Een dode in Isaan
Woon nog steeds in dat kleine dorpje met 250 inwoners in Isaan. Koop nog regelmatig spuitbussen om de mieren een shot te geven, zodat ze niet in staat zijn mijn huis te ondermijnen.
Twee weken geleden nam mijn vriendin mij mee naar Soi 3 (van de 4 die het dorp rijk is). In een armoedig hutje zat een oude vrouw in haar eentje wat heen en weer te wiegen. Zag er ziekelijk uit en reageerde totaal niet op onze aanwezigheid. Haar zoon bleek naast haar te wonen, maar schonk geen aandacht aan zijn moeder . Ik vond dit een triest gebeuren, zeker in Thailand, waar de ouderen er op rekenen dat de kinderen voor hun ouders zorgen op hun oude dag.
Verwaarloosd
Vorige week ging mijn vriendin nog eens controleren hoe het maar haar was en kwam terug met een verhaal dat mij deed sidderen. Ze had de oude vrouw gevonden, zittend in haar eigen uitwerpselen en zat deze zelfs op te peuzelen.
Ze heeft de oude vrouw mee naar buiten genomen en haar gewassen. Gezien dat ze onder de teken en luizen zat hebben we de verpleegkundige uit het aanpalende dorpje gehaald. Die heeft 54 van deze insecten weggenomen uit de schaamstreek en rond de anus. Ondertussen pampers gekocht en de buren verzocht de vrouw twee keer per dag te verschonen.
Overleden
Twee dagen later kwam de zoon bij ons aan huis met de mededeling dat ze was overleden. Het probleem was dat de familie (blijkt dat ze nog 2 dochters in het dorp heeft wonen!) geen geld had voor de crematie, kist en ceremonie met de monniken. Deze 3.800 baht hebben wij dan maar geschonken, zodat ze als eerste een kist en koeling konden bestellen.
Het hoofd van het dorp heeft een soort marktkraam beschikbaar en dit kraam werd opgezet in de straat waar de oude vrouw was overleden. Wat stoelen en tafels gehaald bij de tempel en het feest kon beginnen. Jawel feest, maar hier kom ik wat verder op terug.
Opgebaard
Het hoofd van het dorp heeft toen via de omroepinstallatie de mededeling gedaan dat de mevrouw was overleden, met het verzoek geld te doneren, omdat dit niet beschikbaar was binnen de familie.
Ben de volgende dag gaan kijken toen de kist met de koeling was gebracht en de overledene lag opgebaard met een grote foto van haar. Een dochter hield in een schrift bij waarin ze schreef wie wat bracht. Dit werd ook aan de overledene medegedeeld met daarbij een klop op de kist.
Treurige muziek werd gespeeld door een DJ, ondersteund door een vrachtwagentje met een 10-tal enorme grote boxen. Deze treurige muziek werd al na een half uur aangepast en speelde men folkloristische muziek uit de Isaan.
Feest!
Weer een dag later werd van het geld dat was opgehaald, twee varkens gekocht en een hoeveelheid sterke drank. De varkens werden ter plaatse gekeeld, maar volgens mij lukte dat niet goed, afgaande op het geschreeuw van de dieren. Men heeft ze toen maar de kop ingeslagen .
Met de drank en de geroosterde varkens werd het een feest en ’s-avonds zat iedereen te lachen, te gieren en te brullen. Men had een DVD speler en een beamer gehuurd en op een scherm van 1 x 1 meter werd gekeken naar de Thaise Andre van Duyn en Corrie van Gorp. Ik kan dit allemaal niet begrijpen, waarschijnlijk omdat ik geen Thai ben. Ondanks het feit dat mij drank werd aangeboden, ben ik toch maar huiswaarts gekeerd. Vanwege het lawaai dat tot 12 uur in de nacht duurde aan de andere kant van mijn huis gaan slapen, waar het lawaai niet zo doordrong.
De crematie
Het dorp is dermate klein, dat er bij het tempeltje geen crematorium is en de kist gaat gewoon op de brandstapel die enkele mensen een dag van te voren hadden opgebouwd.
Van haar hutje vertrokken ze richting tempel. 3 Monniken voorop, gevolgd door wat familie die met een witte katoenen draad waren verbonden met de “takkata” (zo’n trekkertje, waar ze ook mee ploegen in het rijstveld) waar de kist op stond.
Ondanks de schenking was ik niet welkom op deze ceremonie, maar heb wel van achter het gordijn deze optocht gade geslagen. Voor men vertrok werden wat vuurpijlen en donderbussen afgeschoten, waarschijnlijk om de boze geesten te verdrijven.
Weer feest
Na een uur kwamen de familieleden en belangstellenden terug van de crematie en werd onder het kraam in de schaduw nog flink wat nagebabbeld en gedronken natuurlijk. De muziek bleef nog twee dagen doorgaan van ‘s morgens zes tot midden in de nacht en toen op de tweede dag de monniken in de achtermiddag kwamen was het gedaan.
