Geschiedenis van de tuk-tuk
De tuk-tuk of samlor is al meer dan 50 jaar een vertrouwde verschijning in Thailand, voornamelijk in Bangkok maar ook wel elders in het land. Af en toe zie ik er ook wel één hier in Pattaya maar dat is echt een uitzondering.
De tuk-tuk is een rechtstreekse “afstammeling” van de vroegere vorm van transport op wielen namelijk de door menskracht aangedreven jinrikisha of riksja. Tuk-tuk is een klanknabootsing, die het geluid van de vaak pruttelende tweetaktmotoren nabootst. De Thaise naam sam lor betekent letterlijk sam = drie en lor = wiel, dus een driewieler. Beide namen worden in Thailand door elkaar gebruikt.
Jinriksha
De naam jinrikisha is afgeleid van de Japanse woorden jin = mens, riki = kracht en sha = voertuig. Jinrikshas werden voor het eerst in Japan geproduceerd in 1869. Het waren houten karren met twee wielen die door menskracht werden voortbewogen. Oorspronkelijk geschikt voor één passagier maar later kwamen er grotere wagens voor twee of drie passagiers, die dan door twee mannen werd voortgetrokken. De jinrikishas verschenen het eerst in Tokio, maar later verspreidde deze mogelijkheid tot vervoer zich over het hele land
In 1887 werden deze voertuigen gewoon riksja’s genoemd en in meerdere landen in het Verre Oosten werd dit vervoermiddel populair en werd beschouwd als een goedkoop en gemakkelijke vorm van transport. Het was ook een goede manier van werkgelegenheid voor het armere deel van de bevolking.
Riksja in Thailand
De eerste riksja’s in Thailand verschenen in 1871, zeven jaar nadat de eerste weg Charoen Krung werd aangelegd. Het voertuig had met ijzer beslagen houten wielen en hardhouten banken, later pneumatische rubberbanden en beklede rugleuningen Echter, met de snelle opkomst van andere vormen van openbaar en privé-vervoer zoals door paarden getrokken, later elektrische trams, treinen, benzine-aangedreven auto’s en bussen daalde de riksja in populariteit.
Samlors in thailand (Kevin Hellon / Shutterstock.com)
De eerste samlors in Bangkok
Met de uit Europa overgenomen ontwikkeling van de fiets en driewieler duurde het niet lang dat in de latere periode van de 19de eeuw de fietsdriewieler in de straten van Bangkok verscheen. Er waren twee versies, bij de ene zat de fietsende bestuurder vóór de passagiers en bij de ander erachter. De pedicab, zoals deze samlor ook wel werd genoemd, werd later nog voorzien van een opvouwbare luifel om passagiers te beschermen tegen de elementen.
Door de ontwikkelingen van met door benzine aangedreven auto’s werden de fietstaxi’s steeds vaker gezien als anachronistisch en een reële belemmering voor de doorstroming van het verkeer als gevolg van hun lage snelheid. De toenmalige regering vond deze samlor ook onbeschaafd en archaïsch en dientengevolge werd de fietstaxi in de late vijftiger jaren van de 20ste eeuw verboden.
De eerste tuk-tuk
De tuk-tuk was in de vroege jaren 1960 het antwoord op de verboden fietstaxi. Het was een driewieler met een stalen frame en voorzien van allerlei soorten motoren die voorhanden waren. Het kon een eenvoudige 400 cc tweetaktmotor zijn maar ook tuk-tuks met een aangepaste Harley Davidson motor kwam voor.
Een tuk-tuk heeft verschillende voordelen. Eerst heeft een zeer kleine draaicirkel. Ten tweede kan het rijden in de smalste steegjes of sois, waar een auto niet kan komen. Ten derde heeft het – in vergelijking met de fietstaxi – een groot laadvermogen. Er zijn ook wel nadelen, zoals het ontbreken van een taximeter zodat men altijd moet onderhandelen over de ritprijs. De passagiers worden meestal niet beschermd tegen de regen en de tuk-tuks zijn erg luidruchtig en ook nog eens milieuvervuilend.
