Een vreemd verhaal!
De spelers hierin zijn:
Noj Tuang, ook wel Tuang
I Bud, Tuangs vrouw, en I Po, Tuangs kind
Som, de stiekeme vrijer van I Bud
Naamloos, de oom van Som
Verteller, de ‘ik’ in dit verhaal, is de phuyaibaan.
Tuang nam het juk van zijn schouders af en zette twee manden neer; daarin zaten scherpe gereedschappen zoals schep, ploegmes en troffel. Hij vertelde aan mij, de phu yai, wat er gebeurd was.
‘Als ik hem had willen vermoorden dan had ik dat gekund!’ Maar hij zei daarna dat hij Som geen kwaad zou doen. Hij zou hem helemaal niets doen. Tuang stelde zelfs een overeenkomst voor. ‘Ik geef I Bud aan Som. Laat zij zijn vrouw zijn tot de dood hen scheidt. Maar hij, Som, mag haar niet in de steek laten.’
Toen riep ik Som, de stiekeme vrijer, erbij en wij bespraken de zaak. ‘Som, wat zeg je ervan?’ Soms oom voegde er aan toe ‘Tuang stelt voor dat jij vanaf vandaag I Bud en I Po verzorgt, voor altijd, en dat jij I Bud nooit zult verlaten.’ ‘Prima!’ zei Som.
En als de phu yai van het dorp voegde ik er aan toe ‘Als jullie twee niet tot overeenstemming komen dan gaat de zaak naar de rechtbank. Dan beslist de rechter.’ ‘Ik ga akkoord. Ik zal voor haar zorgen. Dat is prima’ zei Som.
Je kunt je rivaal wel vermoorden maar dan …
Dat zei Tuang. ‘Ik zag ze samen slapen.’ Lieve hemel, hij had zijn mes al getrokken! Maar hij bedacht zich. ‘Als ik Som vermoord dan is hij dood en zit ik in de bak. Wie zorgt dan voor mijn gezin?’ En hij nam een besluit. ‘Zelfs de rijke man (*) in de heilige geschriften gaf zijn vrouw af. Hij deed het toch maar. Ik zit in dezelfde situatie. Dat is mijn karma, mijn lot. Dus ik geef haar af.’
Enfin, ze kwamen tot een akkoord en alles werd in mijn huis vastgelegd. Som en I Bud woonden de rest van hun leven samen. Ze kregen nimmer ruzie. Tuang trouwde daarna nooit meer. Iedere keer als ik Tuang zie dan denk ik aan dit verhaal. En ik vind dat zijn stap de juiste was.
Bron:
Titillating tales from Northern Thailand. White Lotus Books, Thailand. Engelse titel ‘The good loser’. Vertaald en bewerkt door Erik Kuijpers. De auteur is Viggo Brun (1943); zie voor meer toelichting: https://www.thailandblog.nl/cultuur/twee-verliefde-schedels-uit-prikkelende-verhalen-uit-noord-thailand-nr-1/
(*) Met de rijke man uit de geschriften wordt bedoeld Prins Vessantara uit de Vessantara Jataka. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/Vessantara
de ‘i’ voor de naam van vrouw en kind is in het Thai อี (ie, middentoon). Een prefix voor een naam of ding dat het een denigrerende of juist intieme betekenis geeft. อี (ie) is de prefix voor vrouwen en ไอ้ (âi, dalende toon) voor mannen. Het kan dus worden gebruikt bij het uitschelden van iemand maar tussen twee mensen die elkaar zeer naast staan juist die nauwe relatie benadrukken. In veel verhalen uit de Isaan enzo kom je in de diverse relaties tussen personen en dieren die voorvoegsels tegen. De buffalo van de boer heeft bijvoorbeeld vaak het voorvoegsel ie/ai-…. voor de naam van het dier.
Rob V, dank voor deze uitleg. Zal in de volgende series ‘ie’ schrijven, dat is beter. Overigens heb ik die woordjes in al die jaren Isaan nooit meegekregen, mogelijk omdat men in mijn dorp vooral Laotiaans spreekt.