Man, wat een drama….
Toen, pakweg vijf jaar geleden, de vraag door de lerarenkamer galmde; “wie wil er het komende schooljaar de Drama Club doen?” stak ik, enigszins theatraal, mijn hand op.
Ik ben niet bepaald een getalenteerd acteur, laat staan regisseur, maar ik dacht dat ik dat handicap kon ombuigen naar een voordeel; Ik zou een ster zijn in het laten zien hoe het NIET moet, acteren…
Toneel is, zeker in een land als Thailand, een cruciaal component in het taalonderwijs.
Met Mr. Ski, (links als meisje) als nerd in de sketch, Mr. Chester’s Nightmare. Daarin speelde ik een nerd met buitenbeugel. De home-made buitenbeugel.zorgde op het toneel voor heel wat problemen tijdens het nuttigen van een blikje cola…
Thaise leerlingen zijn, in tegenstelling tot hun westerse lotgenoten, uiterst timide. Waarschijnlijk zijn er hele symphonie orkesten van collega’s in Nederland die stapelgek worden van de almaar voortschrijdende assertiviteit van hun leerlingen, maar hier wens ik wel eens dat een leerling roept: “Mees, ik geloof er geen zak van wat je hier allemaal loopt te vertellen.”
Toneel als assertiviteitstraining op het middelbaar onderwijs? Reken maar! Terwijl in de meeste westerse landen toneel en drama vanuit een literair oogpunt onderdeel zijn van het curriculum, is in Thailand drama bij uitstek geschikt om leerlingen mondiger en zelfbewuster te maken.
Magic, een meid met een uitzonderlijk acteertalent
Laatst vroeg een Thaise collega aan me, “Cor, zou je niet eens met je toneeltroepje aan “Hamlet” of zo gaan werken, of “Othello”, iets van Shakespeare?” Ik antwoordde: “Wanneer ik het de naam ‘Shakespeare’ laat vallen loopt de hele toneelclub leeg, en terecht”. Hij keek me niet-begrijpend aan en liep verder.
Tijdens de eerste toneellessen leren de Drama Clubleden opnieuw lopen, praten, bewegen…net als babies. Alleen anders. Ze gaan inzien dat motoriek en stemgeluid een essentieel onderdeel zijn van een persoonlijkheid en dat wanneer ze die veranderen, een ander persoon kunnen worden. Want daar draait het bij acteren om.
Bij humor draait alles om timing, zo leren ze bij mij. Korte sketches, van Monty Python bijvoorbeeld, doen ze het liefst, een voor de Thais exotische vorm van humor. Absurdisme is een nagenoeg onbekend verschijnsel in Thailand, waar de humor voornamelijk veel slapstick elementen bevat.
Vlak voor de repetities van “Love Cats”, een door mij geschreven toneelstuk over blaffende katten.Vreemd genoeg trekt de Drama Club altijd veel meer meiden dan jongens aan.Een en ander heeft misschien te maken met het feit dat stardomdrang bij meiden groter is dan bij jongens…
Na vijf jaar dramaklassen mag ik in alle bescheidenheid concluderen dat mijn lessen werken. Niet alleen wat betreft het mondiger maken van leerlingen en schroom afvijlen, maar ook het opwekken van interesse voor kunst, dans en muziek. Ze vinden het veel spannender dan computerspelletjes. Misschien doe ik eindelijk iets goeds in deze wrede wereld…
Ik ben nu bezig met een toneelbewerking van het Dagboek van Anne Frank. Magic, een veertien-jarige leerling van de Drama Club die een griezelige gelijkenis vertoont met Anne (voor zover dat mogelijk is in Azie), zal de hoofdrol voor haar rekening nemen.
In mijn toneel lessen zaten er ook 2 tot soms 5 keer meer dames. Na restaurant kok ben ik gaan acteren op de planken en toen voor de camera. Ik heb goeie leraren gehad en mijn engels is goed. Maar het lijkt alsof je meer kans maakt op een baan met een “master” diploma dan het talent hier in Thailand.
