Nee, dé Thaise cultuur bestaat niet. Er zijn wel veel verschillende soorten cultuur in Thailand, de meeste redelijk verwant en sommige tegengesteld. Sommige van die culturele elementen blijven keurig binnen de landsgrenzen, vele strekken zich uit over geheel Zuid-Oost Azië of zijn min of meer universeel.
Onderzoek wijst ook uit dat maar liefst 90 procent van cultuurelementen, die we als authentiek ervaren, oorspronkelijk uit andere cultuurgebieden afkomstig zijn. Ideeën zijn als vogels en wolken, zij storen zich niet aan grenzen. Ideeën zijn ideeën en daar kunnen we over nadenken en praten, ze verwerpen of aanvaarden. Ze zijn echter nooit ‘oosters’ of ‘westers’.
Maar toch wordt er dikwijls gesproken over ‘de Thaise cultuur’. Wat zou men daar dan toch mee bedoelen? Ik vermoed dat dit verwijst naar wat ik ‘de dominante cultuur’ noem. Het zijn die cultuurelementen en die opvattingen en waarden die officieel gesanctioneerd zijn, gepropageerd worden door instanties als het Ministerie van Cultuur, op scholen worden onderwezen en ons worden voorgehouden in voorlichtingsboekjes en reisgidsen. Wij worden als buitenlanders vrijwel altijd het eerst geconfronteerd met deze opvattingen, en daar is op zich niets mis mee. Maar het zou beter zijn als we ook aandacht besteden aan andere opvattingen.
Juist omdat in Thailand die ‘overheersing’ zo’n belangrijke rol speelt verliezen we het zicht op de vele alternatieve opvattingen in dit land. Die onderstroom is er echter wel. Hoe breed is die weet ik ook niet. Wat leraren betreft weet ik dat er veel zijn die meer vrijheid in het klaslokaal willen toelaten maar dat mag niet van de directeur en die mag het weer niet van ‘hogerhand’.
Zo geloof ik niet dat hiërarchische waarden in Thailand nog door een meerderheid worden aanbeden, integendeel. Verplichte uitingen van respect zijn geen echte uitingen van respect. Helaas kan ik hier in dit verband de monarchie niet ter sprake brengen. Ik ken wel vele andere voorbeelden vooral uit de literatuur en de muziek. Ik doe het hier dan maar aan de hand van een andere echt Thais gedachtengoed. De tegenstelling tussen hoofd en voeten.
In Thailand is het hoofd hoog en heilig. In westerse landen is het heel gewoon dat je andere mensen eens lekker over de bol wrijft maar dat is in Thailand absoluut uit den boze (sarcasme). De voeten zijn laag en vies. Die twee met elkaar in verband brengen is ‘not done’. Verberg je voeten. Doe je schoenen uit als je een huis of tempel binnengaat. Thais maken wel eens grapje en noemen buitenlandse voeten มือ ฝรั่ง muu fàràng ofwel ‘voeten zijn de handen van de farang’.
Dit lange verhaal is de inleiding op de volgende video die het thema ‘hoofd en voeten’ behandelt. Over cultuur, traditie, nadenken, de waarheid en schoenen. Een schoen op het hoofd zetten, dat kan toch echt niet! De voorstelling volgt na een korte officiële inleiding. Applaudisseer voor Pichet Klunchun!
(De ondertiteling is in het Engels. Klik eventueel op cc rechts onder op de video om die te zien)
[embedyt] http://www.youtube.com/watch?v=PoautAigKP8[/embedyt]
Geweldig, wat een schitterende manier om de waarheid over tradities en geloof over het voetlicht te brengen.
De zaal begreep het.
did is echt een geweldige video
wow!
ik was meer dan 15 jaar de tourmanager van het Kirovballet,Bolshoiballet.Royaly Spanish and Royal New Zealand ballet,Toronto dance company etc etc en woon 17 jaar in Thailand
geweldig hoe deze man de ogen opend voor de bezoekers van zijn voorstelling.
hoe deze taboes te doorbreken,
dat zal nog heel wat jaartjes duren .
