Roodhemden geven niet op

Bron: Volkskrant – door Cor Speksnijder

AMSTERDAM – Nu de rust is teruggekeerd in de gehavende straten van Bangkok, dringt in Thailand het besef door dat het politieke geweld van de afgelopen twee maanden niets heeft opgelost en de verdeeldheid onder de bevolking alleen maar heeft vergroot. ‘Niemand weet hoe lang het duurt voor de diepe kloof in de samenleving is gedicht’, schreef de Bangkok Post.

Na de protestgolf, die meer dan tachtig levens heeft geëist, ontbreekt uitzicht op een vergelijk tussen voor- en tegenstanders van de regering, op verzoening tussen de bevolkingsgroepen die tegenover elkaar zijn komen te staan.

Leiders van de roodhemden zitten in de cel en de demonstranten keren terug naar hun woonplaatsen op het platteland. Maar de vijandigheid van de plattelandsbevolking, die zich achtergesteld voelt bij de stadselite, is door het bloedig onderdrukken van het protest slechts sterker geworden.

Toen betogers gisteren aankwamen in de noordelijke stad Chiang Mai, werden ze toegejuicht door honderden aanhangers. ‘Veel van ons zijn gedood, maar we zijn niet verslagen’, zei een van hen. ‘We vechten door.’ Radiostations bespelen de bevolking met termen als ‘slaven’ en ‘aristocraten’.

‘Het legeroptreden tegen de demonstranten is slechts een kortetermijnoplossing’, zei de Thaise auteur Pavin Chachavalpongpun tegen de Los Angeles Times. ‘Zonder politieke en maatschappelijke hervormingen kunnen de roodhemden uit beeld verdwijnen, maar ze zullen in andere vorm terugkeren. Mogelijk gaan ze ondergronds.’

De door de betogers geëiste hervorming van het politiek systeem is een uiterst lastige opgave, omdat zich zowel onder de roodhemden als in de regering hardliners bevinden die niets voelen voor een compromis. Bovendien is niet duidelijk wie bij de roodhemden kan worden aangesproken voor overleg.

In de huidige gepolariseerde sfeer zijn vervroegde verkiezingen, zoals de roodhemden verlangen, een risico. Het valt niet te verwachten dat de verliezers, wie dat ook zijn, de uitslag zullen accepteren.

‘We moeten er zeker van zijn dat de gemoederen tot bedaren zijn gekomen en dat partijen veilig campagne kunnen voeren. Eerlijk gezegd, denken we niet dat het nu veilig is’, aldus de Thaise minister Korn Chatikavanij van Financiën. Als de situatie is gestabiliseerd kunnen de Thais volgens hem in november naar de stembus.

Premier Abhisit, die gisteren een tv-toespraak hield, zweeg over verkiezingen. Hij maakte wel een gebaar door onderzoek naar ‘alle gebeurtenissen’ aan te kondigen en hij sloeg een verzoenende toon aan. ‘Landgenoten, we wonen allen in hetzelfde huis.’

Zijn woorden waren niet besteed aan leiders van de roodhemden die op vrije voeten zijn. Een van hen verspreidde een verklaring waarin het vertrek van Abhisit werd geëist en nieuw protest werd aangekondigd.

De sociale crisis in Thailand is ingewikkelder dan louter een botsing tussen arm en rijk. De ‘arme boeren’ zijn rijk in vergelijking tot de plattelandsbevolking van menig ander Aziatisch land. Door de economische voorspoed van de afgelopen decennia zijn asfaltwegen, stenen huizen, motoren en mobieltjes ook buiten de steden gemeengoed geworden.

Maar de levensstandaard van welvarende stedelingen in Bangkok groeide sneller. De rancune die daardoor ontstond, werd herkend door Thaksin Shinawatra, die verkiezingen won en zich als premier populair maakte bij minder kapitaalkrachtigen.

De aanhang van Thaksin voelt zich bestolen sinds hij vier jaar geleden onder druk van geelhemden, veelal afkomstig uit de middenklasse, werd afgezet. De geelhemden, die destijds vreedzaam protesteerden, verwijten de ‘boertige’ roodhemden nu dat zij hun toevlucht namen tot geweld.

.