict met Frans Indochina.
Generaals die de dienst uitmaakten: Thanom Kittikachorn
Als er, pakweg de laatste honderd jaar, één constante in de meer dan turbulente Thaise politiek is geweest dan zijn het wel de militairen. Sinds de door het leger gesteunde staatsgreep van 24 juni 1932 die een einde maakte aan de absolute monarchie heeft het leger niet minder dan twaalfmaal de macht gegrepen in het Land van de Glimlach
Koning Taksin, een fascinerende figuur
Koning Taksin de Grote was een bijzondere man. Van zeer eenvoudige komaf werd hij een briljante generaal die Thailand van de Birmezen bevrijdde en het land weer tot een eenheid maakte. Hij kroonde zichzelf tot koning, herstelde de economie, bevorderde kunst en literatuur en hielp de armen.
Het verdwijnen van het Thai Noi-schrift
In veel gevallen verdwijnen talen als gevolg van een cultuurstrijd, ongelijke machtsverhoudingen of gewoon taaldwang waarbij het probleem vaak veel dieper ligt dan het zuiver linguïstische maar alles te maken heeft met bedreigde eigenwaarde en identiteit, het ontzeggen van zelfbeschikking en de vrijheid om culturele tradities te handhaven. Een mooi voorbeeld van dit laatste is in Thailand te vinden, meer bepaald in Isaan, waar het Thai Noi moest verdwijnen voor de meerderheidsschrijftaal.
Hoe reageerde Thailand op de contacten met het Westen? Hoe keken ze tegen het Westen aan? Welke zaken bewonderden ze en welke wekten hun afkeer? Wat namen ze over, op welke manier en om welke redenen, en wat verwierpen ze? Een korte culturele gids.
Wat Ku Phra Kona: een merkwaardig staaltje van erfgoedzorg
Toen ik een tijd geleden op zoek was naar monumentale Khmer-relicten in de omgeving van mijn woning in Satuek stootte ik, als bij toeval, op Wat Ku Phra Kona in het zuiden van de provincie Roi Et. Toeval, want deze Khmer-ruïne ontbreekt in zowat elke zichzelf respecterende reisgids. Het is nochtans een van de meest noordelijk gelegen Khmer-schrijnen.
Ya Mo: geen katje om zonder handschoenen aan te pakken
Sterke vrouwen hebben in de woelige geschiedenis van Siam vaak een sleutelrol gespeeld. Een van de beroemdste voorbeelden hiervan is ongetwijfeld Thao Suranaree of Ya Mo zoals ze in Isaan wordt genoemd. Er was in haar jeugd evenwel niets dat erop duidde dat ze op een keerpunt van de Siamese geschiedenis een doorslaggevende rol zou gaan spelen, integendeel.
Bang Rajan: een tikkeltje Wahrheit en heel veel Dichtung….
Bang Rachan is een begrip in Thailand. Sterker nog, het illustreert hoe dun in de Thaise historiografie de lijn is tussen Wahrheit & Dichtung. Het lijkt zo’n beetje op een Thaise variant van de bekende Asterix & Obelix verhalen: We gaan terug naar het jaar 1765. Heel Siam zucht onder de Birmese knoet behalve de dappere inwoners van één klein dorpje die de Birmese legioenen een halt toeroepen…
De Lanna invloeden in Noord Thailand
Wie het noorden van Thailand bezoekt zoals Chiang Mai en Chiang Rai ziet nog veel invloeden uit het Lanna tijdperk. Lanna betekent in het Nederlands: één miljoen rijstvelden. Het Lanna koninkrijk, dat ook een stuk van Birma besloeg, hield 600 jaar stand en werd gesticht in 1259 door koning Mengrai de Grote. Hij volgende zijn vader op als leider van het Chiang Saen koninkrijk.
Een bezoekje aan Baan Hollanda
Ik geef het eerlijk toe: ik heb hét eindelijk gedaan…. In al de jaren dat ik Thailand aandeed heb ik misschien twintig keer Ayutthaya bezocht maar Baan Hollanda viel altijd om één of andere reden buiten het raam van deze bezoeken. Op zich is dit best wel bizar. De lezers die mijn stukjes op deze blog lezen weten immers dat de activiteiten van de Vereenigde Oostindische Compagnie, beter bekend als de (V.O.C.), in deze contreien al heel lang op mijn onverdeelde aandacht kunnen rekenen.
De strijd tegen het communisme in Thailand tussen de jaren 1949 en 1980 ging gepaard met veel schendingen van de mensenrechten, executies, moordpartijen, gevangenisstraffen en verbanningen. Een schijnend en weinig bekend voorbeeld zijn de ‘Red Drum’ moorden in Phatthalung (Zuid-Thailand) waar naar schatting 3.000 personen op gruwelijke wijze werden omgebracht. Daarover gaat dit verhaal van Tino Kuis over.
Thaise democratie: van historische dorpscultuur naar een hybride Thais-Westers model
Azië zou, zo menen velen, unieke culture waarden kennen waar het autoritair leiderschap van nature een onderdeel van is. Echter is democratie niet iets wat door het westen in Thailand geïntroduceerd is. Nee, het is het gevolg van een complex samenspel van zowel lokale tradities in de Thaise dorpsmaatschappij als ook door buitenlandse invloeden. Laten we eens nader bekijken waarom de democratie niet iets specifieks westers is.