Geweldig bedankt om dit op de blog te zetten.!
Dit is zijn Thaise naam: พิเชษฐ์ กลั่นชื่น. Als je in zijn dans geinteresserd bent staan hier diverse video’s:
https://www.google.co.th/?gws_rd=cr,ssl&ei=H9pxWPjvKMvjvAS5ooeYCQ#q=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B9%8C+%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%99&tbm=vidhttps://www.youtube.com/watch?v=mY9nrNp9kSg
Deze vind ik erg mooi:
https://www.youtube.com/watch?v=mY9nrNp9kSg
Hier legt hij zijn dansfilosofie uit, met Engelse ondertiteling:
https://www.youtube.com/watch?v=mThuksR2j5M
Bepaalde zaken zijn natuurlijk wel degelijk cultureel bepaald. Bijvoorbeeld: waarom zijn de landen in het Oosten (Thailand bv) niet in staat een functionerende democratie te scheppen en/of in stand te houden en wij wel? Volgens Samuel Huntington, schrijver van Botsende Beschavingen en wars van cultuurrelativisme, ligt de grens al in Oost Europa en valt die in belangrijke mate samen met de religieuze scheidslijnen. Godsdienst of religie zo men wil is in hoge mate bepalend voor een “cultuur” Het Orthodoxe Oosten leent zich minder goed voor een democratisch bestel dan het voorheen? Christelijke westen. En de islam? En het Boeddhistische oosten?. Buiten de erflanden van het Christelijke cultuurgoed vindt men nauwelijks een functionerende democratie.
Ah, Samuel Huntington. De democratische gedachte is begonnen in het heidense Griekenland en niet in een kribbe in Bethlehem. De democratische gedachte en praktijk in het Christelijke Westen is pas 100-200 jaar oud, en werd zelfs in die jaren onderbroken door vele dictaturen en volkerenmoord. Ik zie vele Botsingen, niet alleen tússen culturen/religies maar vooral er binnen: Katholiek tegen Protestant, Sunni tegen Shi’a. Samuel schreef zijn boek in 1996 en daarna zagen we de opkomst van (nooit perfecte) democratieën in het Oosten: Japan (al veel langer), Zuid-Korea, Taiwan en Indonesië. Samuel heeft het over de ‘Afrikaanse’ en ‘Zuid-Amerikaanse’ beschavingen en dan kom ik niet meer bij van het lachen.
Europa is voor een Amerikaan ‘het Christelijke Oosten’ en Amerika is voor een Taiwanees ‘het Chistelijke Oosten’ want in het Oosten komt de zon op en die gaat onder in het Westen…..
Culturen zijn geen uit rots gehakte eenheden maar meer kabbelende beekjes…..
Een geweldige trap tegen een dichte deur, fraai verteld en uiterst openbarend tegelijk, goed voer om eens diep over na te denken. Bedankt.
NicoB
beste Tino,
Opnieuw een fantastisch mooi geschreven verhaal en vooral een goed onderbouwde levensles om dingen in de juiste verhouding te zien.
Zowel ik, als mijn Thaise vriendin, hebben samen de video bekeken en vonden het een geweldige toevoeging van jouw verhaal.
Jouw verhaal was goed, vooral om de video beter te begrijpen.
Vooral jouw zin van..verplichte uitingen van respect zijn geen echte uitingen van respect… snijdt hout.
bedankt voor deze wijze culturele bijdrage.
goede groet van danny
Thai ? Ik vind als ik in de tekst het woord Thai verander in Nederlander…. ik lees het als Belg natuirlijk…
Neen, neen en nog eens neen. Traditie bestaat en het is een algemeen goed, fantastisch dat die nog steeds bestaat. Kerstmis is traditie en zp is ook de Zwarte Piet. Pasen ook. Traditie is identiteit en geeft waarde aan het dagelijkse leven, dingen die wij hebben diep verankerd in onze collectieve geheugen. Wij voelen, althans het meerendeel van ons, goed bij. De vraag is hoe je mee om gaat. Wel, kwestie van beschaafdheid, opvoeding en opleiding, je hebt de moslim landen en je hebt de christelijke landen, om zo maar de waarheid te zeggen (daar ging het ook om, niet waar ?). Traditie is goed en, bewust of onbewust, verkeerd mee omgaan is slecht, om zo maar kort te zeggen.
