Tamboenen
Je hoort het de Thai zo dikwijls uiten: ‘tamboenen’. Als buitenstaander weet je vaak er het fijne niet van. Daarom heb ik me maar eens iets verder in dit onderwerp verdiept en getracht tot de zielenroerselen van de Thai door te dringen. Om daarbij je persoonlijke gedachten opzij te schuiven valt niet altijd mee.
Tempel als middelpunt
Het draait allemaal om de tempel die, je kunt het al invullen, de nodige sponsors tracht te werven om geld te geven voor het goede doel: de Wat in het desbetreffende woongebied. Het is een jaarlijks terugkerend gebeuren waarbij de monniken tijdig stapeltjes enveloppen aan een aantal geselecteerde personen uitdelen die voor de verdere verspreiding zorgen en het tot hun taak rekenen om deze – uiteraard gevuld – weer op te halen. Slechts zeer zelden weigert iemand om iets te geven, zo is het ‘tamboenen’ bij de Thai ingeworteld. Naast de jaarlijkse ‘enveloppe handel’ tamboent de Thai bij allerhande gelegenheden nog heel wat af en geeft geld of goederen. Letterlijk emmers vol allerhande zaken worden geofferd bij de tempel en de inhoud aangewend ten faveure van, ja van wie? De monniken bepalen dat.
Prominenten lijst
De jaarlijkse enveloppen zijn voorgedrukt vergezeld van een lijst van alle personen die eerder een bedrag van minimaal honderd baht hebben gegeven. Deze milde gevers worden op deze lijst met naam en toenaam genoemd. De namen van de ‘prominenten’ die 500 of duizend baht voor hun rekening hebben genomen staan vetgedrukt op de lijst weergegeven. Ik heb er slechts één woord voor over: …. nee, ik zou mijn persoonlijke gedachten opzij schuiven. Ga daarover ook maar niet met een Thai in discussie want dan ga je totaal in de fout. Je ‘tamboent’ en geeft geld niet voor de monniken maar voor de tempel die veel betekent in het leven van de Thai. Tracht dat ook maar niet te begrijpen, want dat lukt waarschijnlijk toch niet.
Feestdag
De avond voor de officiële dag is het rondom de Wat feest. Het lijkt een beetje op een kleine kermis met pijltjes gooien op ballonnen, waarmee je een of ander knuffelbeest kunt winnen. Standjes met snoep- en speelgoed en zelfs een heuse pannenkoekenbakker vullen het terrein. Verder een groot podium met ontzettend grote luidsprekers die knallend harde ‘muziek’ voortbrengen. De oudere dames van het dorp hebben vanavond hun feestdag en dansen voor het podium op de muziek aangevuld met een zanger en twee zangeressen. Ze huppelen in een ietwat potsierlijke kledij in een grote kring rond en bewegen de handen mee op de maat van de muziek.
Op het podium roert zo nu en dan iemand via de microfoon zijn stem. Geef een Thai een dergelijk exemplaar in zijn handen en je bent voor heel wat tijd verzekerd van veel geklessebest, waar je als buitenstaander uiteraard geen touw aan kunt vastknopen. Het is feest voor de bewoners, en muziek en dans maakt hen blij.
Tamboendag
De dag na de feestavond komen de enveloppeninzamelaars naar het tempelcomplex waar de enveloppen worden geopend en de inhoud onder het goedkeurend oog van de monniken in grote metalen kommen wordt gedeponeerd. Op de overdekte inzamelplaats zitten achter een lange tafel enkele mannen die de administratie voeren en de milde gevers noteren. Zo nu en dan grijpt een van hen de microfoon en begint de namen van de gevers op te dreunen met daarbij uiteraard het getamboende bedrag.
De monniken zijn goed gehumeurd en maken zo links en rechts een praatje. Zo nu en dan verschijnen er groepen die een rijkelijk met bankbiljetten getooide tak meetorsen en ter bestemde plaatse deponeren. Iedereen zit op de grond maar een vriendelijke monnik wijst deze farang op een paar gemakkelijke houten stoelen en banken. Even later krijg ik gezelschap van enkele mensen meer. Naar hun uiterlijk en kledij te oordelen zijn dat de notabelen van deze leefomgeving. Heel even doet het mij terugdenken aan mijn jonge jaren toen in Nederland de eerste banken in de kerk eveneens voor de meer welgestelde lieden waren gereserveerd en zelfs hun eigen naamplaatje dat aangaf. Ach, geloven lopen niet zo heel erg ver uiteen. De beeldengalerij in elk geval niet, alleen de afbeeldingen zijn afwijkend doch de verering hetzelfde. En voor tamboenen kent men in andere windstreken slechts een ander woord.
