De roepie van India en de peso van Mexico en Peru waren betaalmiddel in Siam. Zie de toelichting aan het slot van dit verhaal.
‘Wie voor een satang geboren is wordt nooit een baht.’
De koopman ging iedere dag naar de markt en verkocht zijn handel; zijn winst was steeds 30 roepies (*). ‘Tja, dit zal mijn lot wel zijn dat ik nooit meer winst maak dan 30 roepies. Ik krijg altijd precies dit’ klaagde hij, en uit frustratie strooide hij die roepies uit op de markt. ‘De marktvrouwen mogen ze hebben.’
Zoals je ziet gebeurde dit toen roepies werden gebruikt. Hij gooide de roepies op de grond. Opschudding, want alle marktvrouwen probeerden de munten te pakken; dat gaf ruzie en men sloeg elkaar voor de kop. De lokale heerser hoorde dat en stuurde iemand er op af.
Toen hij de details hoorde riep hij ‘Wat verkoopt die man dat hij zóveel winst maakt dat hij zijn geld kan weggooien! Laat hem hier komen! Hij zal wel tonnen winst maken. Zelfs ik, als bestuurder, kan mijn geld niet zomaar weggooien. Wat verkoopt die man dat hij zoveel geld kan weggooien?’
De koopman legde het de heerser uit. ‘Nee, ik maak niet veel winst. Ik maak vanaf het begin iedere dag 30 roepies; nooit meer. Vandaag gaf ik alles aan de marktvrouwen in de hoop dat mijn vrijgevigheid mij meer winst zal brengen.’ De heerser dacht goed na; misschien bestaat er wel zoiets als het lot? Laat ik dit eens met deze man testen. En hij vroeg de koopman ‘Zou jij graag meer winst willen maken?’
‘Jazeker, graag zelfs. Daarom gaf ik mijn geld vandaag weg.’ ‘Okay dan. Als jij veel geld wil verdienen dan huur ik jou in voor een klus. En ik betaal je er erg goed voor.’
De koopman sputtert tegen; ‘ik ben niet echt handig’. ‘Maar dit kun je wel: maak uit bundels stro een stel paarden. Dat is gemakkelijk. Dat kun jij ook! Over een week kom ik naar jouw huis en dan heb je er vast al een stel gemaakt, hoe meer hoe liever. En ik koop ze allemaal voor jouw prijs.’ Dat waren zijn instructies.
Ongelooflijk! Is dit een geintje?
Dat zegt zijn vrouw als hij thuiskomt. ‘Meent ie dat nou of is dit een grapje? Waarom zou hij ze kopen? Hij heeft veel bediendes en slaven. Die kunnen dat toch ook maken? Geloof er maar niks van.’
Dus de koopman maakte er geeneen. Toen hoorde hij dat de heerser naar hem onderweg was op zijn olifant.
‘O jee, hij komt er echt aan!’ Hij ging heel snel aan het werk met bundels stro en kon net drie paarden maken die hij neerzette aan de kant van de weg. Daar zag de heerser de paarden staan en vroeg wie dat had gedaan. ‘Ik heb dat gedaan om te verkopen.’ ‘En hoeveel vraag je ervoor?’ ‘Oh, niet zoveel. Ik heb ze heel snel gemaakt.’ Hij durfde geen hoge prijs te vragen, bang dat de heerser hem zou uitschelden.
‘Laten we zeggen: tien roepies per stuk.’ Dus opnieuw was zijn dagloon 30 roepies. De heerser berispte hem. ‘Idioot! Van nu af aan zul je nooit meer beuren dan 30 roepies. Ik gaf je een week de tijd. Waarom maakte je er niet een hoop? En waarom vroeg je niet honderd roepies per stuk? Ik zei je dat ik alles zou opkopen tegen jouw prijs! Waarom vroeg je niet meer? Nu heb je precies dertig roepies.’
Dat was het noodlot. Hij verdiende precies dertig roepies zoals altijd iedere dag. En de heerser ging in het lot geloven. De koopman had er niet veel gemaakt omdat zijn vrouw hem dat vertelde. De belofte van de heerser kwam haar als niet te geloven voor.
Bron:
Titillating tales from Northern Thailand. White Lotus Books, Thailand. Engelse titel ‘A story about fate’. Vertaald en bewerkt door Erik Kuijpers. De auteur is Viggo Brun (1943); zie voor meer toelichting: https://www.thailandblog.nl/cultuur/twee-verliefde-schedels-uit-prikkelende-verhalen-uit-noord-thailand-nr-1/
(*) De roepie van India en de peso van Mexico en Peru waren ooit betaalmiddel in Siam. Met name koning Rama III (1788-1851, vorst sinds 1824) had een spaarpot in deze valuta en hij bewaarde die in rode geldzakjes in zijn paleis. Een interessant artikel daarover is dit: http://coinmuseum.treasury.go.th/en/news_view.php?nid=111
De afgebeelde munt is uit 1825 en van de British East India Cy; de zilveren 1 roepie munt.
Wat een lieve koopman! Vraagt weinig voor zijn producten en geeft het nog weg ook! Zelfs de koning kan hem niet verleiden meer te vragen!
Erik,
Mooi en zelfs erg bruikbaar verhaal in de huidige tijd.
Sommige verhalen zijn tijdloos.
Zo zijn ze natuurlijk ook bedoeld.
Deze vertelling voldoet prima in de huidige tijd.
Ik heb jaren op een ontwikkel afdeling van een nederlands automobiel bedrijf gewerkt.
In de automobiel wereld is de prijs van een nieuwe auto, de prijs , die de consument bereid is , om te betalen.
Staat dus los van de kostprijs.
Dat geldt voor de meeste andere producten ook.