Het Tibetaanse plateau bij Chamdo

Ik heb eerder op Thailandblog al gewezen op het uitzonderlijke belang van de Mekong, één van de bekendste en beruchtste rivieren van Azië. Het is echter niet zomaar een rivier maar een met mythes en historie beladen waterweg.

De stroom ontspringt hoog op het Dak van de Wereld, in de eeuwige sneeuw op het Tibetaanse plateau bij Chamdo en stroomt door de Volksrepubliek China, Birma, Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam om dan deltagewijs, na 4.909 km, meer dan kamerbreed uit te monden in de Zuid-Chinese Zee. Deze machtige stroom is de onmiskenbare levensader van een regio die enkele van de meest fascinerende beschavingen en culturen ter wereld heeft gebaard én begraven.

Het kwetsbare ecosysteem van de Mekong wordt vandaag de dag bedreigd door extreem lage waterstanden. Experts voorspellen dat Thailand, Cambodja, Laos en Vietnam zeker tot februari en misschien zelfs maart 2020 rekening moeten houden met een periode van uitzonderlijke droogte. Een watertekort dat ongetwijfeld een grote en negatieve impact zal hebben op onder meer de visvangst maar zeker ook op de van de bevloeiing door de Mekong en haar zijrivieren afhankelijke landbouwproductie, die naar schatting 60 miljoen mensen dient te voeden.

De droogte, die onder meer het gevolg van een erg schraal regenseizoen is, heeft de laagste waterstand op de stroom sinds 60 jaar veroorzaakt. In een normaal jaar start het regenseizoen in het stroomgebied van de Mekong in de laatste weken van de meimaand en eindigt het in oktober. Dit jaar begon het drie weken te laat en stopte het bijna een maand te vroeg… De gevolgen bleven niet uit. De Mekong River Commission die 24 jaar geleden als een internationaal bureau voor het watermanagement en het duurzaam beheer van deze stroom in het leven werd geroepen trok al in juni aan de alarmbel met betrekking tot de extreem lage waterstand in de, normaal breed uitwaaierende, Mekongdelta in Zuid-Vietnam.

Mekong River bij Nong Khai

Op dit ogenblik, eind november, is de toestand, mede door onverwacht hoge temperaturen in de regio niet verbeterd, integendeel. De leden van de River Commission gaan er nu van uit dat de situatie in de volgende twee, drie maanden nog zal verslechteren waarbij vooral Thailand en Cambodja, in vergelijking met Laos en Vietnam het hardste zullen getroffen worden.  Grote delen van Thailand en Cambodja waren de laatste maanden al het slachtoffer van watertekorten en droogte maar nu verwacht men voor de volgende weken en maanden nog een bijkomende periode van droogte die het fragiele en kostbare weefsel van het ecosysteem van de Mekong nog zwaarder onder druk zal zetten.  Ik kan het trouwens met mijn ogen vaststellen want in mijn achtertuin loopt de Mun, de langste Thaise zijrivier van de Mekong. Je kan er, wat nog nooit eerder gebeurd is, nu gewoon enkeldiep in het water, en soms zelfs gewoon van zandbank naar zandbank stappend, van de ene naar de andere oever wandelen….

Het gebrek aan regen blijkt echter niet de enige oorzaak van de extreem lage waterstand. De belangrijkste bedreiging wordt zonder meer gevormd door de aanleg van een aantal dammen op de Mekong en een aantal zijrivieren. Onderhoudswerken aan de enorme waterkrachtcentrale van Jinghong in de Chinese zuidelijke provincie Yunnan waarbij het water van de Mekong in juli twee weken lang werd opgestuwd en testen op de al even immense Xayaburi Dam in Laos blijken mee verantwoordelijk te zijn voor de alarmerend lage waterstand. Thailand protesteerde zelfs publiek tegen de testen aan de Xayaburi Dam wat op zich best bizar is wanneer men weet dat uitgerekend het door de Thaise staat gerunde Electricity Generating Authority of Thailand (EGAT) is die de belangrijkste opdrachtgever voor de bouw van deze waterkrachtcentrale was…

Xayaburi Dam in Laos

Veel experts wijzen met een beschuldigende vinger naar de communistische machthebbers in de Laotiaanse hoofdstad Vientiane. Ruim tien jaar geleden beseften ze dat het opwekken van elektrische stroom door waterkracht wel eens flink wat geld in het laatje kon brengen. In een poging om de ‘Batterij van Azië’ te worden begon men aan een reeks van ambitieuze, meestal door China aangestuurde afdammingsprojecten en de bouw van enorme waterkrachtcentrales. Een deel van deze plannen is in een waas van geheimzinnigheid gehuld maar volgens de milieubeweging International Rivers zou Laos een streefdoel van niet minder dan 72 nieuwe dammen vooropstellen waarvan er al 12 onder constructie of afgewerkt zouden zijn, terwijl er meer dan 20 andere in de planningsfase zouden zitten.