Feestelijke optocht
De hoofdmonnik maakt nadat het geld is geteld bekend dat de tamboeners gezamenlijk een bedrag van ruim driehonderdduizend baht bijeen hebben gebracht. Iedereen kijkt trots rond en is blij. Het geld zal worden aangewend voor de uitbreiding van het complex. Buiten roffelen een aantal mannen op de trommels en het hele gezelschap gaat naar buiten met medeneming van de verschillende kommen met geld, de takkenbomen met bankbiljetten en een paar grote parasols. Ze scharen zich achter de trommelaars en vervolgens zet de stoet zich in beweging richting tempel. Iedereen is vrolijk gestemd en het is meer een dansende dan een lopende stoet. Helemaal voorop huppelt op de maat van de roffelende trommels een dame die, met een bezem zwaaiend, de eventueel aanwezige boze geesten letterlijk weg wil bezemen.
Het is gebruikelijk dat het rondje tempel driemaal wordt afgelegd. Het is een plezierig schouwspel en iedereen is vrolijk. Zo nu en dan gooit iemand onder luid gejuich een aantal munten tussen de groep. Het zijn muntstukjes van een baht, die feestelijk in een doorzichtig papiertje zijn gewikkeld. De meute is helemaal verrukt en iedereen tracht een paar gelukbrengende muntjes te verschalken.
Tot besluit
In feite is het tamboenen hiermede afgelopen, maar ook eten speelt bij de Thai een belangrijke rol. Zeker als je met zo velen bij elkaar bent. In een overdekte ruimte staan grote gamellen met soep, rijst, vlees en andere etenswaren. Eenieder zoekt een plekje op de grond en neemt alvorens naar huis terug te keren nog een hap. Drank, althans alcoholisch, is in de tempel taboe. Daarna gaat de meute goed geluimd huiswaarts en blijven nog enkele dames achter om alles netjes op te ruimen. De jaarlijkse grote tamboendag komt daarmee ten einde.
– Herplaatst bericht –
Alcohol is in de tempel taboe. Maar Thailand zou Thailand niet zijn als daar niet een pragmatische oplossing voor was. Zo ben ik wel eens naar een monnik initiatie feestje geweest, op tempelgrond uiteraard, waarbij de whisky in plastic ice tea flessen op tafel stond. En niemand die raar opkeek dat de ice tea steeds met cola en soda gemixt werd.
Over pragmatische oplossingen gesproken; Ik bezocht laatst een voetbalwedstijd en daar moesten alle blikjes bier bij de ingang ingewisseld worden voor een plastic zakje met rietje waarin het bier moest overgegoten worden. Geen zin meer dus.
Overigens wordt in bepaalde bars een ladydrink ook ‘boen’ genoemd.
Met blikjes en glazen flesje bier kun je gooien en mensen verwonden.
Met een plastic zakje kun je iemand hooguit nat gooien.
Op openlucht concerten zijn glazen flessen ook vaak verboden en moet de whiskey worden overgeschonken in een plastic fles.
the woord is eigenlijk Tham=doen en BUN=goed.
Nog leuker is het wanneer de hoofdabt ”smorgens zo rond 5.00 (want je-monnikken staan vroeg op), de lange lijst van gullle gevers op een overgemoduleerde giga-loudspeaker rond gaat bazuinen. dat is nog vor de muslim-minaret hun elektroniese oproepen rondsturen.
Maar tham bun is alles wat met goedgeefsheid heeft te maken. Bedelaren (ook lal is het maffia import uit Cambodia), watersnoodoverstromingenslachtoffers, en iedereen die in de minste mate ook maar een beetje zielig is. Zo kunnen de BKKers weer eens laten zien wie het echte rode hart heeft??
Als je hier in een welvarende buurt van BKK smorgens de monnikken (aangevoerd door een hele oude-hij zit nu in een rolstoel en wordt met enorm respect belegend) hun doe goed=tam bun ophaalronde ziet doen-met 3-4 helpers om de karretjes waarop alle aangeboden waar komt, dan vraag je je ook wel eens af………….
