Het zal lezers vast niet verbazen dat ik liever de verhalen en geschiedenis van ‘gewone mensen’ lees en aanhoor, dan een focus op ‘grootste personen’. De titel van dit boek, geschreven door Seri Phongphit en Kevin Hewison sprak mij dan ook meteen aan. Het boek bespreekt het historische dorpsleven in het noordoosten van Thailand, beter bekend als de Isaan.
Het boek vertelt over de migratie in de regio, hoe nieuwe nederzettingen tot stand kwamen en op welke manier huizen gebouwd werden. Ook klassieke gewoontes en gebruiken rondom het huwelijk, geboortes en de dood komen aan bod. Hoe de gemeenschap zelf haar leiders koos en hoe dorpelingen met onderlinge conflicten omgingen. De rol van de centralisatie vanuit Bangkok, die vanaf eind 19de eeuw het lokale bestuur, tempel onderwijs en klassieke geneeskunde verving. En uiteraard de introductie van moderne westerse producten en diensten in de loop van de 20ste eeuw, zoals de intrede van de radio en elektriciteit. Die modernisering en de groeiende invloed van Bangkok hebben de Isaan flink veranderd, maar toch blijft de Isaan zich onderscheiden van centraal Thailand.
De evolutie van de dorpen
Het boek noemt een groot aantal voorbeelden van de diverse gewoontes en gebruiken tussen eind 19de en eind 20ste eeuw. Enkele voorbeelden daarvan sprongen er voor mij echt uit. Zo beschrijft het boek dat de Isaan vele rivieren en riviertjes kent en allerlei meren en moerassen, welke uiteraard de plekken waren waar nederzettingen vormden. Dit in de eerste plaats voor drinkwater voor mens en dier, als voedselvoorziening (vissen, planten en krabben etc.) en als verbindingsroute.
Wist u dat regenwater pas werd gebruikt als drinkwater met de introductie van golfplaten daken in de jaren eind 40 a jaren 50? De golfplatendaken waren toen nog wel erg duur voor de bevolking, dus er gingen tientallen jaren overheen voordat de klassieke dakbedekking van bladeren, gras of houten dakpannen vervingen werden. Bij houten daken kon het regenwater wel worden opgevangen in kleine aardewerk potten, maar opvang in grotere tanks, grote keramische potten en cementvaten zou pas later gemeengoed worden.
Transport en vervoer
Waterwegen waren dus essentieel, het was niet gemakkelijk om vanuit de Isaan naar Bangkok te reizen. Tot aan de 20ste eeuw kon men via de Mekong rivier (แม่น้ำโขง, mâe-náam Khǒong) naar Champasak (Laos) reizen, en vanaf daar via de Mun rivier (แม่น้ำมูล, mâe-náam moen) westwaarts tot vlak bij de stad Nakhon Ratchasima geraken. Vanaf daar ging per tocht dan te voet, door het oerwoud en over de bergen, om via de Pasak rivier (แม่น้ำป่าสัก, mâe-náam pàa-sàk) naar Ayutthaya en vervolgens Bangkok te geraken. Vanaf andere plaatsen in de Isaan was de tocht veelal over land.
Een reis uit de Isaan naar Bangkok kon dan ook weken of maanden duren, met onderweg het constante gevaar van wilde dieren, rovers en allerhande ziektes. Daar kwam begin 20ste eeuw met de introductie van de wegen en spoorwegen verandering in. De eerste weg was in het oosten van de Isaan tussen Nakhon Phanom en Mukdahan. De tweede weg liep vanaf Nongkhai in het verre noorden richting Bangkok. Deze weg staat vandaag de dag bekend als de Vriendschapsweg (ถนนมิตรภาพ, thà-nǒn Míet-trà-phâap).
