Wat doe je met een oud vliegveld?

Stil en leeg: klaar om op te stijgen…..

Stel: je hebt, als overheid, een vliegveld dat – vrij uniek – deels in je stad, dichtbij het centrum zelfs, ligt en dat wordt uiteindelijk te klein; het voldoet niet meer aan de eisen en modernisering/uitbreiding op dezelfde locatie is onmogelijk. Je bouwt op een andere plek een nieuw vliegveld en verplaatst al het luchtverkeer daarheen. Wat doe je dan met het oude veld?

Nou, in Nederland zouden de projectontwikkelaars zich rijendik voor je kantoor opstellen met tassen vol prachtige en – vooral voor hen – lucratieve plannen. Het zou niet lang duren voor het terrein onherkenbaar verandert. Hooguit zouden wat straatnamen nog aan het luchtvaartverleden van de locatie herinneren.

In Chiang Rai deden ze dat anders. Na de opening van het noordoostelijk van de stad gelegen Mae Fah Luang International Airport, halverwege de jaren negentig van de vorige eeuw, werd het oude vliegveld weliswaar buiten bedrijf gesteld maar er vond geen grootschalige sloop of afbraak plaats. Nu, een kleine 25 jaar later, ligt er nog steeds een bijna 1600 meter lange start/landingsbaan en staat ook de toenmalige verkeerstoren nog overeind.

De verkeerstoren staat er nog fris bij

Ik fiets (auto’s en motoren mogen hier niet komen) naar het zuidelijke eind van de baan, keer dan om en zie de volle lengte voor me. Even droom ik ervan hier op te stijgen, maar ik besef dat ik dan wel héél hard zou moeten fietsen. Bovendien zou ik dan toestemming van de toren moeten hebben, maar die ziet er verlaten uit. Dan maar gewoon wat rondkijken – daar heb ik hier niemands permissie voor nodig.

Het is goed te zien waarom dat nieuwe vliegveld nodig was. Met een baanlengte van, om precies te zijn, 1544 meter zou er onvoldoende ruimte geweest zijn om met toestellen van het nu op de routes van en naar Chiang Rai meest gebruikte formaat, zoals de Airbus A320 en de Boeing 737, onder alle omstandigheden veilig te landen en op te stijgen. Baanverlenging was onmogelijk, met aan de zuidkant Phahonyothin Road – die overigens helemaal van Ratchathewi (Bangkok) naar Mae Sai aan de grens met Myanmar loopt – en aan de noordzijde het stadscentrum. Ook de ruimte voor de nodige nieuwe gebouwen ontbrak. Denkend aan de ruim 2,8 miljoen passagiers die de huidige internationale luchthaven van de stad vorig jaar te verwerken kreeg is het niet moeilijk je te realiseren dat dat op deze plek volstrekt onmogelijk zou zijn geweest. Op de locatie van het nieuwe vliegveld is er meer dan voldoende ruimte, ook voor eventuele uitbreidingen in de toekomst. De baan daar is maar liefst 3000 meter lang, lang genoeg ook voor grotere vliegtuigen dan die welke nu worden ingezet.

Die 1544 meter lange lap asfalt, 31 meter breed, ligt er dus nog steeds. De baanverlichting is verdwenen, de belijning is vervaagd, maar het is een grote open ruimte aan de rand van het centrum van de stad gebleven. Onmiskenbaar, ook door de verkeerstoren, ooit een vliegveld. Chiang Rai was er trouwens vroeg bij: al in 1926 werd er een vliegveld geopend (of dat op dezelfde plaats lag heb ik niet kunnen achterhalen) en was toen één van de eerste Thaise steden met zo’n voorziening.

Achtergelaten door de Thaise luchtmacht: een militair lesvliegtuig

Vlakbij de toren staat een klein vliegtuig opgesteld dat ik – als (bijna) levenslang luchtvaartenthousiast – tot nu toe alleen maar op foto’s heb gezien. Het is een RFB Fantrainer; ooit in gebruik als militair lesvliegtuig van de Thaise luchtmacht, die hier ook een basis had in het verleden. Die RFB Fantrainer was een product van het Duitse Rhein-Flugzeugbau GmbH dat ontwikkeld werd in de zeventiger jaren. Het ontwerp was nogal bijzonder. Halverwege de romp, achter de 2-mans cockpit, zat een zgn. ducted fan aandrijving, een vijfbladige fan binnen een omhulling. Deze wijze van aandrijving gaf het vliegtuig kennelijk eigenschappen die de overstap naar een straaljager voor de leerling-vliegers gemakkelijker maakte dan wanneer ze de beginselen op een door een propeller voortbewogen vliegtuig hadden geleerd.