De tuk-tuk nu
Voor buitenlanders, niet gewend aan onderhandelen, zijn tuk-tuks duurder dan een taxi. Maar buitenlanders zien het als een romantische en unieke manier om Bangkok te bekijken. Dat is nog niet eens eenvoudig want het lage metalen dak belemmert het zicht voor de passagiers hoewel sommige tuk-tuks een afneembaar dak hebben.
Het beeld van rook spuwende tuk-tuks verandert wel langzaam door de vervanging van de tweetaktmotor door een LPG-motor met een lage uitstoot. Ook zijn de nieuwere versies voorzien van kunststof drop-down schermen om de bestuurder, passagiers en lading te beschermen tegen regen en wind. De lokale bevolking zal niet snel een tuk-tuk nemen of men moet al bagage of boodschappentassen te vervoeren hebben.
Ten slotte
Tuk-tuks zijn een algemeen erkend internationaal symbool van Thailand, bijna net zo beroemd als olifanten, orchideeën, stranden en Pattaya.
Vrij naar een verhaal van Leonard Le Blanc III in de Pattaya Trader
– Herplaatst bericht –
In Chiang Mai (Bangkok en andere steden ken ik niet zo goed) rijden nog steeds riksja’s, het valt mij altijd op dat de passagiers altijd oudere dames zijn. De fietsende “chauffeurs” zonder uitzondering magere mannen, het lijkt er op dat zowel die mannen alsook die dames minder haast hebben met of in het leven…
Zo luxe als op de foto zijn ze toch niet overal.
Ik zie in de Isaan twee andere types rondrijden. Het type als boven omschreven, vaak op lpg, met een instap achterin en dan twee nauwelijks beklede banken en je zit als lange buitenlander net met de (zere) lage rug tegen een ijzeren rand aan.
En dan is er nog de tuktuk met bromfietsmotor, een kaal bakje met net zo’n ijzeren rand maar zo klein dat je je kont er niet kunt keren. De fiets-samlor op menskracht kom je ook nog wel tegen.
Fietstaxis oftewel Samlors zijn helemaal niet verboden, en bijvoorbeeld in Nonthaburi, wat toch tot bangkok metropolis behoord zijn ze nog heel populair. Ik vermoed dat er hier zelfs meet samlors dan tuk tuks rondrijden. En daar zijn zelfs heel hippe dertigers bij
Udon thani rijden ze ook nog.
Hallo.
heb hier in Pattaya gisteren drie Tuk Tuks gezien, en een andere zijn Tuk Tuk is omgebouwd tot een heus grill-vuur…
Voorts staan er op de parking naast beerbar The Marquee op soi Buakhao twee, en die zijn alle twee omgebouwd tot roomijskraampjes… maar voor de rest zie je ze hier in Pattaya zelden.
Bedankt Gringo voor het zoals altijd weer verhelderend en leerrijk geschreven verhaal… tot het volgende biertje…
Mvg… rudy…
Wij zijn een bedrijf dat ook tuk Tuk’s produceerd voor de export. Onze tuk tuks zijn aangepast aan de huidige regels. Zo hebben onze tuk tuk’s veiligheidsgordels voor alle passagiers maar ook een katalysator. Verder hebben onze tuk tuk’s led verlichting en voldoen ze aan de strenge eisen van de EEG richtlijnen. Onze tuk tuk’s zijn ook goedgekeurd zodat ze in alle landen van de EEG een kenteken krijgen zodat ze op de openbare weg mogen rijden. Onze fabriek staat net buiten Bangkok en we produceren op dit moment plm 7 tuk tuk’s per maand. We werken exclusief voor Global Tuk Tuk Europe. Onze tuk tuk’s zijn steeds in ontwikkeling en we werken nu aan een hybride tuk tuk
Global Tuk Tuk Factory Thailand
Director Peter van Gurp
In UdonThani is een fabriek waar ze geheel nieuwe Tuk tuks maken.Ze maken daar tuk tuks voor heel Thailand..
