De volkse deugniet tegen de macht en de centen. Een geliefd onderwerp in vertellingen uit vroeger tijden.
Het was mooi weer in het koninkrijk. De lucht was helder blauw en een koel windje speelde met de donzige wolkjes. De koning kreeg zin in een uitstapje. ‘Xieng Mieng, het weer is prachtig voor een picknick in de natuur. Laten we naar de vijver gaan in het bos.’
‘En hoe gaan we daarheen?’ Maar Xieng Mieng wist eigenlijk het antwoord al. ‘Ik ben de koning dus ik rij op mijn mooie witte paard en jij gaat lopen.’ ‘Natuurlijk, Majesteit.’
Dus de koning te paard en Xieng Mieng te voet en zo gingen ze door de poorten van het paleis, door de rijstvelden en het bos in naar de vijver. Ze genoten van de picknick die was bereid door de koninklijke koks. Er was papayasalade en kip en kleefrijst. Mango voor dessert. Het paard vrat gras.
‘Xieng Mieng’ zei de koning, ‘Jij bent echt wel een slimme vent. Mij nam je al een paar keer te pakken. Nu daag ik je uit om mij nog een keer te pakken te nemen. Ik daag je uit mij in die koude vijver te lokken. Als dat lukt mag jij op mijn paard zitten als we naar huis gaan.’
‘Maar Majesteit, u bent veel slimmer dan ik. U weet heel goed dat ik u nooit kan dwingen die vijver in te gaan.’ ‘Dus, Xieng Mieng, geef je nu toe dat ik veel slimmer ben dan jij?’ ‘Natuurlijk, Majesteit, u bent veel slimmer dan ik! Maar, Majesteit, als u al in de vijver bent dan kan ik u er uit lokken wanneer ik maar wil.’ ‘O? Ja? Nou, dat wil ik je zien doen! Ik neem die weddenschap aan!’
En de koning liep de vijver in… ‘Zie je wel, ik ben slimmer dan jij, Xieng Mieng’ lachte de koning midden in de vijver.
Xieng Mieng ging in het gras zitten en begon de rest van de mango’s op te eten. ‘Xieng Mieng, hier ben ik! Ik ben in de vijver. Zie mij er eens uit te krijgen!’ Maar Xieng Mieng gaapte eens en ging in het gras een dutje doen. ‘Xieng Mieng, ik ben in de vijver. Zie mij er eens uit te krijgen!’
Xieng Mieng werd wakker, gaapte nog eens en rekte zich eens lekker uit. ‘Majesteit, het wordt al laat. Ik moet terug naar huis. Dus ik kan u niet meer bewegen uit de vijver te komen. En omdat u in het water blijft heeft u uw paard niet meer nodig. Het kan dus geen probleem zijn als ik hem terugbreng.’ En hij stapte op het mooie witte paard van de koning.
‘Wacht! Je hebt me alweer te pakken! Wacht!’ Maar de koning zag Xieng Mieng op zijn paard stappen en er in galop vandoor gaan….
Bron: Lao Folktales (1995). Vertaling en bewerking Erik Kuijpers.
Ik bekeek ook verhalen van andere vertellers uit Zuidoost Azië . Hier ontdekte ik gelijkaardige thema’s. Van de 90 verhalen ging ongeveer 70% over sociaal gedrag zoals voedsel delen, het huwelijk, en interactie met de schoonfamilie of andere groeperingen.
Mooie verhalen, Erik, en jij vertelt ze beter dan ik. Ik schreef destijds over Sri Thanonchai, en dat is dezelfde figuur als Xieng Mieng. (Xieng is waarschijnlijk Siang, een titel voor een uitgetreden monnik en Mieng zijn die gefermenteerde theebladeren waar ze in Zuidoost Azië op sabbelen. Meer Sri Thanonchai staat hier:
https://www.thailandblog.nl/cultuur/sri-thanonchai-aziatische-tijl-uilenspiegel/
In mijn versie zegt Sri Thanonchai op het eind nog eens pesterig: ‘Ja sire, ik kan u nu niet uit het water praten maar ik kon u er wel inkrijgen!’
De verhalen gaan inderdaad heel vaak over het bespotten en tegenwerken van de macht. Toen kwam je daarvoor nog niet in de gevangenis.
Klopt, Tino, dat betekent Xieng Mieng. Zijn naam wordt in een van de volgende bijdragen uitgelegd en hij was inderdaad eerst novice.
Van Sri Thanonchai is in dit blog al vaker geschreven dus dat boekje zal ik maar in de kast laten staan…. Ik heb ook een Duitse bundel vertaald en er komen verhalen die uit Zuid-Thailand stammen.