De Boom en de Schutting, een fabel

Lang geleden plantte een groep hoge functionarissen een boompje op een plein in een dorpje dicht bij Ayutthaya. Er werd een ijzeren hekje omheen geplaatst waarop een bord was bevestigd met de tekst:

‘Ter herinnering aan 24 juni 1932’

‘Laat de toekomst bloeien’

‘Luang Praditmanutham’

De meeste dorpelingen begrepen niet zo goed wat de achtergrond was van het boompje maar toen na vele jaren het boompje met horten en stoten uitgroeide tot een mooie grote boom begonnen ze de boom te waarderen en lief te hebben. Het gaf koele schaduw in het hete seizoen, de bloemen waren mooi en geurden zo lekker dat het sommigen het hoofd op hol bracht. De dorpelingen bouwden een podium waarop offerandes en bloemen konden worden neergelegd en er werden kaarsen ontstoken. Veel mensen zeiden dat de verering van de boom vooral goed was voor geliefde stelletjes en dat het hielp allerlei conflicten op te lossen. Als de dorpelingen spraken over ‘de Boom’ wist iedereen waar hij het over had.

De reputatie van ‘de Boom’ drong door tot in alle hoeken van het koninkrijk en velen trokken naar het dorpje om ‘de Boom’ eer te bewijzen.

‘De Boom’ was ook uniek in die zin dat niemand wist wat voor soort boom het was. Zelfs deskundigen krabden zich op het hoofd. Nergens in het koninkrijk was nog een dergelijke boom te vinden en de algemene mening was dan ook dat het een ‘buitenlandse’ boom moest zijn. Het had daarom ook geen naam als ‘eik’ of ‘beuk’ maar heette het gewoon ‘de Boom’. Het kon de dorpelingen overigens weinig schelen, alleen de botanici maakten zich er druk over. ‘Wat maakt het nou uit waar ‘de Boom’ vandaan komt?’ zeiden ze, ‘het is toch een prachtige boom?’ Sommigen voegden er nog aan toe dat toch ook de ‘Bodhi’ boom uit India kwam?

Vogels aten de vruchten en verspreidden zo de zaden die al snel overal in het koninkrijk nieuwe boompjes deden ontspruiten. ‘De Boom’ en zijn oorsprong genoten ontzag en eerbied.

Maar anderen dachten daar anders over. Op een dag, vele jaren later, legde een lid van het ‘Comité ter Bevordering van de Thaise Cultuur’ een motie op tafel. Hij wilde af van de verering van ‘de Boom’ die hij on-Thais en verwarring zaaiend noemde. Alle leden waren het er over eens dat de verering van ‘de Boom’ alle spuigaten uitliep en een halt moest worden toegeroepen maar hoe verder te handelen? Een voorstel “de Boom’ gewoon om te zagen veegden de leden meteen van tafel. Ze vreesden dat de dorpsbewoners in opstand zouden komen. Een ander lid stelde voor het bordje te vervangen door een ander met de tekst:

‘Ter herinnering aan 9 juni 1946’

‘Nai Luang’

Maar sommige leden wezen erop dat een dergelijke truc al snel door de mand zou vallen: het boompje was immers al in 1932 geplant.

Ne vele vergaderingen kwamen de leden met een uniek plan. Er moest een schutting rondom ‘de Boom’ worden geplaatst die de boom geheel aan het zicht zou onttrekken. Om het geheel aantrekkelijker te maken zouden artiesten uit het hele land de schutting moeten voorzien van schilderingen die de cultuur en de geschiedenis van Thailand moesten uitbeelden en verheerlijken.

De dorpelingen waren niet geheel overtuigd van de voordelen van dit plan. Ze waren gewend aan de mooie boom. Maar de comité-leden wisten de aarzelende bewoners over de streep te trekken met het vooruitzicht dat ‘de Schutting’, zoals het al werd genoemd, nog meer bezoekers van heinde en ver zou trekken en zo de welvaart van het dorp zou gaan bevorderen.

De dorpelingen gingen overstag en hielpen zelfs het plan uit te voeren. In de omliggende wouden kapten zij hardhout bomen, zaagden ze tot planken en bouwden ‘de Schutting’. In de maanden daarna beschilderden artiesten, waarvan de meesten uit Bangkok kwamen, ‘de Schutting’ met prachtige voorstellingen. Een Boeddha mediteerde op een grasveld, met op de achtergrond bossen en bergen, en omgeven door vreedzaam samenlevende vogels, olifanten, herten, konijnen en tijgers. De heldhaftige strijd tegen de Birmezen trok de aandacht met koningen op witte olifanten die elkaar aanvielen met getrokken zwaarden. Chuchok, die twee kinderen door het oerwoud sleepte, maakten de kijkers boos en verdrietig. Het meeste plezier beleefden de bezoekers misschien nog aan de afbeeldingen van de grappen en grollen van Sri Thanonchai die iedereen kende. Goden en geesten bevolkten bijna elke plek van ‘de Schutting’. Er was zelfs een afbeelding van een vrijend paartje helemaal bovenaan in een hoekje dat veel gegiechel losmaakte vooral bij de vrouwen.

‘De Schutting’ was een groot succes. Het trok inderdaad veel bezoekers, zelfs van buitenlanders die de Thaise cultuur wilden ervaren in al zijn exotische vertakkingen. Een reisgids noemde een bezoek aan het dorpje ‘een must’. Eettentjes en café’s schoten als paddenstoelen uit de grond.

De herinnering aan ‘de Boom’ begon te vervagen. Alleen enkele grijsaards mompelden soms iets over ‘de Boom’. ‘Kom op, opa’, zeiden de mensen dan, ‘kijk eens naar al die bezoekers! Zij brengen tenminste geld in het laatje’.

Op een nacht gebeurde het onvermijdelijke. Een heftige regenstorm teisterde het dorp en vernielde een aantal daken. En toen bij het aanbreken van de dag de dorpelingen hun huis verlieten zagen ze tot hun grote schrik en angst dat ook ‘de Schutting’ was omgewaaid. Na enige tijd veranderde de schrik in een gevoel van bewondering, ontzag en zelfs aanbidding toen de majestueuze ‘Boom’ in al zijn pracht opnieuw werd onthuld. ‘De Boom’ was in volle bloei en verspreidde een heerlijke geur die de mensen tot in het hart trof. Ze bezwoeren ‘de Boom’ te laten staan en goed te verzorgen ook al wisten ze dat deze boom ooit zou verwelken en sterven. ‘Laat deze boom bloeien’, zeiden ze, ‘en daarna planten we wel een nieuwe boom’.

Gemeentewerkers voerden de resten van ‘de Schutting’ af.   Een enkeling wilde die resten weggooien of verbranden, een ander bood wat geld om ze te kopen om er een tuinhuisje van te bouwen. Uiteindelijk besloten de dorpsbewoners ‘de Schutting’ te repareren en te gebruiken om het pas geopende busstation te verfraaien. Vele andere kunstenaars voegden moderne beelden toe aan de oude schilderingen.

Het dorpje, een stadje nu, kreeg een nieuwe naam ‘De Boom en Schuttting Stad’ en is meer beroemd dan ooit tevoren.