Opstanden tegen het gezag
Ook is er een hoofdstuk over de opstanden tegen het centrale gezag. De heersers in de Ayutthaya (en later Bangkok) hadden diverse vazalstaten in Laos onder zich. De mensen die in de Isaan (Lao), hadden veel meer gemeenschappelijk met deze Lao koninkrijkjes dan de Siamese/Thaise heersers van buiten de Isaan. In de loop van de eeuwen waren er dan ook diverse opstanden tegen de Siamese en Thaise heersers: ofwel rebellie. Het boek noemt bijvoorbeeld de volgende opstanden, die ik heer beknopt aanstip:
Bunkwang Rebellion (1699): Bunkwang, een gewone burger met tempelopleiding, greep de macht in Nakhon Rachima. Hij zei de Isaan te willen bevrijden van Siamezen uit Ayutthaya. Nakhon Rachima is de toegangspoort tussen Siam (haar centrale laagvlakte) en de Isaan. Met een leger van 4000 boeren en vele paarden en olifanten trok Bunkwang op naar Ayutthaya en aldaar verslagen.
Chiangkeo Rebellion (1791): lokale groepen uit de vazalstaten verzette zich tegen de macht van Bangkok. In Salavan (Laos), onderdeel van Champasak koninkrijk, nam Chiangkeo de leiding over de opstand. De rebellen namen Champasak bijna in, maar werden verslagen door troepen uit o.a. Nakhon Rachima.
Sa-Kiad-Ngong Rebellion (1820): Sa, die een opleiding in de tempel had genoten, overtuigde de mensen er van dat hij een Phu Wiset (iemand met buitengewone krachten) was en een Phu Mi Bun (persoon met grote verdiensten). Hij zei dat hij de bevolking zou redden van de onderdrukking door de autoriteiten in Champassak. Samen met 6000 opstandelingen legde hij Champassak in de as, maar werd uiteindelijk, in opdracht van Bangkok, verslagen door troepen uit Vientiane. Er zouden echter nog diverse malen verzet volgen tegen de overheersing van Bangkok.
Slag bij Sambok (1895): Bij de introductie van een nieuwe belasting door Bangkok kwamen monniken uit het dorp Sa-aat (amphur Namphong, provincie Khon Kaen) in opstand. Ze waren het er niet mee eens om helemaal naar Nakhon Rachima te reizen voor deze afdracht. Ze zeiden dat als er belasting betaald moest worden, ze dit aan Vientiane zouden doen en niet aan Bangkok. Drie jaar lang weigerde ze de belastingen te betalen, toen greep Bangkok in. De leiders werden gedood en de dorpelingen uiteengedreven.
Phu Mi Bhun rebellion (1901-1902): er braken in deze periode diverse opstanden uit in allerlei gebieden in het noorden. noordoosten van Thailand en hedendaags Laos. Deze opstanden tegen Bangkok vonden plaats in o.a. Kalasin, Khon Kaen, Chaiyaphum, Loei, Nakhon Phanom, Sakon Nakhon, Nongkhai, Udon, Roi-et, Mahasarakham, Buriram, Sisaket, Surin en Ubol.
Voorts passeren nog de Nong Makkeo Rebellion (1924), Noi Chada Rebellion (1936) en Sila Wongsin Rebellion (1959) de revue.
Conclusie
Village Life is een leuk geschreven boek die een goede indruk geven van hoe de samenleving in de Isaan (dorpen) veranderd is sinds de 19de eeuw. Een deel van de inhoud was ik al via andere lectuur mee bekend maar desalniettemin heb ik toch weer wat opgestoken van het boek. Wie wat meer van de Isaanse geschiedenis wil weten, kan ik dit boek zeker aanraden.
‘Village Life – Culture and Transition in Thailand’s Northeast’ is een uitgave van White Lotus, Bangkok, 1990, herzien 2001. Geschreven door Seri Phongphit & Kevin Hewison. Het boek telt 169 pagna’s. ISBN 9747534924 / 9789747534924
Verwante onderwerpen op Thailandblog:
- https://www.thailandblog.nl/achtergrond/shan-opstand-noord-thailand/
- https://www.thailandblog.nl/achtergrond/isaaners-zijn-geen-thai-wie-mag-zich-thai-noemen-het-uitwissen-van-de-plaatselijke-identiteit/
Over deze blogger
-
Sinds 2008 een regelmatig bezoeker aan Thailand. Werkt op de boekhoudafdeling van een Nederlandse groothandel.
