Verkiezing gerelateerde instanties moeten worden herzien

Chadchart Sittipunt (teera.noisakran / Shutterstock.com)

In 1997 kreeg Thailand een nieuwe Grondwet die nog steeds gezien wordt als de beste ooit. Daaromheen kwamen een aantal organisaties die toezicht moesten uitoefenen op het goed functioneren van het democratisch proces. In een opiniestuk in de Bangkok Post beschrijft Thitinan Pongsudhirak hoe de staatsgrepen van 2006 en 2014 met nieuwe Grondwetten ook andere personen plaatste in deze organisaties, personen die alleen loyaal waren aan de ‘the powers that be’ de heersende autoriteiten, en zo de democratie beschadigden.

Thitinan Pongsudhirak schrijft:

In elk respectabel democratisch systeem zou een winnende verkiezingskandidaat die een algemene meerderheid van de electorale steun wist te behalen, zo snel als mogelijk aantreden. Echter, niet in Thailand. Toen Chadchart Sittipunt 29 rivalen versloeg door het behalen van 1,38 miljoen (51%) van de uitgebrachte stemmen bij de gouverneursverkiezingen van Bangkok op 22 mei, moesten de kiezers van de hoofdstad hun adem inhouden om te zien of en wanneer de Verkiezingscommissie (EC) zijn overtuigende zege geldig zou verklaren.

De manier waarop de EC haar gezag deed gelden na de recente verkiezingen in Bangkok weerspiegelt een breder patroon van politiek gemotiveerde regelgeving, waardoor de ene partij mogelijk voordelen krijgt ten opzichte van anderen. In nauwe samenwerking met het Grondwettelijk Hof en de Nationale Commissie voor Corruptiebestrijding (NACC) heeft de EC de verkiezingsuitslagen bepaald, ongeacht de voorkeuren van de kiezers, door grote politieke partijen te ontbinden en vertegenwoordigers te weren. Het is het vermelden waard dat velen van hen de afgelopen 15 jaar in oppositie stonden jegens het conservatief-militaire regime.

De meest recente politieke partijen die de EC heeft ontbonden, waren de Future Forward Party in februari 2020 en Thai Raksa Chart een jaar eerder. De eerste werd derde met 6,3 miljoen stemmen bij de algemene verkiezingen van maart 2019, terwijl de laatste goed op weg was om het goed te doen in dezelfde verkiezingen, totdat deze uit de strijd werd geworpen. De zeven leden tellende EC, het Grondwettelijk Hof en de NACC hebben een samenwerkende groep gevormd om na de verkiezingen aan de marges van de cijfers te schaven, om zo na de verkiezingen hun favoriete regering te vinden. Alsof dat nog niet genoeg was, waren regelrechte ontbindingen van partijen een optie en als laatste redmiddel een militaire machtsovername.

Dit is keer op keer gebeurd, zoals blijkt uit de militaire staatsgreep in september 2006, de ontbinding van de grootste partijen in mei 2007 en december 2008, een nieuwe staatsgreep in 2014, nog meer partij ontbindingen in 2019-2020 en het herschrijven van grondwetten in 2007 en 2017.

Dit is hoe en waarom Thailand een gammele en hopeloze coalitieregering heeft onder premier Prayut Chan-o-cha, de leider van de staatsgreep van acht jaar geleden. Het is ook hoe eerder dit jaar Jarungwit Pumma binnen enkele weken gemakkelijk kon overstappen van secretaris-generaal van de EC naar de functie van senator, in wat leek op een draaideur tussen deze twee door een staatsgreep voortgebrachte lichamen.

Naast deze drie aan verkiezingen gerelateerde organen, vullen de kantoren van de auditeur-generaal, de Ombudsman en de Witwas bestrijdingsdienst – grotendeels onder toezicht van mensen aangesteld uit de twee coup-tijdperken – dit conservatief-militaire regelgevingskader aan. Dit heeft als gevolg dat verkiezingen een soort benoemingsproces zijn, waarbij rekening wordt gehouden met de voorkeuren van de kiezers, maar de uiteindelijke scheidsrechters beslissen wie aan de macht komt. Dit is hoe het werkt.

Meestal worden na verkiezingen het indienen van allerlei soorten klachten aangemoedigd en worden deze allemaal geaccepteerd door de EC. Deze klachten over onregelmatigheden worden dan de knoppen die de EC in kan drukken.