Sommige met een 3 cilinder auto motor er in met een achteruit versnelling etc.
Ze hebben er ongeveer 80 nieuwe in voorraad staan en 30 2e handse die zijn wegens betalings achterstand terug gevorderd.
Het is een bloeiend bedrijf met ruim 60 medewerkers .De prijzen varieren van 60.000 tb tot de duurdere die kosten er 130.000 tb.
Ze maken ze zelfs al die geheel electronies zijn .
En gas inbouwen kost 10.000 tb compleet.
Sommige zijn bekleed met een dikke skai vulling en brede zitbanken.
Voor de central plaza staan elke dag 10 van deze moderne tuks die daar de klanten op pikken.
De Thais zelf maken er ook gretig gebruik van.Het is veilig en goedkoop.
Worden die niet “Skylabs” genoemd?
Rijdt er ook een van in Pattaya rond.
De fabriek is inderdaad in Udon Thani
Een kleinigheid ter aanvulling.
Het Thaise woord is saam-loh: saam (lange, stijgende toon)= drie en looh (lange, hoge toon) is wiel.
Dus looh zonder “r” op het eind.
Als je in Thailand “samlor” zegt, loop je dikke kans dat je niet verstaan wordt.
Waar die “r” op het eind in de westerse spelling vandaan komt: misschien weet Tino Kuis dat. Mogelijk heeft dit te maken met een bepaalde fonetische schrijfwijze die in de gewone spelling terecht is gekomen.
Een saam-loh is op de foto te zien. Een Tuktuk is een mini vrachtwagentje met een in gebouwde Kubota diesel motor met het bekende toek toek geluid. Wordt veel door boeren op het platteland gebruikt.
http://www.thaiworldview.com/lao/isan5.htm
Zie foto 5
Nee, Ouwe Gerrit, foto 5 is de Rot Iten, de naam in het Thais staat er bij. Een landbouwvoertuig dat veel wordt gebruikt in de oogsttijd van suikerriet. De motor maakt het geluid van een ouwe koffiepruttelaar zoals we die vroeger thuis hadden…
Ik kwam laatst in Warmond een tuktuk van ah tegen, die was van een piagio ape gemaakt. En die zijn ook best oud
https://flic.kr/p/APSuRk
Een piaggio ape is volgens Wikipedia familie van onze beloved smelly tuktuk https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Piaggio_Ape
In Pattaya zijn de driewielers (sam-loh(r)s) inderdaad niet ingeburgerd. Maar daar heb je de – minder illustere – song-taew. En dat betekent gewoon twee-bank.
In de Filipijnen heb je ’trikes’, ook weer drie(wieler) want bike is natuurlijk tweewieler.
In Cambodja heten de driewielers weer Tuk-Tuk, naar het geluid.
En zo zie je maar, die Aziatische talen zitten heel logisch in elkaar.
Hoe anders is het Nederlands, want hoewel het woord ‘fiets’ nog geen 150 jaar bestaat, weet niemand waar het vandaan komt.
@Fransamsterdam: In Cambodja zie vrijwel geen geen driewielers (sam-lohs), wat ze hier een tuk-tuk noemen, is een koetsje achter een motor.
Je hebt gelijk. Het zijn vierwielers.
Ik had er bijna eentje gekocht, maar ging informeren bij mijn verzekeringsagent omtrent verzekering en de tuk-tuk kan niet verzekerd worden in Pattaya.
@ eduard, geen ene Tuk-Tuk is of wordt verzekerd. Zelfde met motor cycles met zijspan waar ze van alles in vervoeren. Ook mag je er als Farang niet 1 besturen.
Motorcycles met zijspan zijn vrijwel altijd illegaal. Maar: je kunt ze gewoon verzekeren (als motorbike), en je mag ze als buitenlander besturen, net als een Thai.