Beste Dangeorg,
De danser Phichet prijst tradities, hij danst de klassieke khoon dans. Wat hij zegt is alleen dit: ‘er is ook meer dan traditie…waarheid…denk daar over na’
‘Traditie is over het algemeen goed’, schrijf je. Bedoel je ook de moslim tradities van onthoofdingen van homoseksuelen? Of alleen die mooie, goede oude westerse tradities? Wanneer trek je weer je klompen aan of een Volendamse klederdracht?
Tino, ik probeer juist het tegeonovergestelde te beweren: zonder een moderne, hoge beschavingsgraad, in welke de mensen (goed op de hoogte zijnde van de wereldsproblematieken, bewust zijnde van hun sociale rechten) vrij kunnen denken, cultuur (een uiterst dynamisch proces) is irelevant en het wordt gereduceerd juist tot een oppresieinstrument en door de machthebbers als zodanig misbruikt. Sharia, Koran, en ook Buddihsme (We hebben dat al voorbij, 500 jaar geleden, Inquisitie, kruistochten en moorden a la Dan Brown). Maar natuurlijk het is veel meer hier over te zeggen, boeiend onderwerp.
Natuurlijk bestaat DE Thaise cultuuur niet. De Thais hebben niet allemaal dezelfde mening, dezelfde normen en waarden. Laat mij echter een paar opmerkingen maken:
1. Volgens mij zijn er wel degelijk zaken die als ’typisch’ Thais (dominante cultuur) kunnen worden aangemerkt. Dat heeft niet alleen te maken met hoe de Thais nu denken maar met de achtergrond (redenen) van deze opvattingen, historie, religie, klimaat e.d.
2. Cultuur is geen vast gegeven maar dynamisch, dus aan veranderingen onderhevig. De richting en de snelheid van deze veranderingen hebben alles te maken met de ontvankelijkheid voor veranderingen, de toegang tot andere meningen (met andersdenkenden, hetzij in persoon hetzij online) en met de vrijheid om deze meningen te bespreken en te uiten. Sommige academici spreken over de globalisering van de cultuur. Nederland is bij uitstek een land (gebied) dat veel invloeden van buiten (bewust en onbewust) heeft toegelaten mede vanwege het feit dat wij enkele honderden jaren geleden de economische macht nummer 1 waren in de wereld en wij vele geluk- en geldzoekers in ons land accepteerden.
3. Dit houdt in dat ook taboes (die onderdeel uitmaken van een dominante cultuur) verdwijnen en en dat er nieuwe taboes voor in de plaats komen. Voorbeeld: homosexualiteit was 50 jaar geleden in Nederland taboe, in Thailand veel minder. De westerlingen die al decennia lang in Thailand wonen, zijn niet zelden homosexueel: gevlucht?
4. Er zijn cultuuruitingen die voor meerdere interpretaties vatbaar zijn. Je kunt wel beweren dat het respect dat Thais nu, in 2017, betonen niet altijd echt respect is (het accepteren van hierarchie) maar ik durf de stelling wel aan dat dit ook gold voor Thailand 50, 100, 200 jaar geleden (zie bv. allerlei bloedig neergeslagen opstanden, weerstand tegen Thais die belasting voor de koning inden). Een aspect van de dominante cultuur is dan wellicht dat men niet werkelijk uitkomt voor zijn gevoelens of meningen als deze de bestaande sociale en maatschappelijke orde bekritiseren.
