Wat Chang Lom, een buitenbeentje in Sukhothai
Wat Chang Lom achterzijde
Wat Chang Lom maakt deel uit van het immens grote Sukhothai Historical Park maar ligt buiten het meest bezochte en erg toeristische deel. Ik had al minstens drie keer het Historische Park verkend vooraleer ik deze tempelruïne bij toeval ontdekte tijdens een fietstochtje uit het resort waar ik verbleef.
Het was al valavond en de zon begon al te zakken toen ik onderweg was met de missie wat drank te gaan inslaan bij de 7 Eleven toen mijn aandacht op de altijd drukke T-kruising van de National Route 12 en de 1272 werd getrokken door een behoorlijk verroeste en scheef weggezakte wegwijzer naar Wat Chang Lom. Geïntrigeerd besloot ik mijn reisgezellen even op het droge te laten en reed ik, belust op avontuur, in de richting die de wijzer aangaf. Na een paar honderd meter ging het naar links en moest ik een bruggetje over de Mae Ramphan over en dan vrijwel meteen naar rechts over een smal betonbaantje waar ik het, in de stralen van de ondergaande zon oranje-bruin kleurende complex al tussen de bomen kon ontwaren. Eens tussen de bomen uit, bleek dit historische tempelcomplex zich majestueus midden in de rijstvelden te bevinden en al naargelang ik dichter kwam werd ik getroffen door het kleurenpalet dat de zakkende zon op de stenen toverde. Een fabelachtige waaier van aardekleuren van zacht terracotta over gebrande sienna tot donkere okertinten met hier en daar een rode, paarse of roze toets.
Omdat het al zo laat was zat de shift van de bij het kleine wachthuisje rondlummelende bewaker er wellicht op, maar toen ik hem spontaan één van mijn sigaartjes aanbood werd me geen strobreed in de weg gelegd en mocht Khun Farang gaan en staan waar hij wou. Terwijl deze plichtbewuste ambtenaar op z’n sputterende brommertje bar- of huiswaarts reed had ik het rijk voor me alleen. En dat heb ik me niet berouwd.
Wat Chang Lom zijaanzicht met deel van de Wihan
Deze site wordt compleet gedomineerd door een grote, nog in erg behoorlijke staat verkerende stupa, die overduidelijk werd gebouwd naar Sri Lankaans voorbeeld. Deze indrukwekkende klokvormige stupa werd opgetrokken op een robuuste, vierkanten bakstenen basis van 18 op 18 meter. Wat Chang Lom betekent vrij vertaald ‘tempel omringd door olifanten’ en dat maakt deze site apart want op de basis staan in de tijd verstilde olifanten die uit de nissen van de stupa lijken te stappen. Hierdoor wordt de indruk gewekt dat heel het bouwwerk wordt geschraagd door de ruggen van deze dikhuiden.
Dat deze olifanten hier werden geplaatst is natuurlijk geen toeval. In het Boeddhisme staan deze machtige dieren symbool voor mentale kracht en worden ze vaak afgebeeld als bewakers van belangrijke schrijnen en tempels. En dit was zonder twijfel een belangrijk schrijn. Archeologen en kunsthistorici gaan er immers van uit dat dit complex wellicht in het begin van de veertiende eeuw werd gebouwd, maar mogelijk is de kern van de stupa ouder. Heel wat historici brengen deze tempel immers in verband met de aan de legendarische koning Ramkhamhaeng gerelateerde Steen nr. 1 – één van de belangrijkste archeologische vondsten in Sukhothai – en identificeren deze tempel als diegene waar deze vorst in 1285 een aantal relicten van de Boeddha die hij in het naburige Si Satchanalai had gevonden, opnieuw heeft begraven. Na het nodige eerbetoon zou deze stupa of chedi boven deze relikwieën zijn opgetrokken.
Wat Chang Lom detail van de olifanten
Ten oosten van de stupa en bijna erop aansluitend liggen de resten van de Wihan, de gebeds- en ontmoetingsruimte. Alleen de fundering en een aantal beschadigde laterieten pilaren is al wat er rest van dit gebouw. Een lage laterieten muur omringt het hele complex en ooit moet een brede gracht het geheel hebben afgesloten maar daar is niets meer van te herkennen. Wat Chang Lom is een heerlijk rustig historisch tempelcomplex. Ik ben er verschillende keren naar teruggekeerd, onder meer met m’n zonen en we waren er telkens helemaal alleen.