Hoop echt dat er niet te veel mensen meer dood gaan, want eigenlijk kan ik niet zo goed tegen de manier waarop de bevolking omgaat met een overlijden. Denk dat ik me eens zal moeten gaan verdiepen in het Boeddhisme.
Inderdaad verdiep je maar is in het boeddisme. Altijd feestjes bij dat dood gaan.
Zelfs nog mee meegemaakt dat er een vijftal bevalligge danseressen zorgden voor een extra dimensie. Nee, daar wordt het niet beroerder van eerder gezelligger.
Alleen dat die teringherrie er zo altijd hard en lang erbij moet wezen, komt niet van Boeddha volgens mij.
Ach vorig jaar bij mij in de straat een motorrijder die in de zelfde straat woonde, op de laatste avond straalbezopen tegen een boom gereden, Opnieuw 3 dagen feest en herrie..
weet je dan niet dat boedisten in een leven hierna geloven……. enals je goed bent geweest voor je omgeving krijg je een beter leven. dus vandaar…….
klinkt toch beter dan de meeste van onze geloofsinrichtingen met hel en verdoemenis in het vooruitzicht…..
Die hel en verdoemenis worden in het boeddhisme ook in het vooruitzicht gesteld wanneer je niet volgens de geloften door het aardse leven gaat.
Uiteindelijk komen al die geloofsovertuigingen/richtingen toch op hetzelfde neer……
Dat het ook ander kan gaan, hier het verslag wat ik al in mijn eigen forum heb geschreven:
Het overlijden van Maem (mijn vrouw), haar vader in Udon Thani (Ban Namphon)
Op het moment dat het bekend was dat Maem haar vader was overleden om 21.00 uur 9 juni 2011, kwamen een twintigtal vrienden, buiten de familie om, die direct de huiskamer gingen leegruimen om het lichaam wat onderweg was een plaats daar te geven…..De slaapkamer van de ouders werd vergrendeld.
De directe en indirecte familie leden trooste de moeder en iedereen moest huilen, toen het lichaam werd binnen gebracht..gelukkig per ambulance en niet met een pickup wagen, wat hier vaak gebeurt.
Het lichaam werd gewassen en gekleed en toen werd er geld in de zakken van de lange broek en het overhemd gedaan. Dit geld zal te zamen met het lichaam worden verbrand, a.s. zondag, ongeveer 14.00 uur.
Maem haar moeder praatte voortdurend tegen haar overleden man en er werden kaarsjes en wirook gebrand en een goed woord uitgesproken, hoe hij had geleefd.
Dit deed ik ook omdat ik mijn schoonvader als een voortreffelijk mens de leiding had zien nemen in het opvoeden van zijn kinderen, maar ook het resultaat, wat te zien is aan deze lieve hardwerkende familie met hoge normen, maar ook zijn kleinkinderen, die allemaal dol op hem waren…..en ik herinnerde eraan dat hij een geweldig mens was geweest en nu sliep, wachtend op het paradijs..
Maem vertaalde mijn woorden onder de familie en sprak zo haar vader toe…, wat iedereen waardeerde.
De hele nacht door werd er een wake gehouden door de familie, door dicht bij hem te slapen inclusief de kleinkinderen, wat echt ontroerend was, tevens werden er kaarsen en wierook gebrand en dat contenu dag en nacht…..
Toen werd de buiten huiskamer (200m2) in gereedheid gebracht voor de gasten die zouden komen.
Buiten, werd er een kookruimte ingericht en een afwasruimte. Tevens werden er overkappende tenten neergezet met daaronder grote zit tafels.
Maem sliep die dag helemaal niet en was dus 24 uur in de weer.
Ik sliep slechts 2 uurtjes.
De volgende dag dus werd de gekoelde beschilderde lijkkist binnen gebracht en midden in de huiskamer geplaatst en Maem haar vader daarin gelegd……
Ondertussen waren er wel 200 man in het huis gekomen, waar voor gekookt werd door familieden en goede kennissen. In de loop van de dag kwamen nog eens 200 man eten, zodat er voedsel werd gemaakt, elke dag (6 dagen lang) voor 400 mensen….
De monikken kwamen rond 08.00 uur en voerde hun gebeden op die werden nagezegd door de aanwezigen.
Daarna werd er gegeten.
Ondertussen gingen wij naar Udon Thani om Maem haar dochter en neef op te halen die van Mahasarakhan, kwamen, waar ze studeren en dus ruim 3 uur moesten reizen.
Er waren er natuurlijke grote hoeveelheden voedsel gekocht en wij kochten in Tesco limonades en Thaise whiskey.
Ook kochten we 5 verschillende grafkransen voor …500 bath per stuk, wat echt spot gekoop is in Thailand.
Thuis komend heb ik even wat gegeten en gedronken en ben even door alle geluiden heen, wat gaan slapen.
Wakker wordend, dacht ik in een party terrecht gekomen te zijn zo werd er gelachen en luidruchtig gepraat en dit allemaal, rond de kist…..in de huiskamer.
Men vind dit heel normaal en persoonlijk zie ik hier een warmte in want het geeft veel afleiding aan Maem haar moeder, maar ook aan de familie, die gewoon praten en af en toe lachen.