Prachtig verhaal Joseph. Je beschrijft het goed en Ik kan je gevoelens hierover delen. Ik heb het ook diverse keren meegemaakt en ik weet hoe mijn partner erover denkt. Het gaat bij haar om het goede te doen en gedachten zoals die bij ons opkomen en die ev. bespreekbaar te maken zijn niet aan de orde. Naast deze offers worden er ook geregeld maaltijden bereid, die vroeg in de morgen aan de monniken gegeven worden en aldaar gezamenlijk genuttigd .. En zoals je beschreef over de kerk in Nederland. Mijn moeder was destijds (1965!!!!) woedend op haar ouders, die een boerderij hadden en bij hun overlijden een groot gedeelte ervan aan de kerk hebben nagelaten. Om een mooie plek in de hemel te reserveren.
Het tamboenen heb ik ook al meerdere malen mee moeten maken.
Mijn vrouw wordt steeds als hoofdcollectant (ik wil liever geen ander woord gebruiken) aangesteld (omdat zij met een farang getrouwd is ?), en in die functie wordt zij geacht een behoorlijk bedrag in de envelop te stoppen, en de haar toegezonden enveloppen te verspreiden onder kennissen en vriendinnen en vervolgens gevuld weer te verzamelen voor we naar haar geboortedorp gaan om te tamboenen.
Het ergert me soms wel, als ik bedenk dat er dikwijls alleen maar nog meer pompeuze zaken voor dat geld aan de plaatselijke wat worden toegevoegd, i.p.v. dat er meer voor die arme sodemieters in het dorp wordt gedaan.
Maar als ik haar dan vol trots met haar goed gevulde geldboompje in de optocht 3 keer om de wat zie huppelen en zie hoeveel genoegdoening de Thais er zelf van ondervinden
, denk ik maar bij mezelf , laat ik maar niet teveel kritiek hebben als die mensen er zelf heilig in geloven dat zij er goed mee doen.
En je zei het zelf ook al, nog niet zo lang geleden moest je bij ons ook flink betalen als je een goed plaatsje in de kerk wilde hebben.
En al die schitterende met pracht en praal gebouwde katholieke kerken kathedralen zijn met stuivers en dubbeltjes van arme sodemieters tot stand gekomen.
En nog verfoeilijker was dat je voor een bepaald bedrag een aantal dagen “aflaat” bij de pastoor kon kopen, waardoor je na je overlijden wat korter in her vagevuur hoefde te vertoeven.
De Thais geloven niet in hemelen, maar de Budhistische variant hierop is: ” hoe meer je tamboent , des te gelukkiger wordt je in je volgende leven”.
Bij ons is de ontwikkeling (ontkerkeling) gelukkig wat eerder op gang gekomen.
Leo Bosch
Ik zit smorgens vroeg een ruim uur op dongtan beach bij Mem . Nuttig hier mijn dosis koffie voor de dag en neem wat water toe om het lichaamsvocht op peil te houden en mijn geest eens lekker te laten door waaien.
Ook zij (Mem) zet vaak een boompje op voor Tambun en gaat rond met de enveloppen bij de strandtenten. Eens per jaar worden wij smorgens verblijd met 9 monniken die voor de strandboys/ladys hun gebeden prevelen en daarna zich te goed doen aan een uitgebreide maaltijd. Na het nuttigen van de monniken mogen wij hiervan ook nog genieten..
Laatst werd mijn betaling van de genuttigde koffie en water ruim 3 weken lang in de boom gehangen. Kwam doordat ik als eerste afrekende.
Twee dagen lang was beach no 23 en 24 gesloten om de goede gaven aan de temple te overhandigen.
Ja wel op zaterdag en zondag ! ( dus niet eens de vrije woensdag gebruikt)
Ook wordt er hier Tambun georganiseerd om geld naar de temple te kunnen brengen, zodat strandboys/ladys die praktisch geen inkomen hebben, toch bij overlijden een passend ritueel bij de temple kunnen krijgen..
Dus niet alleen het Eigen ziele heil , doch ook voor een ander wordt gezorgd.!
Het heeft allemaal meer folklore, dan de indertijd verplichte betaling aan de kerk, als je bij de gemeente je kerkgeloof had aangegeven. Soms wist je dat niet eens, omdat je ouders dat hadden gedaan en er van afkomen was een hele toer.
P.S.: Niet alleen de volle weddes en pensioenen van de nabije geestelijke herders – die trouwens geen regel van armoede kennen – worden door atheïsten meebetaald: ook de nog meer riante van de elders in België wonende hiërarchische oversten.
