De nieuwe economische en politieke realiteit van de Thaise dorpsbewoners

Dat de Thaise samenleving in de afgelopen 30- 40 jaar in heel veel opzichten sterk is veranderd lijdt geen twijfel. Maar hoe dan? En wat zijn de gevolgen voor de Thaise maatschappij in het algemeen? Hier concentreer ik me op de dorpsbewoners, meestal boeren genoemd. Zij heten nog steeds ‘de ruggengraat van de Thaise samenleving’.

Wat ik hier ga beschrijven komt voort uit mijn eigen waarnemingen en gesprekken met dorpsbewoners in Chiang Khaan (gemeente Chiang Kham, Phayao) gedurende de twaalf jaar dat ik daar woonde (1999-2012) en deelnam aan veel activiteiten, en de beschrijving van een dorp Ban Tiam (niet de echte naam), 100 km ten westen van Chiang Mai door Andrew Walker (zie bij bronnen hieronder). Ook het boek van Keyes bevat veel informatie hierover.

Wie zijn die boeren dan wel?

Dat zijn zij die zichzelf als boer identificeren. Zij hebben land waar ze een (deel van) hun inkomen verwerven, ze pachten land of ze werken als landarbeider. Samen omvatten ze een 30 procent van de Thaise bevolking (20 procent zijn landbezitters, 4 procent zijn pachters en 7 procent zijn de landarbeiders).

Ik denk dat hun identiteit misschien in grotere mate te maken heeft met hun status als dorpelingen, hun band met het dorp waar ze geboren zijn, en hun familie.

De economie van het boerenbedrijf

Interessant is het feit dat slechts één op de vijf boeren al hun inkomen halen uit hun landbouwactiviteiten. Vier op de vijf boeren hebben andere bezigheden om hun inkomen aan te vullen. Een kwart van alle boeren hebben ook een ander bedrijf, tweevijfde doet enig werk voor de Staat en een derde heeft een familielid die in de omgeving van Bangkok of verder weg werkt en zo bijdraagt aan het inkomen van de familie. De bedrijvigheid van de boeren is innig verknoopt met de wereldeconomie terwijl dat 40 jaar geleden vrijwel niet het geval was.

Het inkomen van de boeren is de laatste 30 jaar behoorlijk gestegen. We zien dat aan het feit dat nog slechts 10 procent van de huishoudens onder de armoede grens van 3.000 baht per maand moeten leven. Het gemiddelde inkomen van een boerenfamilie is nu 150.000 baht per jaar (voor Thailand als geheel is dat 223.000 baht, voor Bangkok 420.000 baht en voor de Isaan als geheel 165.000 baht). Walker beschrijft de boeren dan ook als ‘midden-inkomens boeren’.

Dat boeren in toenemende mate andere bronnen van inkomsten zoeken heeft vooral te maken met het feit dat de productiviteit van landbouwactiviteiten al jaren stagneert en maar één zevende bedraagt van de productiviteit in andere takken van de economie. De boeren hebben veel belang bij hun relatie met de Staat: ze zijn voor een deel afhankelijk van subsidies, projecten, leningen en andere activiteiten zoals wegenaanleg, scholen en irrigatie.

Natuurlijk is de ongelijkheid in inkomen tussen zeg Bangkok (en de andere steden) en het platteland nog erg groot. De economie van het dorpsleven zal zich nog meer moeten ontwikkelen.

De politiek in het dorp: eigenbelang en publiek belang en de relatie met de Staat

Walker beschrijft in zijn boek de manier waarop de dorpsgemeenschap zijn noodzakelijke verhouding met de Staat en hun gezamenlijke aanpak van problemen in praktijk brengt. Velen in de dorpsgemeenschap zijn actief betrokken bij allerlei soorten beleid. Zo is er in het dorp Ban Tiam een huisvrouwen groep die een winkel exploiteert met goedkopere prijzen wat dan weer ten nadele is van de al bestaande winkeltjes. De huisvrouwen groep organiseert ook de vele festiviteiten. Hun leidster, tante Fon, strijkt te veel geld op en is te bazig, moppert men dan weer. Er zijn gezondheidsvrijwilligers en een groep die zich met irrigatie en herplanting van bos bezig houdt. Projecten worden uitvoerig besproken en gepland maar er is vaak ook wrijving tussen de leden: wie profiteert en wie niet?

Verkiezingen van het dorpshoofd en bepaalde ambtenaren zorgen voor veel discussie (deze activiteiten zijn sinds de staatsgreep van 2014 opgeschort). Er is een voortdurende afweging van eigenbelang en het publiek belang. Dorpelingen die het eigenbelang te veel laten vóórgaan worden gemeden, en het publieke belang wordt regelmatig omgebogen tot eigenbelang. Dat alles laat de dorpsbewoners niet onverschillig. Discussies zijn er voortdurend, en ja, ook roddel en persoonlijke vetes. Goden en geesten worden aangeroepen om te helpen. Dit zijn de lokale gebeurtenissen. Ik heb de dorpsgemeenschap destijds ook ervaren als betrokken en actief. Een enkele keer is het een betrekkelijke rommel.

Wat de landelijke politiek betreft is er sinds de opkomst van Thaksin ook meer interesse maar die echter vaak wordt afgemeten aan de lokale politiek. Van kandidaten in die verkiezingen wordt verwacht dat ze de lokale problemen kennen, dat ze zich persoonlijk, met eigen geld of invloed, inzetten voor de dorps-en district gemeenschap. Er zijn veel patroon-client relaties maar die verschuiven voortdurend al naar gelang de betrokkenen er voordeel in zien of juist niet. Een kandidaat die zich in het plaatselijk dialect met gevoel voor humor weet neer te zetten wint aan populariteit.

Dat alles is de reden dat Walker is zijn boek de boeren ‘politieke boeren’ noemt. De boeren willen meedoen aan het machtsspel. Zij verzetten zich niet tegen de Staat maar willen de Staat juist als bondgenoot en als onderhandelaarspartner. Zij oordelen en evalueren, ze zijn pragmatisch, levendig en flexibel. Zij willen deel uitmaken van de gehele gemeenschap en van het gehele politiek stelsel als burgers met een eigen mening en doel in het leven. Ze willen niet worden weggezet als het ‘onopgeleide boerenproletariaat’.

Bronnen

• Andrew Walker, Thailand’s Political Peasants, Power in the Modern Rural Economy, 2012
• Charles Keyes, Finding Their Voice, Northeastern Villagers and the Thai State, Silkworm Books, 2014.