Op tv zie ik alleen maar flauw drama of slabsticks met geluidjes uit de jaren 80
Waar Thaise comedianten wel weer veel gebruik van maken zijn woordspelingen. Mijn Thai is dusdanig beroerd om die op te pikken, maar mijn vrouw ligt regelmatig dubbel wanneer een komiek met een stalen gezicht iets zegt, veelal gevolgd door een korte roffel op een snaardrum, een hoge fluitton en dan de bekende afslag op een bekken. Wanneer ik vraag wat er zo grappig is zegt ze; kan je nit uitleggen, onvertaalbaar.
Ja maar waneer is het nou grappig? Wil jij een Thai laten lachen dan moet je van goeie huizen komen. Maar als je gewoon je beker cola in de bus laat vallen en alles onder loopt over het gangpad kijken ze je met een brede grijns aan. De Thai vind dit fantastisch!
“Udon Taepanich” is volgens mij een held zo als bij mij “Hans Teeuwen”. Hij heeft iets bijzonders zie ik, ook al begrijp ik er ook niks van op “chak-wauw” na als woordspeling.
OK, een Thaise woordgrap.
Een buitenlander loopt een reisbureau binnen en vraagt aan het meisje aan de balie: คุณขายตัวใหมครับ Khoen khaai toea mai khrab? Het meisje staat op en geeft hem een klap in zijn gezicht. (gelach, geroffel)
De buitenlander had toea met een stijgende toon moeten zeggen , dan is het: Verkoopt U kaartjes? maar hij gebruikt toea met een middentoon en dan betekent toea “lijf, lichaam”. Hij vraagt dus: Verkoop je je lichaam? Ben je een hoer?
Eigenlijk is een grap niet leuk meer als je het uit moet leggen.
Beste Peter, m.b.(. “Thaise humor” het volgende. De culturen van de meeste Aziatische volkeren, uitgezonderd de Japanners, zijn gebaseerd op het concrete. Abstract denken is dan ook iets waar men hier grote moeite mee heeft (en dat is nog voorzichtig uitgedrukt). Daarom zijn hier begrippen als cynisme, sarcasme en satire onbekend. Daarom moet men in bepaalde situaties we’ll eens oppassen met bepaalde grapjes, want die zouden wel eens letterlijk geinterpreteerd kunnen worden. Relativering en zelfspot zijn hier non-existent en worden niet geapprecieerd noch begrepen. In tegendeel, zulke uilatingen worden gezien als onfatsoenlijk en onbeschaafd (en dom). Daarom dus de onderbroekenlol op de TV, want dat kan geen kwaad.
@Bert,
Ik kan me herinneren dat er tijdens het regime van Thaksin een soort Thais “Spitting Image” op tv was, met poppen, waar Thaksin een hoofd had dat veel gelijkenis vertoonde met een baksteen en een aantal andere TRT partijbonzen op karikaturale wijze te kakken werd gezet. Dus satire is niet helemaal onbekend. Maar de Thaise versie van Hans Teeuwen zou hier waarschijnlijk op weinig applaus kunnen rekenen, da’s waar.
Ja, er is uiteraard altijd wel een uitzondering, da’s waar. Er zal altijd wel een of andere televisiemaker rondlopen die bijv. lang in een Angelsaksisch land heeft vertoefd en bij wie het kwartje gevallen is. Dat wil echter niet veel zeggen over het Thaise volk an sich. De concrete gedachtenwereld van de Indonesier kan ik beter illustreren dan die van de Thai omdat ik redelijk goed Bahasa Indonesia lees, schrijf en spreek, en dat lastige Thais niet. Voorbeeld: voor de werkwoorden “geloven” en “vertrouwen” zijn in het Maleis niet twee woorden maar een; “percaya.” Nu liggen die twee abstracte begrippen van “geloven” en “vertrouwen” bij elkaar in de buurt, maar ze zijn niet identiek. Nog een abstract voorbeeld: “misschien” en “waarschijnlijk” zitten zo’n beetje in dezelfde hoek maar zijn natuurlijk niet hetzelfde. Toch is er in het Maleis slechts een woord: “mungkin.” Daarentegen zijn er voor voor het concrete woord “rijst” wel 3 woorden; “padi”, “bras” en “nasi” (en misschien vergeet ik er nog een of twee, want mijn Indonesisch vocabulair begint een beetje roestig te worden), waarbij ieder woord een andere levensfase van de rijstkorrel aangeeft. Nuancering inzake abstracte begripen is er dus niet, maar voor concrete wel. Ik heb het vermoeden dat het in de Thaise taal niet veel anders zal zijn.
