Chiranan Pitpreecha – de ziel houdt stand…
‘De ziel houdt stand’ is een zinsnede uit het in 2017 door medeblogger Tino Kuis vertaalde ‘De eerste regens’, een van de bekendste maatschappijkritische gedichten van Chiranan Pitpreecha (°1955, Trang).
Ik koos deze titel omdat die veel zegt over de karaktersterkte van deze bijzondere vrouw die gezegend is met vele talenten. Naast schrijfster, vertaler en uitgeefster is ze onder meer ook nog fotografe, museumdirecteur en, vooral niet te vergeten, een boegbeeld van het feminisme in Thailand.
Er is weinig bekend over haar jeugdjaren maar het staat wel vast dat ze op haar dertiende haar eerste gedichten begon te schrijven, hiertoe aangemoedigd door haar moeder die een boekenwinkeltje uitbaatte. Ze studeerde in de jaren zeventig medicijnen op de Chulalongkorn Universiteit in Bangkok toen de stilaan vaste vorm aannemende en sterk groeiende democratiseringsbeweging aan de universiteiten met harde hand uiteen werd geslagen door het regime. Na de crisis van 6 oktober 1976 en de daarop volgende bloederige aanval van de ordediensten en para-militairen op de Thammasat Universiteit, vluchtte ze met honderden andere jonge intellectuelen naar de bergen en vervoegde er de, illegaal verklaarde, communistische partij.
Haar bekende gedicht ‘Dokmai ja barn’ (Bloemen in de knop) gaat over deze turbulente periode in haar leven. Ze vluchtte samen met een andere prominente studentenactivist, de latere dichter en hoogleraar Seksan Prasertkul. Hij was één van haar klasgenoten aan de Thammasat Universiteit met wie ze kort nadien trouwde. De volgende jaren, levend in clandestiniteit en onophoudelijk opgejaagd door leger en politie, waren zeker niet de gemakkelijkste in hun leven.
Gedesillusioneerd door het strakke dogmatisme van de communisten en het schijnbare uitzichtloze van de guerrilla-oorlog keerde het paar, na het uitroepen van amnestiematregelen, in 1981 terug uit de jungle en kregen ze de kans om geschiedenis te gaan studeren aan de elitaire Amerikaanse Cornell Universiteit. Hier behaalde Chiranan zowel een bachelor als een masterdiploma geschiedenis.
Ze scheidde kort nadien van Prasertkul en werd na haar terugkeer in Thailand, mede door haar uitgesproken en ongezouten standpunten omtrent feminisme en andere politiek- maatschappelijke vraagstukken, één van de bekendste hedendaagse schrijvers in Thailand en publiceerde tal van bijdragen in kranten en tijdschriften. In 1989 ontving ze een prestigieuze South East Asian Write Award voor haar eerste en sterk autobiografisch gekleurde dichtbundel ‘Bai Mai Ti Hai Pai’ (de vermiste bladeren).
Haar gedicht ‘First Rain’ werd in 1992 uitgeroepen tot beste gedicht van het jaar door de P.E.N. club Thailand. Haar werk is inmiddels uit het Thais vertaald in het Engels, Frans, Duits, Spaans, Russisch, Koreaans, Japans en Maleis. Ze was bovendien betrokken bij de productie van de speelfilm ‘A letter to Uncle Boonmee’, een maatschappijkritische film uit 2009 van de eigenzinnige Thaise regisseur Apichatpong Weerasethakul. In 2011 werd ze verkozen tot één van de vijfenzestig meest invloedrijke vrouwen in de Thaise samenleving. En dàt was zeker niet onverdiend….
Over deze blogger
Lees hier de laatste artikelen
- Achtergrond10 december 2024Wat Phra That Phanom: parel van de Mekongvallei
- Achtergrond29 november 2024Wat Phra Kaew: de tempel van de smaragdgroene Boeddha
- Bezienswaardigheden24 november 2024Het Leng Buai Iaschrijn in Bangkok
- Achtergrond22 oktober 2024Si Satchanalai & Chaliang Historical park: de omweg meer dan waard
Geweldig die eigenwijze en slimme Thai die wat goeds of moois doen voor de maatschappij. En als het ook nog eens een vrouw is, is dat de kers op de taart. 🙂
Nog een gedicht van Chiranan:
De trots van een bloem
Chiranan Pitpreecha
Een vrouw heeft twee handen
die het wezen van het leven vast omklemmen
haar spieren zijn bedoeld voor zware arbeid
en niet om zijde en goud te vast te houden
Vrouwen hebben twee voeten
om de ladder te beklimmen
te streven en samen sterk te staan
en niet om te steunen op anderen
Vrouwen hebben ogen
zoekend naar nieuw leven
wijd en zijd in deze wereld
en niet om mannen te verleiden
Vrouwen hebben een hart
dat steeds blijft stralen
en alle kracht verzameld
want zij is heel en heilig
Vrouwen hebben leven
dat fouten met redelijkheid wist
zij heeft de waarde van een vrij persoon
en is niet alleen het voorwerp van lust
Bloemen hebben scherpe doornen
ze wil niet alleen aantrekkelijk zijn
maar wil gedijen en omhelzen
de vruchtbaarheid van het hele land.