Gaat in zijn vrije tijd graag fietsen, wandelen of een boek lezen. Voornamelijk non-fictie met in het bijzonder de geschiedenis, politiek, economie en maatschappij van Nederland, Thailand en landen in de regio. Luistert graag naar heavy metal en andere herrie
Lees hier de laatste artikelen
Boeken20 april 2025Boekbespreking: Village Life – Culture and Transition in Thailand’s Northeast
Dossier28 januari 2025Schengenvisum onder de loep 2023- Dossier21 januari 2025De rol van ‘Informatie Ondersteund Beslissen’ (IOB) in het Schengenvisumproces
Achtergrond9 oktober 2024De littekens van een gevangenschap
Dit werk komt op mijn verlanglijstje! Dit geeft een beeld van de ontwikkeling van de Isaan vanuit het hart van die maatschappij en eens niet vanuit het standpunt van ‘Bangkok’ waar de Isaan als een minder ontwikkeld gebied werd gezien.
Verrassend is de stad Nakhon Rachima dat, naar ik aanneem, een andere schrijfwijze is voor Nakhon Ratchasima, นครราชสีมา, waar men voor de hoofdstad van die provincie vaak het woord Khorat gebruikt. Ik kende deze naam nog niet en vind hem ook niet terug bij wiki.
Is dit boek in Thais of Engels?
Waar in mijn stuk Nakhon Rachima staat, moet dat Nakhon Ratchasima zijn. Mijn fout, sorry. In het boek spellen ze het als “Nakorn Ratchasima”.
https://www.whitelotusbooks.com/books/isan-travels-northeast-thailands-economy-in-1883-1884
Isan Travels Etienne Aymonier
Hierin staat de toestand aan het begin van de ontwikkeling beschreven.
Bedankt voor de tip beste Walter, ik vermoed dat u ook voor dit boek de vertaling heeft gedaan? 😉
De ontwikkelingen in de 19de eeuw zijn interresant, al is mijn interrese voor de 20ste eeuw (en als ik dan moet kiezen, de eerste helft), groter. De omschrijving van het boek is duidelijk maar helaas geeft White Lotus geefn inhoudsopgave weer om een idee te krijgen van welke onderwerpen in welke maten (op basis van pagina aantal) aan bod komen. Ik probeerde de Franse titel van het boek de achterhalen om te zien of ik zo wat meer over het boek te weten kon komen. In de eerste Google resultaten komt dan “Voyage dans le Laos” naar voren, of dat het boek is valt zo voor mij niet te zeggen. Maar ik kan net aan een kop koffie bestellen in het Frans, dus als ik het wil lezen moet dan in het Engels (of Nederlands, danwel Duits).
NB: Lung Jan schreef op dit blog eens een stukje over deze Fransman:
“De Franse archeoloog en de Siamese algenvreter”
Na wat speuren heb ik enkele titels van Entienne gevonden mbt Laos (lees: de Isaan). De eerste genoemde titel hieronder is dan via White Lotus beschikbaar als “Isan travels” vermoed ik zo.
– Voyage dans le Laos: mission Etienne Aymonier (gedrukt 1895). Hoofdstuk 1 “van Krachèch naar Khon”, en begint ergens rond dinsdag 18 september 1883. En boek besluit rond dinsdag 18 maart 1884?
– Voyage dans le Laos (gedrukt 1897). Hoofdstuk 1 “van Ouban naar Sisaket, naar Khoukan, terug naar naar Sisaket” en start op maandag 24 december 1883. En boek besluit rond zondag 13 april 1884?
– Notes sur le Laos (gedrukt 1885). Hoofdstuk 1 gaat over algemeenheden mbt Laos, en eindigt met hoofdstuk 27 over handelsroutes.
Rob V, voor je boeken gaat kopen of vertalen, ik heb de in het NL vertaalde versie van enkele boeken voor je en die van Aymonier zitten in de planning voor je zoals wij al hebben overlegd.
Siam, land of the white elefant; George Blagden Bacon
Description of the Kingdom of Siam; Dr Engelbert Kaempfer
Narrative of a residence at the capital of Siam; Fred Arthur Neale
A traveler in Siam in the year 1655; Gijsbert Heeck dagboek
Isan Travels, Etienne Aymonier
Siam langs de Menam; Maxwell Sommerville
Per olifant door Shan gebied; Holt S Hallet
Zeezigeuners van de Maleise kusten; Walter S White
En een aantal boeken over het oude British Burma
Door mij uit het Engels naar NL vertaald en opgeslagen in MS Word of Open Office.