Dat deze tomeloze bouwwoede niet zonder gevaar is, werd op 23 juli 2018 op dramatische wijze duidelijk. Toen bezweek een deel van de dam bij de waterkrachtcentrale op de Xe Pian-Xe Nam Noi bij het Sanamxay-district in de Zuid Laotiaanse provincie Attapeu. Tot de bouwheren van dit project behoorden de Thaise Ratchaburi Electricity Generating Holding, het Zuid-Koreaanse Korea Western Power en het Laotiaanse staatsbedrijf Lao Holding. Door het gat stroomde een kolkende en moordende watermassa van naar schatting 5 miljard kubieke meter water door de dorpen langs de Xe Pian-rivier. De Laotiaanse regering, die deze zaak liefst in de doofpot wou steken, gaf een paar dagen later officieel toe dat er 19 mensen waren verdronken, enkele honderden nog steeds vermist waren en 3.000 mensen moesten worden geëvacueerd.  Volgens experts van de Verenigde Naties waren er echter minstens 11.000 Laotianen getroffen door deze catastrofe en vielen er ruim 150 doden te betreuren…  Eerder, op 11 september 2017 om precies te zijn, was het waterreservoir van een dam onder constructie op de Nam Ao rivier in het Phaxay district in de provincie Xiangkhouang ingestort…

De Volksrepubliek China zélf heeft ondertussen 11 dammen op de Mekong gefinaliseerd en de aanleg van nog 8 bijkomende zou in de pijplijn voor de volgende jaren zitten. Niet alleen bedreigen deze megalomane infrastructuurwerken de waterhuishouding en veiligheid maar bovendien is het bewezen dat de visstand in Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam beduidend lijdt onder deze projecten. Zo becijferde men bijvoorbeeld dat in de omgeving van de Theun Hinboum Dam in Midden-Laos, na de oplevering van deze dam in 1998, de visvangst met 70% is gereduceerd van de visstand voor de bouw van deze dam. Of hoe grenzeloze ambities de toekomst van een leefbare Mekong meer en meer in het gedrang brengen…

9 reacties op “De Mekong steeds meer bedreigd door grenzeloze ambitie”

  1. Johnny BG zegt op

    De nieuwe mensheid zal verbaasd zijn en zich afvragen hoe en wie die constructies ooit gebouwd hebben.

  2. Tino Kuis zegt op

    Dit is een angstaanjagend toekomstbeeld….Zolang de betrokken burgers geen zeggenschap hebben zal er weinig veranderen.
    Het begon allemaal met de Pak Mun (Paak Moen) dam in de negentiger jaren en het vruchteloze verzet ertegen van de “Assembly of the Poor’.

    https://www.thailandblog.nl/achtergrond/protestbewegingen-thailand-the-assembly-the-poor/

  3. l.lagemaat zegt op

    Een van de grootste oorzaken van internationale spanningen, waar ter wereld ook, zal in de toekomst schoon en voldoende water zijn.

  4. Sander zegt op

    Er zijn diverse (wat mij betreft, interessante) artikelen op internet te vinden wat de bouw van de dammen in het Mekong-stroomgebied allemaal voor gevolgen heeft en nog kan hebben. Het zou verplichte kost moeten zijn voor de klimaatfanatici die maar al te vaak een veel te eendimensionaal beeld hebben van hoe in de energiebehoefte voorzien zou moeten worden. De hiervoor genoemde afname van vis is een direct zichtbaar gevolg, maar wat te denken van de afname van (vrachtbare) sedimentafzettingen? Afname van juist noodzakelijke overstromingen? En daarmee erosie van vruchtbaar land in de nabijheid van die rivier. Dus waar je een probleem oplost, krijg je er meerdere voor terug.

  5. Erik Kuijpers zegt op

    Lung Jan, bleef het maar bij de Mekong al is dit op zich al erg zat. Net werd bekend dat China pas na een paar dagen de buurlanden waarschuwde dat Mekong-water zou worden opgespaard; de tandeloze Mekong River Commission kan wel signaleren maar heeft geen enkele macht.

    ‘Grote broer’ China laat ook elders zien dat visstand, irrigatie en ‘droge voeten’ bij de buren hem worst is.