Beste Chris,
Ik zou het woord en begrip ‘cultuur’ willen vervangen door ‘gepaste beleefdheid’. Dan hoeven we ook niet meer de ene cultuur tegenover de ander te stellen, het ‘wij’ en ‘zij’, maar kunnen we uitgaan van de kern van gemeenschappelijke waarden en gevoelens en vervolgens praten over de manier waarop ze in verschillende landen en situaties worden toegepast. Ook in Nederland zijn er vrij duidelijke afspraken over ‘hoofd’ en ‘voeten’. Als je boezemvrienden op bezoek zijn leg je je voeten gewoon op de tafel maar dat doe je niet als de koningin op bezoek komt. En ik verstop mijn voeten ook onder mijn billen als ik in een tempel kom. Dat alles is in die bepaalde situaties gewone ‘beleefdheid’. En mijn ex ging in Hua Hin geheel gekleed te water en in Nederland ging ze mee naar het naaktstrand in Hoek van Holland. Hier zie je dus dat ‘culturele’ gewoontes geen ‘software’ van de hersenen zijn zoals Hofstede beweert maar dat het gepaste reacties op de omgeving zijn, aangestuurd door gezond verstand en mededogen. Dat laat deze video ons wil leren.
Tino, ik ken de “software theorie” van Hofstede niet, maar ik zou me kunnen voorstellen dat het door hem gestelde mogelijk wel klopt, en dat de zogenaamde “software” telkens voor het nieuwe aangeleerde/gekopieerde, eenmalig, een herhaald op te roepen sub(chemische)routine of sub(chemisch)proces aanmaakt.
Dirk
Nee, het brein is geen computer. Een computer reageert op dezelfde stimuli altijd op een identieke manier, mensen meestal op telkens een andere manier. Zie ook:
https://aeon.co/essays/your-brain-does-not-process-information-and-it-is-not-a-computer
Ik vind gekleed of naakt gaan zwemmen heel weinig met cultuur te maken hebben. Ik snap dan ook niet dat je de cultuur (zoals bv de schilderijen van Rembrandt, of de ruimtelijke structuur en de rijkdom van de Amsterdamse grachtengordel, of de verzuiling van Nederland, of het onderwijssysteem) wilt vervangen door ‘gepaste beleefdheid’.
Tino, in mijn pogingen om in mijn omgeving het converseren in de engels taal te propageren, heb ik de Tedx/Bangkok versie van Ted.com niet zoveel gebruikt, maar deze video toont mij weer andere voordelen/mogelijkheden. Het geeft ook aan, zoals onlangs uit een andere inzending bleek, dat allerlei zaken langzaam maar zeker veranderen.
Het feit dat diverse reacties de nadruk leggen op het samen met de wederhelft kunnen bekijken van de video, bracht mij op een ander idee, maar daarover later meer.
Goeie Saeck in ieder geval, dit verhaal + video.
Dirk
Tino, jouw verhaal heeft zoveel raakvlakken, dat ik tot slot nog even inhaak op de “alternatieve onderstroom” in o.a. de educatieve Thaise omgeving. Ik las onlangs een verhaal van een bekende Engelse leraar/blogger, Richard Barrow, die de wijze waarop de leerlingen de onderwijzer benaderen, wilde veranderen en de Europese, wat vrijere variant, toepassen.
De kinderen waren echter niet in staat om dit selectief toe te passen en er ontstanden problemen met de rest van het lerarencorps. Hij moest met tegenzin het geheel terugdraaien.
Verder nooit geweten dat er een relatie bestaat tussen “het gedrag” van een bepaalde plant (Dog Ma Khue-eggplant flower) en de gemaakte buiging van de kinderen op teacher’s day. In volle bloei zullen de takken van de plant buigen in een vorm, die respect uitstraalt.
Over de alternatieve educatieve mogelijkheden verwijs ik naar het volgende artikel (2), waaruit blijkt dat die stromingen er zijn en dat die het goed doen.
De laatste verwijzing leidt naar een artikel uit de praktijk (in een uithoek van Chiang Mai), dat aangeeft alternatieve benaderingen uitstekend werken.
