Interview met Bow, voorvechtster van democratie

 

Na de militaire coup van mei 2014 die een gekozen regering naar huis stuurde, werd Nuttaa Mahattana (ณัฏฐา มหัทธนา ) een fervente voorvechtster  van de democratie.  Beter bekend als Bow (โบว์) en met een online podium van meer dan 100.000 volgers, is ze een veel gevraagd spreker op politieke bijeenkomsten. Ze neemt deel aan protestacties en demonstraties en is erop uit om Thailand opnieuw een democratisch bestel te geven. Geen wonder dat ze een doorn in het oog is van de regering. Wie is deze vrouw die het aandurft het militaire regiem te blijven tarten? Rob V. had eind februari een gesprek met haar tijdens een lunch in Bangkok.

Kun je ons iets vertellen over je activisme?

Ja zeker, ik werd een politiek activist na de coup van 2014. In die tijd was er veel machtsmisbruik en schending van de mensenrechten. Daarom sloot ik me aan bij activisten die streden voor democratie. Wij vroegen op vredige wijze om verkiezingen maar de junta probeerde ons toch tegen te houden. Tot dusver lopen er zes rechtszaken tegen mij. Vier daarvan wegens opruiing, één voor het beledigen van de Kiesraad en nog één voor deelname van Thanathorn’s flashmob eind 2019. Bij dat laatste was ik eigenlijk gewoon een toeschouwer, maar ze hebben me desondanks toch aangeklaagd. Het is de strategie van de junta om allerlei rechtszaken tegen ons aan te spannen in een poging ons te intimideren en het zwijgen op te leggen. We noemen dat SLAPP: Strategic Lawsuit Against Public Participation (Strategische Aanklachten Tegen Publieke Participatie). Ze doen dat keer op keer.

Is al die intimidatie niet behoorlijk zwaar?

Ja, er gaat zo veel tijd mee verloren. Hun strategie is om een klimaat van angst te creëren.

Voel je je ook daadwerkelijk geïntimideerd?

Uhm… ja, dat is dan ook hun bedoeling. Maar we weten wat ze proberen te doen en dus proberen wij hen daarin niet te laten slagen. Ik ben niet bang, en ik probeer de maatschappij ook zo te doen voelen.

Ben je niet bang om achter de tralies te belanden?

Nee, maar ik verkeer mogelijk in een betere positie dan sommige andere activisten. Ik ben in Bangkok en heb de aandacht van de media, ik ben een publiek figuur. Op een zekere manier is dat een soort bescherming. Als ik in een uithoek van het land zou wonen, ver van media-aandacht, zou het een stuk gevaarlijker zijn.

Heeft de politie je weleens opgezocht of opgesloten?

Ze hebben mij twee nachten lang opgesloten op een politiebureau. Dat was in mei 2018, bij het vierjarig jubileum van de coup. We hielden toen een protestmars waarbij we van de Thammasat universiteit naar het Government House liepen. Maar ze stopten ons tegenover het kantoor van de Verenigde Naties, namen ons mee naar een bureau en hielden ons voor de wettelijk maximale tijd van twee nachten vast. We werden opgesloten in een best wel vieze politiecel. Er waren geen bedden, geen stoelen, niets anders dan een kale betonvloer. Toevallig gisteren moest ik voor de rechtbank verschijnen in deze zaak en het kan nog wel een jaar duren om de zaak te sluiten. Een andere zaak tegen ons is al verworpen en in nog een ander zijn we in het gelijk gesteld.

Wat doe je nog meer naast het leiden van protesten?

Ik gebruik online podia om problemen in de politiek en de democratie van Thailand kenbaar te maken. Dat is zeer effectief en ik heb meer dan honderdduizend mensen die mij volgen. Ik leg het publiek uit hoe onze machtshebbers aan de macht blijven door gebruik van o.a. de grondwet en ‘onafhankelijke’ organen. Verder geef ik ook toespraken op bijeenkomsten en protesten. Ik kan met iedereen samenwerken die zich inzet voor de democratie en wordt dan ook vaak gevraagd deze boodschap te verkondigen.

Zijn daar voor vrouwen extra moeilijkheden bij?