    Door de bouw van een dam in de zuidoostelijke Himalaya nabij de grens met India worden zowel de Brahmaputra, de Irrawaddy en de Salween betrokken en worden landen als India, Bangladesh, Myanmar en ook Thailand bedreigd met afwisselend watertekorten en wateroverlast/overstromingen door het inhouden en dan weer loslaten van water. De Salween is ook voor Thailand van groot belang.

    Voor een artikel over deze problematiek zie https://www.rfa.org/english/news/china/tibet-dam-12032020171138.html

  6. Rene Martin zegt op

    Zorgwekkend voor al de landen die afhankelijk zijn van water uit China. De Chinese overheid heeft al laten weten dat pas eind januari, volgend de BBC, de waterkraan weer open gaat. Hun buurlanden moeten maar ‘wennen ‘ aan de huidige situatie want beter wordt het niet. De ASEAN bijvoorbeeld is vleugellam gemaakt door de Chinese investeringen in bijvoorbeeld Cambodja en kunnen daarom geen vuist maken tegen China.

  7. Singtoo zegt op

    Dit probleem zag ik al aankomen zodra ik hoorde over de bouw van een 1e dam in de Mekong,
    Hetzelfde geld voor veel rivieren over de hele wereld waar dammen in gebouwd worden.
    Dit probleem kunnen de benedenstrooms gelegen landen op dezelfde manier op lossen.
    Door ook dammen EN sluizen te bouwen in de Mekong!
    Zo kunnen ze zelf het water ook, weer, vast houden.
    En blijft de rivier het gehele jaar bevaarbaar!
    Zo is “onze” goede rivier de Maas al vele jaren gekanaliseerd.
    En de Maas heeft ook wel eens zijn problemen met hoge waterstanden.
    Maar hij valt, normaal, gesproken nooit droog.
    Hetzelfde geld gedeeltelijk voor Vader Rijn.
    Uitzondering daarbij was dat 4 jaar geleden een tank schip de stuw bij Grave ramde.
    Daardoor liep het rivierbed gedeeltelijk leeg.
    https://nl.wikipedia.org/wiki/Maas

  8. Ken.vuller zegt op

    Ik heb geen verstand van water management zoals WimLex of mevr. Paay, maar als al die dammen samenwerken i.v.m. opsparen / afstorten, dan moet het toch mogelijk zijn?
    Millieu gevolgen even buiten beschouwing gelaten.

  9. peter zegt op

    Singtoo, heb je het gemist dat de Maas zo laag kan komen te staan, dat water niet meer is te winnen?
    Vrij recente melding dat 4 (een melding, andere melding zegt 7 miljoen) miljoen huishoudens in de problemen kunnen komen hierdoor. De ene keer stroomt de rivier over, een andere keer is er geen water meer.
    Waarvoor dus nu gewaarschuwd wordt. Ben benieuwd waar de regering mee komt ter oplossing.

    Werd gisteren al verrast met de mededeling dat er 2 nieuwe kerncentrales gaan komen. Beetje laat, maar goed beter later dan nooit. Al zal het snel 10 jaar duren, voordat ze actief zijn. Woningbouw zal even moeten wachten dan (N2 emissie) en in rap tempo alle boeren eruit. Zal wel moeten anders geen kerncentrales. Immers data centers moeten er ook nog komen, het gehele land vol met ermee.

    Wat betreft de Mekong, China kan net zo makkelijk beslissen het water weg te leiden naar andere gebieden waar water voor landbouw of voor hun eigen bevolking, steden nodig is.
    Dat hebben ze al een keer gedaan om Beijing van extra water te voorzien ivm toenemend watergebruik in Beijing. Gewoon een pijpleiding van 100 den kilometers om water te garanderen in Beijing.
    De Chinezen machtshebbers malen echt niet om anderen, dus heel goed mogelijk dat de Mekong verdwijnt. De Chinese machtshebbers zullen echt niet informeren, maar doen het gewoon.

    Het geschreven artikel heeft het over communistische machtshebbers, echter die zijn er niet.
    Alleen maar kapitalistische dictators. Niet alleen in China, maar in elk land.
    Democratie, communisme, het bestaat niet. Ideologische termen vanuit een oudheid, welke nooit enige waarde hebben gehad.


Laat een reactie achter

Thailandblog.nl gebruikt cookies

Dankzij cookies werkt onze website het beste. Zo kunnen we je instellingen onthouden, jou een persoonlijk aanbod doen en help je ons de kwaliteit van de website te verbeteren. Lees meer

Ja, ik wil een goede website