Kerstsfeer houdt Bangkok in de greep

De Feestdagen zijn begonnen, dus zet even al je zorgen opzij en geniet van de sfeer in Bangkok met al zijn festiviteiten. Laat ook voor het moment de politiek de politiek.

Dinsdag 25 december is het Eerste Kerstdag, een dag dat Bangkok zijn culturele diversiteit viert. Op populaire plekken zie je kerstbomen, allerlei kerstversieringen al dan niet met mooie lichtjes, je hoort muziek en gezang over de maagdelijke geboorte of over het denkbeeldig vallen van sneeuwvlokken (bij 30 graden Celsius dus).

Op deze dag vieren wij het leven en werk van een Griekse christelijke bisschop of variaties daarop, zoals heidense Germaanse en Scandinavische goden, die geheel in rode kleding cadeautjes geven aan kinderen. Voor de Boeddhistische Thais een mooie gelegenheid voor een drankje en te toasten op de geboorte van een Joodse man, die een boodschapper is voor de moslims, maar een God voor de christenen, Het is dus één en al vrolijkheid. Ja, het is wel wat verwarrend allemaal, maar religie gaat nu eenmaal meer over het geloof en minder over werkelijkheid, dus accepteer het nou maar!

Zo’n culturele smeltkroes als Bangkok levert genoeg stof op voor interessante studies. Neem mijzelf als voorbeeld: ik ga al een paar jaar naar een sportschool om de kunst van het Muay Thai te beoefenen. Het vermeldenswaardige van mijn ervaring is, dat terwijl de wereld overal in brand staat vanwege religieuze conflicten, de sportschool een plek is waar boeddhisten, joden, sjiieten, soennieten, orthodoxen, katholieken en christenen snel vrienden worden en in broederschap de Muay Thai beoefenen. Dat betekent natuurlijk niet, dat de Muay Thai het Midden-Oosten conflict kan oplossen, maar het betekent wel, dat, als we dat willen, er altijd wel gemeenschappelijke redenen te vinden zijn om gelukkig te zijn met elkaar.

De sportschool waar ik het afgelopen jaar geregeld ben, is een eenvoudig zaakje, waar de trainers Isaans spreken en tussendoor hun eigengemaakte whisky drinken. Afgelopen week kwam er een Duitse professionele bokser met zijn Duitse coach van Tunesische afkomst te trainen. Zij waren voor het eerst in het Land van de Glimlach en waren niet zo gerust op de Thaise levenswijze.

Zij vroegen bijvoorbeeld of taxichauffeurs hun zouden trachten op te lichten. Het antwoord was, ja natuurlijk doen ze dat, maar niet allemaal. Sommigen proberen mij als Thai ook op te lichten, dus waarom zouden ze dat bij jullie niet doen? Mijn advies is altijd, dring aan op het gebruik van de meter. Je bent nu in de derde wereld, dus accepteer het nou maar!

De Duitser van Tunesische afkomst maakte zich zorgen over de houding ten opzichte van moslims, want in Duitsland was zijn ervaring lang niet altijd aangenaam. Mijn antwoord was, dat het ons niet uitmaakt welke religie je aanhangt, wij zijn alleen geïnteresseerd in je geld, dus accepteer het nou maar!

Zij vonden het ook vreemd, dat in de sportschool, maar ook daarbuiten veel mensen lachten of glimlachten. Zij legden uit, dat je in Duitsland niet lacht of glimlacht tegen andere mensen, want je zou zo maar klappen kunnen oplopen. Lachen de mensen ons hier uit of lachen ze ons toe? Het antwoord is, dat de Thais je toelachen. Zij lachen mij ook toe. Daar zit niets sinisters achter, het is de Thaise cultuur. Een Thai, die opgewonden, verward of bang is of op iets stuit, dat vreemd voor hem is, gaat lachen of glimlachen. Zo is die opgevoed om met zulke dingen om te gaan. Het is bedoeld als vriendelijkheid, een verzoenend gebaar als het ware. Accepteer het nou maar!