Ik heb mijn vrouw trachten uit te leggen hoe ik denk over REGISTRATIE van gaves.
Met het geven is, wat mij betreft, niets mis.
Alleen mijn standpunt is: “Laat je rechter hand niet weten wat de linker geeft”
Dus registratie van gaves, en grote borden met hoeveel die en die firma of instantie wel heeft gegeven, is voor mij taboe.
Doe het in de luwte. Geef om te geven, maar niet om de eer.
KhunBram.
Leg dat eens uit aan schatrijke Amerikanen. Net als bij de Thai is het hen net om de status te doen, maar in Thailand is het niet tot de uiterste toplaag beperkt. In de USA wordt een degelijk sociaal systeem en gezondheidsbeleid tegengewerkt door zich achter een zeer demonstratief maar sterk ontoereikend ‘goed doen’ te verschuilen. In Thailand is het ’tham bien’, al doen de tempels er wel eens goede sociale werken mee, allicht vooral goed voor de monniken. Maar monnik worden is er ook een uitkomst voor sociale problemen en monniken sterven niet zo rijk als sommige Amerikaanse priesters en hun opgerichte Kerken.
Moderator: niet chatten svp
Ik heb wel eens gezien dat het ‘geldboompje’ dat in mijn stamkroeg in Pattaya staat werd opgehaald en op de passagiersstoel van een pick-up verdween. Ik had geen idee wat er gebeurde maar nu heb ik in ieder geval een vermoeden.
En verder? Ach, het is weer eens een andere manier om 24 uur feestend en etend en drinkend door te komen. Doe mij maar zo’n VIP-plaats voor ฿ 1000, dan heb ik prima zicht op wat er met mijn vrijwillige bijdrage gebeurt. ☺
De apart georganiseerde gelegenheden, de dagelijkse aalmoezen en het gratis monnikenvervoer kunnen niet los van mekaar gezien worden, evenmin als de veelvuldigheid van kloosters. We vertalen de Thaise ‘wat’ onterecht als ’tempel’: Het is niet slechts een plaats van aanbidding maar bovenal een leefgemeenschap. Even belangrijk is, dat die dicht bij de lokale lekenbevolking staat.
In Europa wordt een steuntrekker wel eens wat meewarig behandeld en als een profiteur en last bejegend. In de USA mag iemand die uit de boot valt, al van geluk spreken als ie enige steun trekt. In Thailand kan een weinig begaafde, een pechvogel, of wie met een verslaving komaf wil maken wel monnik worden. Dat gaat zeer dikwijls in het lokale klooster. Desnoods zend de monnikenoverste na beoordeling met lokale kennis van iemands persoon en omstandigeheden, hem door naar een geschikter klooster. Die sociale opvang valt niet uit de lucht.
Dat een individuele tempel of een groepering van tempels niet geweldig rijk wordt, ligt misschien niet zozeer aan ideologische principes. Toch concurreren Thaise tempelgroepen niet om meer middelen naar zich toe te trekken, en bespeelt men niet systematisch de rijken zoals bijvoorbeeld Mormonen en vooral Scientology. Aldus blijft het ‘goed doen’ vanuit brede lagen, ten goede komen aan zeer veel lokale kloostergemeenschappen.
De nieuwe monnik heeft meteen gratis vervoer, het noodzakelijke om van te leven en – ver te verkiezen boven ook Europese standaards – het gevoel deel uit te maken van een waardige groep en individueel ervaart hij ook van daarbuiten een oprecht zeer respectvolle houding. Dat compenseert de sobere en gedisciplineerde levensomstandigheden. Een monnik die (terug) op eigen benen kan en wil staan, kan trouwens respectabel uittreden.
Als ik een keuze moest maken tussen echt straatarm zijn in Amerika, Europa, of Thailand…
Maatschappelijk is het Thaise monnikensysteem allicht efficiënter dan onze sociale welvaartstaat: Kloostergebouwen en hun onderhoud moeten vergeleken worden met die van tal van administraties en hulporganisaties. Thaise monniken zijn geen keiharde zwoegers maar onderhouden wel hun klooster en besturen hun gemeenschap zelf, met een minimum aan overheidstoezicht. Ze wonen er zodat ze niet op spitsuren toedragen aan het woon-werkverkeer. Het aantal tot verhoging van de algemene welvaart echt capabele werkkrachten dat aan de maatschappij onttrokken wordt voor sociale opvang, is geringer: De oude traditie maakt het namelijk mogelijk dat een klooster behoorlijk bestuurd wordt door slechts enkele middelmatig bekwame mensen.