De Thaise tekst van ‘De eerste regen’ met eerst de Nederlandse vertaling voor de liefhebbers. Het gaat over de strijd voor democratie tijdens de opstand van 14 oktober 1973. Thais hebben steeds een bloederige gevecht geleverd voor meer zeggenschap en vrijheid.
De eerste regens
Chiranan Pitpreecha
De eerste regens in mei
stromen neer, rood gekleurd.
Regens van staal, gewelddadig,
snijdend in vlees, laten bloed vloeien.
Een stroom van bloed
bedekt de straten.
Hoeveel sterren vielen te pletter?
hoeveel harten zijn kapot gedrukt?
Zal de wond in ons land
ooit genezen?
Welke duivelse kracht
durft het volk te doden?
De strijd gaat verder
dood deed het volk in opstand komen.
De ziel houdt stand
en beschermt het recht van het volk.
De eerste regens sijpelen in de grond
zin en herinnering achterlatend.
Ze bevruchten de aarde
en voeden de oogst van democratie.
ฝนแรกเดือนพฤษภา
รินสายมาเป็นสีแดง
ฝนเหล็กอันรุนแรง
ทะลวงร่างเลือดพร่างพราว
หลั่งนองท้องถนน
เป็นสายชลอันขื่นคาว
แหลกร่วงกี่ดวงดาว
และแหลกร้าวกี่ดวงใจ
บาดแผลของแผ่นดิน
มิรู้สิ้นเมื่อวันใด
อำนาจทมิฬใคร
ทมึนฆ่าประชาชน
เลือดสู้จะสืบสาย
ความตายจะปลุกคน
วิญญาณจะทานทน
พิทักษ์เทิด ประชาธรรม
ฝนแรกแทรกดินหาย
ฝากความหมายความทรงจำ
ฝากดินให้ชุ่มดำ
เลี้ยงพืชกล้า ประชาธิปไตย
จิระนันท์ พิตรปรีชา
Ik begrijp niet goed hoe je op Chulalongkorn (de universiteit van de maatschappelijke elite) geneeskunde kunt studeren en een paar later met een KLASGENOOT van Thammasat kunt trouwen.
Beste Chris,
Sorry voor de verwarring. Zover ik heb kunnen nagaan was zij oorspronkelijk student geneeskunde aan de Chulalongkorn Universiteit maar switchte zij in 1974 of 1975 naar Thamasat om er wetenschappen te gaan volgen (ik vond echter geen specificatie in welke richting precies). Haar toekomstige echtgenoot was overigens geen klasgenoot maar een jaargenoot (sorry, mijn fout…) Het valt op dat haar biografie én die van haar toekomstige echtgenoot bijzonder vaag doen over de periode tussen pakweg 1970 en 1976. Wellicht waren ze toen vooral bezig met agiteren i.p.v. studeren… Hun academische curricula worden pas echt uitgebreid behandeld in biografieën wanneer ze aan Cornell begonnen te studeren.
Dit is de meest uitgebreide biografie over haar die ik kon vinden. Daar staat eigenlijk over de periode 1970 (ze was toen 15 jaar) en 1976 (toen ze de jungle invluchtte) alleen iets over haar studie en haar activiteiten voor democratie. Ze studeerde aan de Chulalongkorn Universiteit farmacie in de afdeling Geneeskunde.
https://th.wikipedia.org/wiki/จิระนันท์_พิตรปรีชา
Van het gedicht Dokmai ja barn ดอกไม้จะบาน (‘baan, barn’ betekent meer ‘bloeien’, ‘De bloemen zullen bloeien’. Een lied van hoop in die bloederige zeventiger jaren. (Is er nog iemand die denkt dat Thailand geen democratie kent of wil hebben?). Er is ook een lied met dat gedicht:
https://www.youtube.com/watch?v=–Mx5ldSx28
En hier de tekst van dat gedicht/lied in het Thais. Misschien ga ik het nog vertalen….