(1) http://www.thaischoollife.com/author/richardbarrow/ -interessante site voor geinteresseerden –
(2) http://www.nationmultimedia.com/news/opinion/chalk_talk/30282067
(3) http://www.nationmultimedia.com/news/national/aec/30274845
Dirk
Bedankt, Dirk. Ik heb het tweede artikel meteen even opgeslagen. Ik wist niet dat The Nation ook wel eens goede artikelen had :). Jammer dat de regering er alles aan doet de onafhankelijkheid van scholen, leraren en studenten te onderdrukken. Zie:
https://www.thailandblog.nl/achtergrond/suis-nattanan-thaise-scholiere-strijd-establishment/
https://www.thailandblog.nl/achtergrond/thaise-leerlingen-moeten-dankbaar-zijn/
https://www.thailandblog.nl/achtergrond/toegestaan-sadisme-de-barbaarse-ontgroeningsrituelen-op-thaise-universiteiten/
Als premier Prayut iemand ontmoet waar hij het niet mee eens is zegt hij: ‘Ben je wel een Thai?’
Ik ben blij te weten dat er zoveel leraren zijn die vechten voor een beter onderwijsbeleid.
Wel cultureel bepaald: Elfstedentocht, Sinterklaas, boerenkool, windmolens en klompen
Niet cultureel bepaald: gezichtsverlies, egoisme, democratie en hierarchie om maar wat te noemen.
De OPVATTINGEN over gezichtsverlies, egoisme, democratie en hierarchie zijn m.i. WEL degelijk cultureel bepaald. Maar zijn ook veranderbaar dwzbehoren niet tot het DNA van een persoon.
Zou het niet eenvoudiger zijn om allereerst de geldende eenduidige definitie voor cultuur te poneren en daar een en ander aan te hangen.
In Thailand (http://www.bangkokpost.com/learning/learning-together/1158500/classroom-participation-overcoming-the-fear-of-appearing-stupid) durven leerlingen de vinger niet op te steken om aan te geven dat ze het antwoord weten, want stel je voor dat je het mis hebt, dan heb je (mogelijk) voorlopig een vervelend probleem.
In Nederland speelt dit ook wel ietwat, maar misschien meer voor introverte verlegen personen (DNA??), maar zelfs in die gevallen ebt een en ander snel weg.
Waar wordt dit gedrag door bepaald, omgeving cultuur enz. Ook ik neig naar cultuur als antwoord, gezien mijn brede interpretatievan het fenomeen, die losstaat van cultuur met hoofdletter C of niet.
Dirk
De dominante (meest voorkomende) opvatting over die zaken is cultureel bepaald. Maar ook dat is maar net afhankelijk van op welk niveau je kijkt: binnen een bepaald gezin, een bepaalde werkvloer etc. Mensen zullen toch veelal meegaan met het groepsgedrag, plaats ze in een andere groep dan zal er ook ander gedrag volgen. Uiteraard tot op zekere hoogte want als dit teveel schuurt met de persoonlijke waarden dan zal er iets moeten geven.
Hoe verder je uitzoomt, hoe groter de groep met unieke radartjes en hoe verder je veralgemeniseerd. En uiteraard is een cultuur niet vast maar als een rivier en aan verandering onderhevig.
Tino, wederom bedankt voor een mooi stukje, ik heb de video verder gedeeld.
Een verademing ook eens heel wat anders te zien/horen van Thailand.
Mooi artikel bedankt.
Artiesten die de samenleving een spiegel voorhouden is iets van alle tijden.
Zij krijgen dan ook vaak meer tolerantie van alle kanten om onbesproken zaken aan te kaarten.
Het kan mensen tot nadenken stemmen zonder zelf direct tegen een systeem te moeten aanschoppen.
Schept het een zaadje kan dat langzaam ontkiemen in vrijer denken zonder schuld gevoelens.
Verder is cultuur ook een tijdelijk iets en aan veranderingen onderhevig, niets is blijvend al denken wij graag van wel. haha
grsjef