Nee, er zijn voordelen en nadelen voor vrouwen in het politiek activisme. Ik krijg veel aandacht omdat ik een vrouw ben, er zijn namelijk maar weinig dames actief. En de autoriteiten gaan in het openbaar wat voorzichtiger met je om. Maar er zijn ook gevaren, ze kunnen ons op andere manieren juist extra intimideren. In mijn geval hebben ze mij bespioneerd en hebben ze vieze tactieken gebruikt zoals filmen met verborgen camera’s in private ruimtes. Ze hebben van mij heimelijk een seksvideo gefilmd en openbaar gemaakt in een poging mij in diskrediet te brengen. Tevens vallen ze ons online aan, alsof we de vijand zijn. Dat noemen we IO; Information Operations. Ze verspreiden nepnieuws, valse informatie en vallen ons aan met legers van online trollen (internet-pesters). Dat doen ze meer tegen vrouwen dan tegen mannen. Maar ik ben er ondertussen wel aan gewend. (lacht wat ongemakkelijk) Mijn kracht is communicatie dus ik kan er mee omgaan. Vergeleken met mannen vallen de voordelen en gevaren tegen elkaar weg. Onder de streep is het resultaat voor mannen en vrouwen gelijkwaardig.

En al deze aanvallen terwijl je thuis ook nog een gezin hebt?

Ja, ik heb een twaalfjarige zoon. Ik moet voorzichtig zijn maar ik ben niet té gespannen. Anders hou je het niet vol je tegen hen te verzetten.

Ervaart je zoon nog problemen door dit alles?

Nee, gelukkig niet echt. Hij is veilig en gaat naar een internationale school. Maar er was een keer dat de politie langs kwam met een bevelschrift tegen mij. Mijn zoon was toen alleen thuis en hij moest het document dus aannemen. De politie in hun uniform aan de deur was best een intimiderend gezicht. Maar gelukkig waren de agenten aardig en een agent zei tegen hem ‘ik volg je moeder’s activiteiten en bewonder haar zeer. Ik ben hier slechts om mijn taak uit te voeren, maar laat haar weten dat ik haar steun.’.

Dus jullie hebben ook onder politiemensen een zekere aanhang?

Sterker nog, de meerderheid van de politie steunt ons moreel gezien. Maar ze kunnen niet veel gedaan krijgen. De politie staat dichter bij de burger dan het leger, omdat ze samenwerken met de mensen. Het leger werkt alleen maar met vijanden. Dus wanneer opperbevelhebber generaal Apirat ons als de vijand aanwijst kan het leger het ons zeer moeilijk maken. Generaal Apirat heeft nogal kwalijke dingen gezegd, aantijgingen van communisme enzovoorts.

Plakt men jou ook het label on-Thais op?

Ja, en nog wel door de opperbevelhebber van het leger zelf! We zijn zogenaamd ‘natie haters’ (ชัง ชาติ, Chang Châat) en ‘uitschot der aarde’ (หนักเป็นดิน, nàk phen din)…

Hoe ga je met dit soort beschuldigingen om?

(lachend)  Ik neem die als onzinnige verwijten. Ze zijn bang, dat we een bedreiging vormen voor de macht die ze in handen hebben.

Wat is er door je activisme nog meer veranderd in je leven?

Ik heb diverse banen verloren, ik moet met regelmaat voor de rechtbank verschijnen. Het ontbreekt mij aan veiligheid, maar ik kan daar mee leven. Professioneel gezien zal het moeilijk voor mij zijn weer een reguliere baan te vinden. Daarom werk ik als freelancer [taaldocent Engels en Thais]. Ik werkte voorheen voor een pro-democratie zender, Voice TV, maar dat programma bestaat niet meer.

Hoe denk je over de toekomst van Thailand?