‘Tham bun’ is niet voor niets of uit domheid ingebakken. Wij verdedigen ons sociale systeem, maar ook dat is verre van perfect en zeer duur.
Ik dacht dat Tamboen een beetje meer was dan alleen geld ophalen. Zelf hebben wij een huiszegening gehad, die men Tamboen Baan noemt. Ja, er werd geld opgehaald, maar dat kregen wij dan eigenlijk weer, waardoor onze kosten relatief beperkt bleven.
Een ander Tamboen, wanneer iemands zoon voor een aantal weken of maanden naar het klooster gaat. Ook daar wordt veel uitgegeven en ook ingezameld. Natuurlijk krijgen de monniken geld, maar dat is weinig t.o.v. wat binnengehaald wordt. Het meest vloeit toch weer terug in de familiekassa.
De Tamboens die vrijwel alleen voor het klooster zijn, zijn die waarbij een fair – een grote verkoopsmarkt gehouden wordt. Dat is de attractie en daarbij gaan de mensen dan in het klooster hun rondje draaien, waarbij dan de baht “vloeien”… en dan kun je het zelf bepalen hoe duur of goedkoop het wordt.
Er zijn verschillende vormen waarbij men het woord tamboen vrij vertalen kan met Tam (doen) boen (goed).
Vaak komt de financiële bijdrag ten goede aan de tempel, voor onderhoud of nodige verbouwingen,maar ook het morgenlijke geven van eten aan de monniken, en het geven van gebruiksvoorwerpen in de bekende Emmers,is een tamboen.
Ook na 100 dagen van een overleden persoon,spreekt men van tamboen (Poi khau sang)
Zelfs bij het betrekken van een nieuw huis,zo Sjaak dit ook reeds beschreef in zijn reactie,spreekt men van Tamboen Baan Mai( nieuwehuis)
Kortom met Tamboen ( Goed doen) kent voor de Thai haast geen grenzen,en is erg vindingrijk.
Onlangs ging hier het gehele dorp nog met muziek en dans,en versierde geldboompjes,die per familie in grote en mogelijkheden verschillen kunnen richting tempel.
Rondom de tempel werd uitbundig gegeten en gevierd,waarbij de muziek zo luid was,dat je het trommelvel van je oren zeker geen tamboen deed.
Zoals ik de tamboen mee maak gaat het wat simpeler. De familie gaat naar de tempel om te geven want dan wordt er verwacht dat het voorspoed en welvaart op brengt. Dus een wederkerigheid.
Vorige week zondag heb ik deelgenomen aan een hengelsportwedstrijd in Noord-Thailand. Op zich een hele belevenis. De vangst mocht mee naar huis. De familie was blij dat lung Mark iets meer dan 20 kg zoetwatervis gevangen had. Die vangst wordt culinair top.
Het is een vrolijke en olijke bedoening. Drank en spijs worden mobiel met de saamlor op de visstek aangeboden. De inzet bedroeg 100 bath per hengel en er waren circa 200 hengelaars. De hoofdprijs was een geldsom van 10.000 bath en er waren diverse nevenprijzen in natura. Ik won 6 flesjes M100.
Er wordt ook zwaar gegokt, voor relatief veel geld. Wie vangt de eerste vis? Prijs. Wie vangt als eerste een vis van meer dan 1 kilo? Van 2 kilo? Van 3 kilo? Enzoverder. Wie vangt de eerst pla sawai? De eerste pla salamed? Zo gaat het de hele tijd door? Een spel zonder grenzen.
Maar over tamboen. Een paar hengelaars die verderop zaten waren luidruchtig lacherig aan het klagen. Ze hadden de avond tevoren extra getamboend vurig wensend dat ze de hoofdpijs zouden winnen. Hélaas, tamboenen helpt duidelijk niet om meer vissen te vangen; dacht deze farrang.
Maar die Thais zullen volgende keer nog meer extra tamboenen en dan zullen ze ongetwijfeld wel meer en grotere vissen vangen en die hoofdprijs scoren. De Boeddha in hoogsteigen persoon zal ook daarover waken 🙂
Ik heb dit met veel plezier gelezen.
Wat mij betreft mogen er nog meer bijdragen volgen.