Een sprookje uit de Isaan

In de Isaan (het noordoosten van Thailand) vind je talrijke kleine dorpjes, waar boeren proberen een redelijk bestaan op te bouwen in de rijstbouw. De boeren in dat gebied hebben allemaal één ding gemeen: ze zijn arm!  

Thailand wordt wel de “ricebowl of Asia” genoemd maar de boeren in de Isaan kunnen nauwelijks van de opbrengst van hun land rondkomen, ze worden uitgebuit van de wieg tot het graf. Voor de rijstopbrengst wordt door de handelaren of de fabriek slechts een schijntje betaald.

Chuvit was zo’n rijstboer, hij had 30 rai grond dat hij geheel gebruikte om Thai Hom Mali rijst te verbouwen, in de westerse wereld bekend als jasmijnrijst. Ook hij was arm maar Chuvit klaagde niet, hij leed in stilte want zo was het altijd geweest.

Gedurende vier maanden in het regenseizoen werkte Chuvit op zijn land. In een kromme houding plantte hij de rijstplantjes in de modder, 30 cm onder de met water volgelopen vlakte. Dat gebukt werken was natuurlijk slecht voor je rug en veel van zijn oudere dorpsgenoten hadden een versleten rug door dit werk in soms 35 graden tropische zon en 90% luchtvochtigheid. Af en toe vielen er ook dodelijke slachtoffers door giftige slangenbeten. Onlangs nog was de buurman van Chuvit gebeten door een slang en tijdens de lange rit van het veld naar het ziekenhuis overleden. De weduwe had het land ter overname aan Chuvit aangeboden voor 8.000 Baht per rai, een fractie van de werkelijke waarde, maar  Chuvit had het geld niet en andere kopers waren er ook niet.

Bij de oogst van de rijst stond Chuvit weer gebogen op het land om de rijst met een sikkel af te snijden en in bundels te binden. Hij werkte dan 14 uur per dag om de oogst zo snel mogelijk binnen te halen. Hij had geen hulp want zijn vrouw was gestorven bij de geboorte van hun enig kind, een dochter. Toen de dochter wat groter werd hielp ze wel op het land totdat zij oud genoeg was om werk te zoeken in Pattaya. Chuvit vroeg niet wat voor werk zij daar deed, hij was blij dat zij hem elke maand wat geld stuurde. Hij spaarde dat geld zo veel mogelijk en kon op die manier  vorige jaar zijn buurman betalen om de rijst machinaal te dorsen. Hij kon nu de rijst op waterdicht grondzeil laten drogen en het kaf voeren aan de buffel.

Het was een goede oogst geweest, te danken aan de heilige koeien tijdens de Royal Plough Ceremony. De koeien konden kiezen uit zeven door Chuvit geofferde  voeders en als de mais werd uitverkoren, betekende dat een overvloedige rijstopbrengst.  Zo was het hem voorspeld en zo was het ook uitgekomen. Met het geld van zijn dochter kon hij nu ook kunstmest gebruiken en de opbrengst was gemiddeld 500 kilo rijst per rai. Chuvit ging aan het rekenen, 30 rai leverde ongeveer 15.000 kilo op. Zelfs als de prijs voor een kilo rijst maar 14 Baht zou zijn, zou hij met ongeveer 15.000 Baht per maand mooi het hele jaar door kunnen komen.

De zakken met rijst werden op een vrachtwagen geladen, die drie keer per week rondreed om de rijst bij de boeren op te halen tijdens de oogsttijd. De eigenaar van de rijstfabriek bood deze service gratis aan. Chuvit ging trots boven op de zakken zitten en zwaaide vrolijk naar zijn buren en vrienden. Hij was er toch maar mooi in geslaagd dit allemaal in zijn eentje te bereiken. Maar helaas zijn vrolijke bui werd bij de ingang van de fabriek danig getemperd.

Chavalit, de eigenaar, stond bij de poort met zijn gebruikelijke zure gezicht. Het leek wel of er permanent een zwarte wolk boven zijn hoofd zweefde. Hij fronste zijn wenkbrauwen toen hij Chuvit op de auto zag en nog voordat de wagen gestopt was gromde hij: “Acht Baht per kilo”.

”De nieuwe regering heeft ons beloofd minimaal 14 Baht te betalen”, zei Chuvit.

“Dan breng je je rijst maar naar de regering, maar niet op mijn wagen”, was het antwoord en Chavalit keerde Chuvit bruusk zijn rug toe.

“Wil je me dan misschien 12 Baht betalen?”’, vroeg Chuvit klaaglijk.

“Waarom zou ik, er is een overvloed aan rijst dit jaar. Als jij mijn prijs niet accepteert laat ik jou rijstzakken van mijn wagen gooien en dan zie je maar wat je er mee doet”. Chavalit, volkomen zeker van zichzelf, liep bij hem weg.