Politiek gezien begeven we ons in een moeilijke tijd, want het regiem dat we hebben is geen overduidelijke dictatuur. Van een afstand lijkt het klimaat best wel fijn en oogt Bangkok als een niet onaardige stad om in te leven. De manier waarop ze ons onder controle houden is zeer subtiel, ze gebruiken de wet. Ze misbruiken hun macht op minder overduidelijke manieren, vooral ook om de wereldgemeenschap te misleiden. Die weet echter donders goed wat er gaande is. Neem de intimidatie via SLAPP-rechtszaken, het is moeilijk voor de internationale gemeenschap om daar iets van te zeggen. De wereld ziet geen gewapende dictator die een pistool tegen je hoofd drukt en hem of haar vervolgens veroordeelt. Kijk naar de grondwet, die is op zo’n manier geschreven dat ze de oppositie onder de duim kunnen houden. Zo is recentelijk de Future Forward partij ontbonden en verleden jaar de Thai Raksa Chaat partij. Dat geeft ons de nodige uitdagingen, maar uiteraard heb ik de hoop dat we hiertegen kunnen vechten. Anders zou ik net zo goed mijn land kunnen verlaten. Het kost tijd, net als een marathon. Het kost tijd om een stevige fundering te leggen, om de mensen te laten begrijpen wat er gaande is, om hen de meerwaarde van democratie en mensenrechten te laten zien. Daar schort het op dit moment aan in Thailand. Dat moeten we beetje bij beetje opbouwen. We moeten onze boodschap blijven verkondigen en ons blijven verdedigen wanneer ze ons aanvallen. Op dit moment organiseren studenten flashmob protesten verspreid over het land, en er zullen er meer volgen. Meer dan 25 flashmobs tot dusver die zich tegen de regering richten.

Staan de universiteiten deze protesten toe?

Sommige zullen de beweging proberen te stoppen, maar daar is de beweging op dit moment te groot voor. Heb je het aantal mensen gezien dat samenkwam op de Thammasat en Chula [universiteiten]? Meer dan duizend mensen kwamen samen, dergelijke betrokkenheid hebben we de afgelopen vijf, zes jaar nog niet eerder gezien. Ze kunnen dit niet klein houden, de zaken worden dus interessant.

Maar zelfs als er duizenden mensen samen protesteren, gaat er dan iets veranderen?

Ik geloof niet dat het bij de traditionele manier van protesteren blijft. In het verleden zagen we bewegingen waarbij mensen in groten getale de straat op gingen. De Roodhemden, de Geelhemden… dat gaat niet weer gebeuren. Maar als het aantal flashmobs in aantal toeneemt zou dat kunnen leiden tot één grote samenkomst die genoeg druk kan zetten zonder dat er sprake is van lang uitgerekte protesten. We zullen zien, ik durf niet te voorspellen wat er te gebeuren staat.

Tegen wat voor hindernissen loop je aan met jullie beweging?

Ze gebruiken ook media censuur, dat verkleint onze stem. Neem bijvoorbeeld een media verslag van een flashmob. Dat is uiterst kort zonder enige uitleg over wat de studenten nu precies in hun speeches zeiden.  Misschien zijn journalisten bang dat de media waakhond hen de mond zal snoeren en hun tv-station of krant zal sluiten.  Dat is in de afgelopen vijf jaar met diverse media gebeurd. Soms tijdelijk, soms permanent, soms door regelmatige korte sluitingen die de bedrijfsvoering dusdanig verstoorden dat men de deuren uiteindelijk moest sluiten.

Maar naast de traditionele media is er toch ook het internet om jullie boodschap te verspreiden?

Ja, maar het is beter om beide te hebben. De mainstream media staat onder strikte controle van de regering en het leger. Het leger heeft zelfs veel radiostations in handen en kan zo mensen in de verste uithoeken bereiken. Ze hebben ook één of twee tv-stations die onder hun controle staan. Wanneer ik uitgenodigd word om als gast te spreken in een interview dan waarschuwt de redactie mij om ‘alsjeblieft voorzichtig te zijn en niet al te veel kritiek te uiten op het leger omdat wij niet in de problemen willen komen’. En zij die liever op veilig spelen nodigen mensen zoals ik überhaupt niet uit voor een interview.

Zal Thailand uiteindelijk een democratie worden?

Het zal een democratie worden, stap voor stap. Uiteraard zullen we deze regering moeten verjagen, hopelijk via verkiezingen. En de grondwet zal moeten worden aangepast, omdat de huidige grondwet deze regering de touwtjes in handen laat houden.

Kan de grondwet aangepast worden?