Ik heb een motor met zijspan en ik kan je verzekeren dat ie gewoon verzekerd is,zelfs first class insurance,ook MOT geen enkel probleem,is ook geen saam loh,omdat ie niet permanent,dat wil zeggen onlosmakelijk verbonden is. Royal Enfield heeft een uitvoering met zijspan die permanent bevestigd is,ook gewoon op kenteken hoor. Dat de mensen hier hun brommer met zijspan niet verzekeren heeft er vaak mee te maken dat ze er toch alleen maar mee in het dorp rijden,en denken dat daar niks kan gebeuren. Ook de politie maakt zich daar niet druk over,ik heb eens een vrij zwaar ongeluk gehad met zo’n clown op een zijspan die het nodig vond voor mij de weg over te steken,natuurlijk niet verzekerd,de politie nam dat als kennisgeving aan,en vond dat we dat onderling maar moesten regelen,Maarja van een kale kikker kun je geen veren plukken,gelukkig dekte mijn verzekering mijn motor,de rest,ziekenhuis etc. was voor eigen rekening. Inplaats van verzekering hebben ze een Bhuda medaille,dat is nog beter denken ze.
De Tuk-tuk is op kenteken.
De verplichte verzekering is dus…..verplicht.
Staat je vrij om de verplichte verzekering elders af te sluiten, hoeft echt niet in Pattaya.
Ik heb een Chang Noi, jawel uit die fabriek in Udon Thani, en daar zit gewoon een verplichte verzekering op.
Zonder kentekenplaten, dat weer wel, maar moet wel een motorfiets rijbewijs kunnen tonen.
Ook rijdt er in Khon Kaen een Tuk-tuk rond die in eigendom is en bereden wordt door een farang.
Maar mag geen taxidiensten aanbieden, heeft dus ook niet het taxibordje op het dak.
De motorfietsen met zijspan hebben gewoon een motorkenteken met bijbehorende kentekenplaat, maar mogen officieel niet op de weg komen.
Maar dat is officieel.
Ook deze combinatie wordt in Khon Kaen door Farang gebruikt.
Dit soort voertuigen hoort thuis in een museum. Het zijn ondingen. Grote luchtverontreinigers en fatsoenlijk zitten is er niet bij voor iemand van bijna 2 meter zoals ik. Je moet dan onderuit hangen om nog iets waar te kunnen nemen. Geen meerwaarde meer en achterhaald voertuig. Afschaffen dus.
De Tuk-tuk moet op LPG rijden, dus de vervuiling valt wel mee.
De nieuwe versies hebben een 4-takt motor en LPG.
Ze zijn middels knap verouderd, maar gelukkig maken de Thai zelf wel ui wat afgeschaft moet worden.
Oh ik lees net dat Peter een eigen bedrijf heeft die deze voertuigen maakt die wel voldoen aan milieu eisen . Dat is dus vooruitgang en een groep waar ik mijn mening voor bijstel. Hulde aan Peter en een voorbeeld voor overigen die zich op dit gebied bezig houden. Dus niet alle tuk tuks het museum in, wel die oude voertuigen en die niet voldoen aan milieueisen.
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/artikel/4817171/tuktuk-azie-bangkok-nederland-dennis-harte-tuk-tuk-factory
Op deze link is te lezen dat er ook elektrische tuk tuk gebouwd worden
Nou er zijn in Thailand nog veel meer soorten tuk tuks .
Mijn Thaise vrouw rijd al 26 jaar met een tuk tuk in de ronte in Ayutthaya.
Haar standplaats in het treinstation en van daaruit rijd ze toeristen rond langs o.a.de tempels.
Ik heb haar ook zo leren kennen.
Ik heb er toen eentje custom built laten bouwen op de nakluaroad..180000 baht verder en werd nergens verzekerd
Ik mis hier de tuktuk die in landelijk Isaan wordt gebruikt. Eigenlijk een grote motorfiets met een bakkie op twee wielen achter het zadel gemonteerd in plaats van het achterwiel. Als het hard door de bocht gaat hoor je een band piepen want het heeft geen differentieel.
Dat ding rijdt op benzine en heeft geen echt kenteken, wel een registratienummer. Vier grote farang er in op heel lage bankjes en het zit vol… Het zijn vervuilers en herriebakken maar soms heb je geen keus en is er geen ander transport.