Khlong Dan: Een smerige zaak rond afvalwater

Het hek is dicht, bewakingspersoneel houdt een oogje in het zeil en de installatie ligt er verlaten bij als stille getuige van een van de grootste, meest omstreden en meest beschamende corruptieschandalen in Thailand: de beruchte afvalwaterzuiveringsinstallatie Khlong Dan in de provincie Samut Prakan. Voor 95 procent afgebouwd, sinds 2003 nooit gebruikt, kosten 23,7 miljard baht.

Buurtleidster Dawan Chantarashesdee (foto homepagina), nu 57, leidde 10 jaar lang protesten tegen de bouw en zorgde ervoor dat het schandaal bekend werd. In een notendop: illegale landaankoop en corruptie bij de totstandkoming en constructie van de installatie.

Twintig personen zijn beschuldigd van corruptie, waaronder de latere minister van Wetenschap, Technologie en Milieu (in 2002 overleden), een voormalige staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, een vooraanstaand politicus in de provincie en de lokale ‘godfather’. Een van de zes rechtszaken werd in 2008 afgesloten met de veroordeling van de staatssecretaris tot 10 jaar gevangenisstraf. Sindsdien is hij voortvluchtig.

Groene zone met mangrove bossen

De plaats waar de installatie is gebouwd, Khlong Dan, is een eeuwenoude gemeenschap die uit de Ayutthaya-periode dateert (1351-1767). Khlong Dan ligt 50 km ten zuidoosten van Bangkok, op de grens van Samut Prakan met Chachoengsao als buurprovincie. Het is een groen gebied met mangrove bossen langs de kustlijn.

‘We zijn een vissersplaats’, vertelt Dawan. ‘We hebben de grootste mosselkwekerijen van Thailand. Waarom zou iemand de grootste afvalwaterzuiveringsinstallatie in Zuidoost-Azië in dit gebied willen bouwen?’

Het begon allemaal met een groot bord geplaatst langs de oude rijksweg 3 (Sukhumvit Sai Kao), een paar kilometer vanaf Dawan’s huis en de markt waar ze eten verkocht. Daarop stond te lezen dat er een afvalwaterzuiveringsinstallatie gebouwd zou worden. Die mededeling sloeg in als een bom in het plaatsje van zestigduizend zielen, want ze wisten van niets.

Zonder dat de lokale bevolking was geïnformeerd en zonder de verplichte milieu-effectrapportage werd het project in oktober 1995 door de toenmalige regering Banharn Silpa-archa goedgekeurd. De installatie zou dagelijks 500.000 kubieke meter afvalwater van 4.000 fabrieken en 1,2 miljoen gezinnen gaan reinigen. Aanvankelijk zouden er twee komen, aan beide zijden van de Chao Phraya rivier, maar in 1997 viel het besluit  de installatie in Khlong Dan te bouwen en werd het budget verhoogd naar 13,6 naar 23,7 miljard baht.

Genadeklap voor de mosselteelt

Dawan, afgestudeerd in politicologie aan de Ramkhamhaeng universiteit, dook in de plannen. Ze haalde een expert van de Chulalongkorn universiteit erbij en ontdekte dat de installatie niet in staat zou zijn zware metalen uit het water te filteren. De operationele kosten zouden torenhoog zijn, want het afvalwater moest over een afstand van 125 km naar het hoofdstation worden gepompt met onderweg enkele uitlaten voor methaan.

De aanwezigheid van zware metalen zou de genadeklap voor de mosselteelt worden, dus rampzalig voor het levensonderhoud van de bewoners. Vragen waren er ook over de 50 ton rioolslib per dag en de stank waarvoor geen enkele voorziening was getroffen.

Vanaf dat moment volgden verzoekschriften en demonstraties, onder andere een demonstratie tegen de Asian Development Bank (ADB) en het Japanse Overseas Economic Co-operation Fund, die het project zouden mede-financieren. Daardoor raakte de zaak bij het grote publiek bekend. In 2003 trok de ADB zich terug.

Eenmaal werden demonstranten door bouwvakkers bekogeld met stenen en ijzeren staven toen ze een weg blokkeerden. Dawan herinnert zich ook eens een telefoontje te hebben gekregen met het tikkende geluid van een tijdbom. Maar Dawan en de bewoners lieten zich niet afschrikken.

Milieuschandaal wordt corruptieschandaal

Uiteindelijk werd het project in februari 2003 na diverse onderzoeken door drie achtereenvolgende regeringen afgeblazen. Het aanvankelijk milieuschandaal was toen inmiddels een corruptieschandaal geworden met als prikkelende ingrediënten speculatie en illegale landaankoop. Thans zijn nog vijf rechtszaken aan de gang. De installatie, voor 95 procent afgebouwd, ligt er verlaten bij en de mangrove bossen die voor het project moesten wijken, beginnen terug te keren.

(Bron: Bangkok Post, 18 augustus 2014)

Foto: Khlong Dan, toen de installatie voor 20 procent was afgebouwd. Helaas is de foto niet scherp, maar een andere is niet beschikbaar.