De Lanna invloeden in Noord Thailand
Lanna style: Wat Lok Moli (Wat Lok Molee) in Chiang Mai (Nathapon Triratanachat / Shutterstock.com)
Wie het noorden van Thailand bezoekt zoals Chiang Mai en Chiang Rai ziet nog veel invloeden uit het Lanna tijdperk. Lanna betekent in het Nederlands: één miljoen rijstvelden. Het Lanna koninkrijk, dat ook een stuk van Birma besloeg, hield 600 jaar stand en werd gesticht in 1259 door koning Mengrai de Grote. Hij volgende zijn vader op als leider van het Chiang Saen koninkrijk.
In 1262 stichtte hij de stad Chiang Rai, die zijn naam draagt, als de hoofdstad van zijn rijk. De stad ligt aan de Mae Kok-rivier en grenst aan Myanmar in het westen en Laos in het oosten. In de punt van de Gouden Driehoek ontmoeten de grenzen van de drie landen elkaar.
Het Lanna koninkrijk breide al snel uit door samenwerking met lokale leiders in het gebied en door de annexatie in 1292 van het Mon-koninkrijk Haripunchai: het gebied rond de huidige steden Lampang en Lamphun. In 1296 stichtte hij de stad Chiang Mai als nieuwe hoofdstad van zijn rijk. Hij kreeg daarbij hulp hulp van zijn bondgenoten Ngam Muang van Phayao en Ramkhamhaeng van Sukhothai.
Oorlogen met Birma en Ayutthaya leidden echter tot verval. In 1615 heroverden de Birmezen de hoofdstad van Lanna, Chiang Mai, die zij een eeuw lang in bezit hielden. Aan het einde van de 18e eeuw werden zij verdreven door troepen van een nieuw verbond tussen Siam en Lanna. Tot in de 19e eeuw bleef Lana autonoom.
Papieren lantaarns in Lanna style
Lanna invloeden in Noord Thailand
Wie nu het Noorden bezoekt zal het opvallen dat er een andere sfeer heerst dan in de rest van Thailand, vooral gemoedelijker, en velen wijten dat aan de Lanna invloeden uit het verleden. Het koninkrijk Lanna werd lang beschreven als het land van de prachtige bergen met kleurrijke, veranderende seizoenen en tevens als het land van de meest vriendelijke, beleefde en gracieuze mensen. Beroemd zijn de fantastische festivals, soms daterend uit de 13e eeuw. Ook anno nu is er een Noord-Thaise mentaliteit, met een eigen cultuur en eigen gerechten, waar de Lanna-nakomelingen zeer trots op zijn.
A set of Northern Thai (Lanna) food
Veel Lanna invloeden zijn terug te vinden in Chiang Mai, gesticht in 1296. Oorspronkelijk was Chiang Mai een ommuurde stad, omgeven door een slotgracht. De stad is bezaaid met tempels en paleizen die de unieke ‘Lanna Thai’-stijl weergeven. Typerend voor de Lanna- stijl zijn de vele houtsnijwerken en versieringen. Bekend is ook het Wihan-model dat nog in heel Thailand voorkomt. Tempels volgens het Wihan-model hebben een hoog voetstuk, een aangezette uitvoering van de fundamenten.
Lanna kunstvoorwerpen zijn te zien in de nationale musea in Chiang Mai, zoals de Lanna-munt, Lanna-houstsnijwerken en de bronzen Lanna-olifant.
De ‘ho trai’ (bibliotheek) van de Wat Phra Sing in Chiang Mai is een van de opmerkelijkste late Lanna-gebouwen en daarom ook een bezoek waard.
Ik las recent een artikel in de Thai Enquirer, getiteld “The Myth Of Lanna”, want was er ooit een koninkrijk met de naam Lanna? Ik citeer:
Tot op de dag van vandaag weet niemand waar de term Lanna echt vandaan komt. Meer dan 60 jaar geleden noemden de mensen in het noorden van Thailand zichzelf geen Lanna-volk, wisten ze niet wat met Lanna bedoeld werd en kenden bovenal nauwelijks hun eigen geschiedenis, noch spraken ze over de taal ervan.
“Voordien was deze regio gewoon Paak Nhuea (noordelijke regio) en noemden we onszelf Khon Mueang (lokale bevolking)”, zegt dr. Vithi Phanichphant, een veelgeprezen historicus en autoriteitsfiguur in de Noord-Thaise cultuur en voormalig professor Thaise kunst van de Chiang Mai Universiteit. “Mensen beweren dat Lanna zich vertaalt naar een miljoen rijstvelden en dat het altijd de naam van dat koninkrijk is geweest, maar dat is feitelijk onjuist.
In het interessante artikel staat ook, dat de naam Lanna in de Thaise geschiedenisboekjes op school niet voorkomt. Lees het hele verhaal:
https://www.thaienquirer.com/16265/the-myth-of-lanna-its-past-history-and-trying-to-reconstruct-the-past
Interessant artikel. Het is de Bangkok Thai die de rest van Thailand beroofde van cultureel erfgoed, incl de weinige geschriften die ze hadden. En nog steeds wijzen naar Birma die zogezegd Thailand leegroofde en verbrandde… Alles voor Facistisch Nationalistisch gedachtengoed. Power to Bangkok. Nog maar 100 jaar geleden. Het koningshuis was tot de jaren 1950 overigens ook moderner en meer open geworden (door de pogingen tot Westernizeren om kolonisatie te voorkomen). Dat werd om politieke redenen weer teruggedraaid.
Komt nog bij dat ze hier ook een eigentaal hebben genaamd in de uitspraak het Joung.
Net zoiets als in Nederland in de provincie Friesland de Friese taal.
Voor degene die de Thaise taal machtig zijn als men in het Joung spreekt versta je het niet.
Jan Beute.