Thuisgekomen ging Chuvit weer aan het rekenen. Als hij dan maar 10.000 Baht per maand te besteden had, zou hij niet verhongeren, maar een tractor kopen of zelfs maar een buffel kon hij wel vergeten. Ook kunstmest zou hij zich niet kunnen veroorloven en dus zou de oogst volgend jaar een stuk minder zijn. Hij werd gegrepen in een steeds verdergaande neerwaartse spiraal van armoede. Hij kon maar één ding doen: aan de drank! Hij ging op een schaduwrijke plek zitten met alleen de buffel als gezelschap en gestaag zette hij het op een zuipen. Denken kon hij niet meer, maar zijn depressie was verdwenen. Hij begon in zijn eentje vrolijk Thaise liedjes te zingen.

Op een gegeven moment werd hij zich er van bewust dat er iemand naast hem zat die meezong. Het was een schimmige vorm van zijn reeds lang overleden vrouw. Zij glimlachte op een droevige manier naar hem en fluisterde toen zes  nummers in zijn oor: 4. 10, 18, 23. 42 en 46. Chuvit herkende de cijferreeks meteen als de leeftijden en verjaardagen van hem, zijn vrouw en zijn dochter. Hij wist ook meteen wat hem te doen stond.

De “lao kao” liet nog wel wat hoofdpijn bij hem achter, maar met een verrassend heldere geest ging hij de volgende ochtend op weg naar de grote stad. Hij zocht en vond bij verschillende lotenverkopers de eerder genoemde nummers en hij was eigenlijk niet eens zo verbaasd dat hij de jackpot won. De prijs van 78 miljoen Baht werd nog binnen 48 uur op zijn bankrekening bijgeschreven. Chuvit moest nu goed nadenken wat hij de komende tijd ging doen.

Het  eerste teken van een opkomende storm deed zich voor toen Chavalit aan het begin van een nieuwe week de poorten van zijn fabriek opende. Een groepje van zijn arbeiders stonden bij een mooie nieuwe auto die bij de ingang stond geparkeerd en waar een groot bord met tekst was opgehangen. Hij beval de arbeiders naar binnen om aan het werk te gaan maar niemand maakte aanstalten. Hij baande zich een weg door het groepje van ongeveer 30 arbeiders die op zijn loonlijst stonden en zag het grote bord, dat er professioneel uitzag.

GEVRAAGD – WERKLIEDEN

Eenvoudig werk, laden en lossen van rijstzakken

Gegarandeerd 100 Baht meer dagloon dan bij Chavalit

Ernaast een nog groter bord, waarop 20 Baht per kilo rijst werd aangeboden. Chavalit liep naar de auto, en bulderde tegen Chuvit, die hem glimlachend aankeek: “Waar heeft dit te betekenen? Probeer je mij te ruïneren? Hoe kan een arme boer als jij deze belachelijk hoge prijzen betalen? Je lijkt wel gek!

Rustig antwoordde Chuvit: “ Jij probeerde mij met belachelijk lage prijzen voor mijn rijst te ruïneren toen ik een arme boer was. Nu ben ik een rijke zakenman en ik ga mijn rijkdom delen met andere boeren. De bank betaalt mij bijna 60.000 Baht per week aan rente, dat is ongeveer 8.500 Baht per dag. Het geld, dat ik nu aanbied kan ik elke dag garanderen en ik word er niet minder van”. Chuvit gaf de fabriekseigenaar een papier met de berekeningen van de bank, die er met lede ogen naar keek. Hij liet zich langzaam op zijn knieën zakken, want het was duidelijk, hij was een geruïneerd man.

Chuvit vervolgde vriendelijk:  “In tegenstelling tot u ben ik bereid genadig te zijn. Uw fabriek heeft nu geen waarde meer, maar ik bied u er 1 miljoen Baht voor. Mijn advocaat heeft de papieren al opgesteld die wij morgen gezamenlijk kunnen ondertekenen.”

“Mijn bedrijf is veel meer waard”, huilde de gebroken man.

“Dat was mijn rijst ook en dan nog wat: voor elke dag, dat ik vanaf nu een auto met chauffeur moet huren om de rijst naar een gehuurde opslagplaats te vervoeren, wordt mijn prijs met 5.000 Baht verlaagd.”

Chuvit keek onaangedaan toen Chavalit geestelijk in elkaar stortte en het aanbod accepteerde.

Later die avond zat Chuvit alleen in zijn huis en keek naar de foto van zijn overleden vrouw. Hij moest nog meer plannen maken, want het geld was niet voor hem alleen. Hij zou zijn dochter vragen te stoppen met werken in Pattaya en naar huis te komen. Hij zou een nieuw huis met een televisie en een koelkast kopen. Hij zou het land van de weduwe kopen voor 10.000 Baht per rai. Hij zou zijn buren belonen voor het geld dat hij geleend had toen hij honger had en voor het bier dat ze hem hadden gegeven toen hij verdrietig was. Hij zou een tractor kopen die zijn leven ook zou vergemakkelijken.

Hij liep naar buiten en keek naar het bord dat hij had opgehangen: Te koop gevraagd: rijst, 20 Baht per kilo. Hij glimlachte, streepte 20 door en maakte er 30 Baht per kilo van.

Oh ja, de huizen van zijn buren waren wel aan een opknapbeurtje toe, hij moest dat maar regelen, zo vond een tevreden Chuvit.

(Een beetje) vrij naar een verhaal uit de Pattaya trader.