De bijzondere ‘ducted fan’-aandrijving van de RFB Fantrainer

Eind 1977 vloog het eerste prototype. In 1982 bestelde de Thaise luchtmacht 47 stuks bij de fabrikant. Alleen de eerste 2 werden in Duitsland gebouwd; de resterende exemplaren werden in Thailand opgebouwd uit door de fabrikant samengestelde bouwpakketten. Die pakketten omvatten vleugels van glasvezel, maar Thailand is op een gegeven moment zelf aluminium vleugels gaan bouwen uit vrees voor problemen met de kunststof in het tropische klimaat. Dit (wat verwaarloosde) exemplaar op het oude vliegveld van Chiang Rai heeft – ik heb het kunnen checken – nog de glasvezel vleugels.In 1994 werd de inzet van dit vliegtuig beëindigd.

Chiang Rai in beweging op het oude vliegveld – nu nog vrij rustig, maar het wordt straks een stuk drukker

Overdag is het meestal stil en leeg op het voormalige vliegveld, maar aan de dagranden heerst er wèl activiteit. Vooral aan het eind van de middag/begin van de avond komen vele honderden mensen op de baan hun gewenste portie beweging halen. Wandelaars, joggers, serieuze hardlopers, wat fietsers ook. Vaak individueel, maar ook in groepjes: een heel sociaal gebeuren. Hier wandelen of hardlopen is een stuk plezieriger dan gewoon op straat. Vlak asfalt, in plaats van trottoirs met gaten, scheefliggende/ontbrekende tegels en stoepranden die soms een halve meter hoog zijn. Ik heb er – helaas – ervaring mee: ik stapte een jaar geleden hier in het centrum van de stad zonder te kijken van een stoeprand die op die plek een dikke 60 cm hoog bleek te zijn. Zonder in details te gaan: dat deed pijn………

Hier hoef je niet bij elke stap te kijken waar je je voeten neerzet, je kunt gewoon genieten van je activiteit en van wat er om je heen gebeurt.Opmerkelijk: bij deze drukte op het vliegveld waar de verkeersleiding al 25 jaar geleden verdween verloopt alles toch in goede banen. Voetgangers houden links, de (weinige) fietsers gaan door het midden. Hier speelt een groepje mannen een potje voetbal op het asfalt, daar staat een clubje dames gymnastische oefeningen te doen. Op het platform bij de verkeerstoren wordt soms aan aerobics gedaan; je kunt gewoon ter plekke aansluiten en meedoen als je die behoefte voelt opkomen.

Ook op het oude vliegveld: eerbetoon aan de overleden koning Bhumibol, rond de crematie in oktober 2017

Ook bij grote evenementen wordt het terrein gebruikt, zoals bij voorbeeld in oktober 2017, toen alle provinciehoofdsteden bijeenkomsten organiseerden rondom de crematie van koning Bhumibol, Rama IX. Op dit vliegveld werd toen – zoals ook in de andere provinciehoofdsteden – een replica van het crematorium gebouwd. Ook werden er naast de baan prachtige tuinen aangelegd als eerbetoon aan de vele ‘Royal Projects’ van Rama IX op landbouwgebied, hier in het noorden van het land. De replica en de tuinen zijn weer verdwenen, intussen – maar gelukkig had ik de foto nog!

Vorig jaar fungeerde het platform bij de verkeerstoren overigens nog als landingsplaats voor helicopters in de dramatische reddingsoperatie in de Tham Luang grotten. Ik neem aan dat dat met de nabijheid van het grote overheidsziekenhuis van Chiang Rai (waar alle geredden naartoe werden gebracht) te maken had. Als je goed kijkt zie je de hoogbouw van dat ziekenhuis op de bovenste foto, rechts van het hart van de baan.

Nou, dat ‘wat rondkijken’ heeft uiteindelijk toch weer een lang verhaal opgeleverd over deze niet-alledaagse plek in Chiang Rai. Dat opstijgen waar ik heel even van droomde moet ik maar vergeten. Zó erg is dat nu ook weer niet: het is maar een kleine 4 km naar huis dus het zou toch een kort vluchtje zijn geweest. Ik stap maar weer gewoon op m’n fietsje!