ดอกไม้ ดอกไม้จะบาน
บริสุทธิ์กล้าหาญ จะบานในใจ
สีขาว หนุ่มสาวจะใฝ่
แน่วแน่แก้ไข จุดไฟศรัทธา
เรียนรู้ ต่อสู้มายา
ก้าวไปข้างหน้า เข้าหามวลชน
ชีวิตอุทิศยอมตน ฝ่าความสับสน
เพื่อผลประชา
ดอกไม้ บานให้คุณค่า
จงบานช้าๆ แต่ว่ายั่งยืน
ที่นี่และที่อื่นๆ
ดอกไม้สดชื่น ยื่นให้มวลชน
.
.
เพลงนี้ชาวค่ายยุคก่อน
เราชอบร้องเพลงรอบกองไฟกัน
สื่อความหมาย..
ความหวังและศรัทธา
.
.
นิสิตนักศึกษา
เปรียบดั่งดอกไม้
ที่กำลังจะผลิบาน
เป็นกำลังสำคัญของสังคมไทย
เมื่อดอกไม้แย้มบาน
สังคมก็มีความหวัง..
Nederlandse vertaling en Thaise tekst van het gedicht ‘De bloemen zullen bloeien’ Dogmai ja barn :
De bloemen zullen bloeien
Bloemen! De bloemen zullen bloeien
Puur en dapper in het hart
In onschuld zullen jongeren
Streven naar het vuur van standvastigheid
En leren te vechten tegen misleiding
Voorwaarts naar het volk
Toewijding wint het van verwarring
ten behoeve van het volk
Bloeiende bloemen geven waarde
Langzaam maar zeker
Hier en overal
Frisse bloemen voor het volk
Wij zongen dit lied al in het verleden
Samen rond het kampvuur
Zegt het voort..
We hopen en geloven
Leerlingen en studenten
Zorg dat de bloemen
Die nu gaan bloeien
kracht geven aan de Thaise maatschappij
Zolang de bloemen bloeien
Is er hoop ……..
ดอกไม้ ดอกไม้จะบาน
บริสุทธิ์กล้าหาญ จะบานในใจ
สีขาว หนุ่มสาวจะใฝ่
แน่วแน่แก้ไข จุดไฟศรัทธา
เรียนรู้ ต่อสู้มายา
ก้าวไปข้างหน้า เข้าหามวลชน
ชีวิตอุทิศยอมตน ฝ่าความสับสน
เพื่อผลประชา
ดอกไม้ บานให้คุณค่า
จงบานช้าๆ แต่ว่ายั่งยืน
ที่นี่และที่อื่นๆ
ดอกไม้สดชื่น ยื่นให้มวลชน
.
.
เพลงนี้ชาวค่ายยุคก่อน
เราชอบร้องเพลงรอบกองไฟกัน
สื่อความหมาย..
ความหวังและศรัทธา
.
.
นิสิตนักศึกษา
เปรียบดั่งดอกไม้
ที่กำลังจะผลิบาน
เป็นกำลังสำคัญของสังคมไทย
เมื่อดอกไม้แย้มบาน
สังคมก็มีความหวัง..
Het is en blijft triest om te zien hoe een groot deel van de mensheid met elkaar omgaat. Daar is Thailand niet enig in, maar kent wel sprekende voorbeelden. Altijd maar groepen, geleid door bepaalde individuen, die tegen over elkaar staan, vanwege allerlei persoonlijke redenen en meestal verweven met macht en geld. Wat er nodig is dat weten we allemaal wel, maar dit te verwezenlijken zit kennelijk niet in het DNA van de mensen en zeker die hier invloed op hebben en er feitelijk wat mee moeten doen. Kijk naar de regeringen van vele landen zo niet allen, die het volksbelang niet voorop stellen. Ze zitten er toch voor een ieder, althans als het goed is. Dit soort gedichten wordt alleen geschreven en gelezen door diegene die zich wel betrokken voelen met de ander. Voor een groot deel van de bevolking is het de ver van mijn bed show en is men vooral druk met het grote eigen ik. De vraag of dit ooit ten goede zal veranderen is al gegeven, dus gaan we maar door in de malle molen van het leven en zal het lezen en aanschouwen van vele negatieve berichten ons parten blijven spelen. Ik prijs mij gelukkig nog wel door dit soort informatie geraakt te voelen en dit gevoel zou eigenlijk in plaats van de covid-19, als pandemie moeten rondgaan. Het zal echter een illusie blijven.
Deze bijdrage zowel als de commentaren van topniveau!
Geschreven door mensen die hun hart
aan Thailand verpand hebben, dat voel je zo.
Mijn appreciatie alvast.
Visies op geschiedenis, cultuur, literatuur, politiek,
gewone leven van Thailand die je de blik openen.
Zo hou ik van Thailandblog! Onmisbaar.
PS Tino, Blijven doorgaan met het vertalen van die mooie gedichten.