@Bert,
“Ik heb het vermoeden dat het in de Thaise taal niet veel anders zal zijn.”
Ik heb geen idee, maar je zal wel gelijk hebben. Feit blijft wel dat wat voor de een grappig is, voor de ander niets anders dan een krakende gaap oplevert, binnen dezelfde humorcultuur. Er wordt weleens gezegd dat Duitsers uberhaubt (pun intended) geen gevoel voor humor hebben en daar ben ik het mee eens. De eerste Duitse stand-up comedian moet nog geboren worden en wanneer ze willen lachen, halen ze Rudi Carrell juichend binnen.
Toch ben ik blij dat humor niet universeel is. Elke cultuur kent haar eigen schuine moppen:
Ken je deze Cambodjaanse mop?
Twee muggen zijn een beetje aan het vliegen en opeens begint het keihard te regenen en ze besluiten te schuilen in de kut van een olifant. Na de regenbui vliegen ze weer uit en de ene mug vraagt aan de andere mug; “weet je waar we zojuist in geschuild hebben?”
“Nee”, zegt de andere mug.
“Nou, in de kut van een olifant”
“Gossie, zegt de andere mug en laat zijn spierballen rollen, “als ik dat geweten had…”
Dodelijk slechte grap, maar wanneer je deze grap in een Cambodjaans gezelschap verteld, rolt iedereen over de vloer en betaalt iedereen de rest van de avond je drankjes. Mooie humor, Khmer humor…
En dit is een echte Thaise, bijna schuine, mop
Een man gaat naar de dokter en vertelt dat hij na 3 jaar huwelijk nog geen kinderen heeft.
OK, zegt de dokter, dan moeten we eerst je zaad nakijken. Hier is een flesje, doe het daar maar in en kom dan meteen terug.
Na een paar dagen komt de man terug met een leeg flesje. Wat is dat nou, vraagt de dokter. Nou ja, ziet u, dokter, ik heb het eerst met mijn rechterhand en toen met mijn linkerhand en met beide handen geprobeerd maar het ging echt niet. Ik heb mijn vrouw er bij geroepen, het lukte niet. We hebben de buurvrouw gevraagd…. Heb je ook de buurvrouw er bij betrokken, roept de dokter boos. Ja, dokter, we konden geen van allen het flesje open krijgen, de dop zat veel te vast!
Geen onvertogen woord. Het schuine zit in het hoofd van de luisteraar. Zo zijn bijna alle Thaise moppen.
“Abstract denken is … iets waar men hier grote moeite mee heeft (..voorzichtig uitgedrukt..)” Hier? Vergeleken met waar? Hoe kom je aan die waarheid? Zelf testen afgenomen? Uit een boek misschien? Vertel eens eerlijk hoe je tot die verbazingwekkende uitspraak komt.
Wikipedia (eng.) “Thailand” zegt dat het gemiddelde IQ van ruim 27.000 Thaise studenten 98.4 is en in Nonthaburi zelfs 108. Bij een IQ test komt heel wat abstract denken kijken.
Cynisme, sarcasme en satire onbekend? Onzin. Ik heb heel veel cynische en sarcastische opmerkingen over farangs (OK, en andere mensen, zoals politici en politie) gehoord. (Maar inderdaad, net als in Nederland wordt sarcasme niet erg op prijs gesteld). Ze hebben er zelfs Thaise woorden voor! Wow!
Verderop zeg je dat je dat “lastige Thais” niet begrijpt. Hoe weet je dat dan over die zelfspot en relativering?