De Duitse bokser wilde nog onderhandelen over een korting op de vergoeding, die hij moest betalen als zij elke dag zouden komen. Het antwoord was: nee, iedereen betaalt gewoon altijd de dagprijs. Het enige verschil is, dat de Duitser 300 Baht moest betalen en ik slechts 200 Baht. Is dat eerlijk? Nee, natuurlijk niet, althans niet voor de Duitser. Voor de sportschooleigenaar was het echter wel eerlijk, het is maar net van welke kant je het bekijkt.

De Duits-Tunesische coach zei tegen zijn pupil zich daar niet veel van aan te trekken, 300 Baht is slechts een schijntje in vergelijking met wat in Duitsland moet worden betaald en voor de sportschooleigenaar is het veel geld, dus is het eerlijk. Nogmaals, het is maar van welke kant je het bekijkt. Accepteer het nou maar!

Deze mannen waren dus beleefd en oprecht en wij trainden in alle vriendelijkheid. Dat culturele botsingen niet altijd zo vriendelijk worden opgelost, bewijst een casestudie, die één van mijn Thammasat-studenten vorig jaar als studieproject presenteerde. Dat ging over een Thaise vrouw en een Farang, die op een vroege morgen gezamenlijk door Bangkok fietsen. Niet gehinderd door luchtvervuiling, vastzittend verkeer, paniekerig remmende automobilisten, zie je ’s morgens wel meer yuppies op de weg fietsen, want fietsen is trendy geworden onder de Bangkokianen, zowel voor de Thais als de Farangs.

Zij rijden in de richting van een vrouwelijke straatveger, die op de één of andere manier in de weg staat. De Thaise dame moet voor haar uitwijken, maar tuimelt met haar fiets op de stoep. De Farang kijkt eerst of alles in orde is met zijn metgezel, maar dan krijgt het straatvegertje er met de gebruikelijke luide stem en grote handgebaren enorm van langs. De straatveger kijkt de Farang met grote ogen aan en begint te glimlachen en te giechelen met haar hand voor de mond. Haar reactie maakt de Farang nog kwaaier.

De Thaise fietser probeert haar vriend te kalmeren, waarbij zij uitlegt, dat de straatveger niemand uitlacht, maar zich juist schaamt voor de pijnlijke situatie. Een Thais gaat dan lachen en giechelen, dus de man moet niet boos worden. Daarmee bezorgt hij zowel de straatveger als zijn vriendin gezichtsverlies. Bovendien, de dame heeft geen verwondingen opgelopen, dus eigenlijk is er niets aan de hand. Een mooi voorbeeld van een culturele botsing, zowel letterlijk als figuurlijk.

Bij een dergelijk incident gaat het er niet om, wie er gelijk heeft en wie niet. Of wiens gedrag beter is. In het algemeen kun je zeggen, dat in geval van een conflict bij de Thais bezorgdheid de boventoon voert, bij de Farang geldt alleen rechtvaardigheid. Iedereen reageert nu eenmaal op een manier, waarmee hij/zij vanuit hun eigen cultuur zijn opgegroeid. De Thai passief en verzoenend, de farang agressief en confronterend. Hetzelfde zie je vaak ook in een multiculturele werkomgeving.

Eén ding is zeker, op kerstavond 24 december zal ik dansen en drinken, met mensen van allerlei rassen de geboorte van een Joodse man vieren. Het is een feest van Christenen, maar reden genoeg voor de Boeddhistische Thais om lekker dronken te worden. Het leven is per slot een kwestie van perspectief, trots op je eigen cultuur, maar ook waardering en respect voor andere culturen. Zeker in een steeds veranderende wereld, die Bangkok heet, maakt dat ook de gesprekken over de verschillende culturen begrijpelijker en tegenstellingen beter verteerbaar.

Bangkok, de smeltkroes, onze gemeenschappelijke grond kan nog wel eens verwarring zaaien, maar in de stad gaat het vaker over emotie dan over redelijkheid. Toegegeven, de stad is niet altijd mooi, soms is ze ronduit lelijk, maar we houden van haar ondanks alles. Ze lacht of glimlacht majestueus en dat moet ons aanmoedigen om voor haar deugden te applaudisseren en waar mogelijk te helpen om gebreken te herstellen.

Kom op, accepteer het nou maar en geniet van de Feestdagen!

Ingekort en vrij vertaalde column van Voranai Vanijaka, Bangkok Post