Dat zal zeer moeilijk gaan en daarom hebben we de druk van maatschappelijke organisaties nodig. Dat is waarom we de boodschap van mensenrechten en democratie moeten blijven verspreiden. Het is mogelijk, vooral voor de jongere generatie en op een bepaald moment zullen we het kantelpunt bereiken en het land veilig kunnen stellen. Dat is wat ik denk.

Daar is dus veel tijd voor nodig?

Misschien ja, maar we hebben al voortgang geboekt de afgelopen vijf jaar. Mensen zien wat er gaande is en voelen dat ze de gang van zaken niet veel langer kunnen tolereren. Ik hoop dat de druk toeneemt. Die flashmobs op 27 universiteiten is iets wat we nog niet eerder zagen. Voor de verkiezingen was dat er nog niet, was men te angstig. We groeiden van enkele mensen tot duizenden mensen die hun stem laten horen.

En de buitenlandse gemeenschap, kan die iets betekenen?

De buitenlandse gemeenschap is zeer betrokken. Neem de Amerikaanse en EU-ambassades, als ook het VN-kantoor, die verklaringen aflegden toen wij gearresteerd werden. Dus de steun is er maar we moeten op ons zelf vertrouwen omdat zij maar in beperkte maten iets kunnen doen. Ik geloof dat wij allemaal onderdeel zijn van een internationale gemeenschap, dat we wereldburgers zijn. Democratie en mensenrechten gaan iedereen aan. Je moet je neus in zaken stoppen waar dat kan, dat is je plicht.

Wat vind je van de ontbinding van de Future Forward partij?

Het draait niet alleen om Future Forward, het gaat om het hele politieke speelveld. De machinaties begonnen al veel eerder, bij de ontbinding van de Thai Raksa Chaat ongeveer een maand voor de verkiezingen van 2019. En nu is het Constitutionele Hof gebruikt om de Future Forward partij te ontbinden. Het bijzondere aan dit incident is dat het bij de jongeren kwaad bloed heeft gezet.  Nou ja, niet bij alle jeugd Maar ik denk dat misschien de helft van hen op Future Forward heeft gestemd. De partij staat voor een soort hoop, omdat ze iets nieuws zijn. Bij de start van een nieuwe partij is alleen maar hoop, zijn er nog geen littekens, misstappen uit het verleden. Ze hebben dus een heldenstatus. En mensen willen hun helden geen onrecht aangedaan zien worden. Daarom staan ze op om te vechten, ze voelen zich verwond. Een partij die zes miljoen stemmen ontving, en nu simpelweg verbannen, dat vinden ze onaanvaardbaar.

Maar andere partijen hebben ook leningen gesloten, moet justitie ook achter hen aan?

Andere partijen hadden leningen bij de bank, dus die zullen anders worden behandeld en zo hoort het ook. Met Thanathorn kun je niet stellen dat hij strikt juridisch gezien de wet niet heeft overtreden. Het doel van de wet is duidelijk: niemand mag een partij beïnvloeden met geld. Thanathorn, als partijleider, die dan zo’n bedrag uitleent (aan zijn partij) moet weten dat de partij dit mogelijk niet terug kan betalen. Hij is niet vrij van blaam. Maar om eerlijk te zijn is de maximale donatielimiet van 10 miljoen niet logisch. Elke partij heeft kapitaal nodig om te opereren. Ik vind dat er geen limiet zou mogen zijn mits alles maar volledig transparant is naar het publiek toe. Dan kan het volk oordelen of er bij een donatie spraken is van belangenverstrengeling. Dat is helaas niet de politieke mentaliteit hier. Met name dit regime wil controle houden op de zaken omdat men het volk en het volksoordeel niet vertrouwd. Dit omdat men überhaupt niet in de democratie geloofd.

Bedankt voor je tijd en dit gesprek, heb je nog woord tot slot?

Het is goed dat we de belangstelling hebben van mensen zoals jij. Ons land heeft te maken met complexe problemen. Op het oog lijkt alles in orde maar zodra je naar de details leert kijken zie je dat er complexe zaken spelen. Dat het voor ons misschien wel moeilijker is om tegen het regiem te vechten dan in landen waar onderdrukking meer evident is. Dit betekent dat het ons een hoop energie en tijd kost dit de mensen duidelijk te maken zodat zij zelf het gevecht aan gaan.