Als u ooit in Sukhothai belandt en na het bezoek aan het centrale Historical Park nog hongert naar een aparte ervaring, rij dan even, liefst bij zonsondergang naar deze ruïne. En vergeet geen sigaartje mee te nemen…
Ja, erg bijzonder. Het is bij het bezoek aan Sukhothai Historical Park, een heel goed idee om aan de toegangs weg een fiets te huren. Het park is immens groot en alles de moeite waard.
Wederom een prachtige beschrijving van 1 van de vele oude tempels die het land rijk is.
Er zijn nogal al wat Wat Chang Lom’s. In ieder geval 2 in Sukhothai, 1 in Si Satchanalai, 1 in Khampaeng Phet. De namen van de tempel ruines zijn ook vaak later door of de lokale bevolking of het Thaise Fine Arts department gegeven, omdat de oorspronkelijke namen meestal niet meer bekend zijn.
In Ayutthaya staan nog 2 Wat Seua Lom’s, tempels (stupas in dit geval) omringt door tijgers.
In Ayutthaya zijn er inderdaad twee tempels met een chedi omringt evenwel niet met tijgers maar wel met Khmer leeuwen. Betreffende tempels zijn Wat Thammikarat (naast de ruïne van het oude paleis) en Wat Mae Nang Plum (ten noorden van het eiland). Wat Maheyong heeft evenwel een chedi “chang lom”.
De oorsprong van de Khmer leeuw gaat terug naar het Midden-Oosten met name naar Perzië, waar de leeuw werd geassocieerd met koningschap, een connectie die in de derde eeuw voor Christus naar India werd gebracht door koning Ashoka (c. 268–c. 232 v.C.). De associatie van het koningschap met de kracht en de macht van de leeuw maakte van de laatste een gewaardeerde beeltenis in zowel tempels als paleizen als zijnde een symbool van bescherming en voorspoed. We zien dit element al opduiken in de pre-Angkor sites of Sambor Prei Kuk en Koh Ker en later in het Angkor Khmer rijk waar de Siamezen – bij wijze van spreken – de mosterd vandaan hebben gehaald.
Wat Thammikarat is een pre-Ayutthaya tempel en er zijn aanwijzingen dat Ayodhya, de voorloper van Ayutthaya, een Khmer voorpost was van Lopburi. Het zou me dus niet verwonderen dat de Siamezen (eenmaal de Khmer verdreven) in hun bouwstijl, de Khmer leeuwen gewoon vervangen hebben door olifanten, aangezien deze laatsten voor hen een identieke symboliek hadden.
Je hebt gelijk in dat de Chedi omringt is door leeuwen. Foutje van me
Ter informatie: Naast de ‘chedi chang lom’ van Wat Maheyong in Ayutthaya, waar de stucco olifanten nog duidelijk zichtbaar zijn, bestonden er nog een aantal sites die hetzelfde type stupa hadden, namelijk: Wat Chang (ten zuiden van Wat Maheyong) en Wat Hatsadawat (ten westen van Wat Na Phra Men). Uit archeologische opgravingen blijkt ook dat de belangrijke tempels Wat Maha That en Wat Ratcha Burana in Ayutthaya, een chedi omringd door olifanten, binnen hun muren hadden. (https://www.ayutthaya-history.com/Temples_Ruins_Maheyong.html).
Volgende week reizen we nogmaals naar Thailand , na een dagje Bangkok maken we een zesdaagse toer door Isaan , en bezoeken we voor de tweede maal Sukhothai als de Thaise gids dit kent gaan we er zeker naar kijken , bedankt voor de tip.
Mvg Walter,
geweldig geschreven. Het was net of je het tegen mij zelf (tegenover me zittend met een lekker koel biertje) aan het vertellen was. GENIETEN.
De tempel ligt aan een soort van fietspad van 15 km tussen Sukhothai city en Sukhothai park, niet te verwarren met fietsen in het park zelf wat ook veel mensen doen. Ligt ook vlakbij Sweet Rice Cafe, leuke coffee shop als je daar toch in de buurt bent. https://bicyclethailand.com/new-bicycle-path-sukhothai-historical-park/
Ik hoop, zoals velen met mij, dat wij in maart 2021 toch weer naar Thailand kunnen gaan en dan gelijk door naar Sukhothai waar we altijd fietsen met vriend Jib.
We zullen dan zeker naar deze Wat Chang Lom gaan, zeker weten ook aan het eind van de dag en wie weet ook bij Sweet Rice Cafe langs.
Wat een heerlijk idee, nu maar hopen dat het ook echt gaat lukken…….
Orachtig bij zonsopgang in de winter wanneer het gras bedauwd is..