Grondwet

Soms kan de NACC het kanaal zijn voor klachten, in samenwerking met het Grondwettelijk Hof. De bewijslast rust op de beschuldigde vertegenwoordigers en partijen, met willekeurige bevoegdheden die zijn voorbehouden en uitgeoefend worden door deze genoemde instanties. Instanties die vóór de staatsgrepen van 2006 en 2014 er flink tegenaan gingen, maar die sinds de machtsovername door militairen en pro-militaire partijen zich nogal gedeisd hielden.

De resultaten waren opvallend en zijn moeilijk te ontkennen. Partijen en gekozen vertegenwoordigers van anti-militaire zijde zijn op de een of andere manier verboden, terwijl de pro-militaire facties immuun zijn gebleken en naar believen hun ambt kunnen bekleden. In feite heeft de bevestiging van de autoriteit van de EC, samen met die van de NACC en het Grondwettelijk Hof, diepere wortels die teruggaan tot april 2006, toen de gerechtelijke assertiviteit – soms “judicialisering” genoemd – in de Thaise politiek serieus begon. Thailand is sindsdien politiek wankel en onstabiel geweest.

In het geval van de heer Chadchart kwamen de klachten van Srisuwan Janya, een opruiende activist wiens motieven in de ogen van velen verdacht zijn. Hij diende een klacht in bij de EC waarin hij beweerde dat de nieuwe gouverneur van Bangkok campagne had gevoerd met vinylposters die hergebruikt konden worden, wat neerkwam op een belofte van wederkerige transactie jegens de kiezers en daarom in strijd met de kieswet. Een andere aanklacht uit een onduidelijke bron suggereerde dat de heer Chadchart bureaucraten beledigde door aan te geven dat ze betere prestaties moesten leveren.

Het siert hem dat meneer Chadchart het koelbloedig speelde. Zijn reactie op het moddergooien, lastercampagnes en mogelijke pesterijen door hogere autoriteiten was dat hij zich ging concentreren op het werken aan het welzijn van de inwoners van Bangkok. Het is een zware taak voor hem, aangezien Bangkok een afspiegeling is van heel Thailand in het algemeen, met bijna twee decennia lang stagnatie en achteruitgang door slecht en incompetent bestuur. De nieuwe gouverneur heeft het nodige werk te verzetten daar hij zo populair is bij het publiek.

De laatste scheidsrechters van Thaise verkiezingen hebben in het recente verleden door het volk gekozen vertegenwoordigers en politieke partijen ter verantwoording geroepen. Er is geen reden waarom ze niet hetzelfde zullen doen met de heer Chadchart. Hun favoriete versie van Thailand stelt zich een grillig partijsysteem voor met middelmatig bestuur en een onstabiele regering. Het is gemakkelijker voor instellingen zoals het leger en de bureaucratie om de macht te behouden wanneer andere bronnen van volks legitimiteit worden verzwakt.

Chadchart kan alleen maar hopen dat het feit dat hij de leiding heeft over de hoofdstad in plaats van over het hele land, de risico’s die hij vormt voor aanhangers van het conservatief-militaire regime zal verminderen. Als Thailand een schip was, lijkt het deze elites niets uit te maken of het zinkt, zolang ze maar aan de top kunnen blijven en als laatste ten onder gaan. Het promoten van een voorwaarts bewegend vaartuig dat iedereen ten goede kan komen, is nadelig voor de conservatieve elitebelangen vanwege inherente machtsverschuivingen en de kans dat de lagen beneden opstaan ​om hun zegje te doen.

Als de tijd daar is, moeten gepolitiseerde instanties die waken over verkiezingen worden vernieuwd. Ze werden met goede bedoelingen opgericht in de hervormingsgerichte grondwet van 1997, maar zijn sindsdien vervormd en ondermijnd. Hun benoemingsprocedures moeten onafhankelijk en onpartijdig zijn. Deze verkiezing gerelateerde instanties moeten een coördinerende en faciliterende rol spelen. Ze kunnen hoogstens collectief een scheidsrechter zijn om eerlijk spel te garanderen, maar ze mogen niet de rechter zijn die de electorale keuzes van het volk overschrijft en vervangt.