Ondertussen was er ook een paal opgericht met daaraan luidspeakers, die zo even begonnen aan een overddonderend geluid te produceren van Thaise rouwsongs.
De hele dag werd er gekookt en gegeten en gedronken, tot diep in de avond, want men gaat ervan uit dat deze gastvrijheid een goed teken is voor de toestand van de dode.
In de avond ga ik om 23.00 uur naar bed en Maem 1 ½ uur later, zodat er goed wordt geslapen die nacht en het lichaam kracht geeft.
Vroeg in de ochtend rond 06.00 uur worden we dus wakker van hard klinkende Thaise rouw muziek, maar we hebben goed geslapen.
We eten en drinken met een beperkt aantal vrienden en de familie.
Ondertussen zijn de vrouwelijke kenissen bezig met vis aan het schoonmaken en ander voedsel voor te bereidingen voor de grote groep van mensen die vandaag weer zullen komen en tot laat in de nacht hier zullen zijn, dus van voedsel dienen te worden voorzien.
Een paar broers laten hun hoofd kaal scheren en zullen voor 1 dag morgen bij de begrafenis monk zijn.
Ze vragen mij ook lachend dat te doen, maar ik zeg lachend dat ik elke dag haar verlies en er al kale plekken op mijn hoofd zijn en als ik dat dus wel zou doen ik altijd kaal zou blijven, waarop iedereen moet lachen.
Ik kan dat ook niet voor mijn gevoel en geweten doen, hoewel ik absoluut het boedhisme accepteer, hoe het tijdens deze dagen ten uitvoer wordt gebracht en de mensen kracht geeft…
We gaan straks naar de Makro en een groothandelsmarkt om grote hoeveelheden groenten, vlees en drank te kopen, waaronder bier, thai whiskey en limonades ect ect…
De Crematie
Het is zondag de dag van de crematie…
Er komen deze keer veel mensen… we schatten wel 800 man die rondom en in het huis plaats nemen en allemaal te eten en te drinken krijgen…
Ook mijn Nederlandse vrienden hier in Udon Thani (Geert en zijn Thaise vrouw en Norman zijn gekomen)
Dan komen de monikken in de morgen en houden het gebruikelijke ritueel en de familie doen water in een kommetje en gieten dit uit bij een boom, zoals ze bij elk bezoek van de monikken in de morgen en avond hebben gedaan, maar deze keer zijn er veel monikken gekomen in het huis, maar ook de jonge mannen die hun hoofd hebben kaal geschoren en dezelfde oranje kleding van de monikken aanhebben, waaronder ook een aantal vrouwelijke kleinkinderen die in het wilt zijn gekleed, maar die niet hun hoofd behoeven kaal te scheren.
Dan gaat de familie rijst poffen waar iedereen een hand rijst in de pan gooit en erin roert tot deze gepoft eruit springt, maar het meeste wordt opgevangen in een grote kom en dan aan de monikken gegeven die dit rondstrooien rond het huis…
Dan wordt de gekoelde kist via een geopende balkonhek naar beneden gedragen en op een pickup auto geladen.
Auto’s en honderden mensen te voet volgen de stoet richting de tempel en het boedhiste crematorium.
Er wordt een paar keer rondom de oven gelopen door de monikken met de familie er achter aan, terwijl een wit koord hen bijeenhoudt.
Maem zegt dat men daar ook stoelen heeft, maar dat is niet zo, dus moet ik al die tijd blijven staan en de rest van de 800 man zit op de grond van het tempel complex dicht bij de oven.
Het lichaam wordt uit de gekoelde kist gehaald en in een witte houten kist gelegd en voor de oven geplaatst.
Er worden beden opgezonden door de monikken en rituelen verricht, terwijl de kist voor de oven staat.
Daar dit toch schat ik 1 ½ uur in beslag neemt, ziet de hoofd monk dat het staan van mij niet mee valt voor mij en maakt in het Engels een grapje naar mij toe (“This Thailand, Mr Marinus Mali and not Europe, so you must stay if you not can sit like the Thai on the floor”), want hij weet mijn naam en iedereen moet hartelijk lachen.
Het is een ontspannen en een relexe gebeurtenis.
Na het uitwisselen van geld aan de familie door bedrijven, wordt aan iedereen een papieren bloem overhandigt en er wordt naar de tempeloven gegaan die op een verhoging ligt, dus men moet een aantal traptreden bestijgen.
Het gezicht van Maem haar vader is onbedekt en er wordt wat geurig water rondom gesprenkeld en de papieren bloemen worden op het bedekte lichaam gelegd. Dit doen dus 800 man !!!!
Halverwege worden 1 bath munten die in gekleurd zilverpapier zijn gewikkeld, vanaf deze varanda naar de aanwezigen geworpen tot grote hilariteit van iedereen en jonge kinderen graaien om, ik denk duizend 1 bath munten te verzamelen.
Het is dus een drukte van belang, maar dan gaat iedereen weer terug naar zijn plek en het vuur wordt onstoken.
Nadat dit is gebeurt gaat iedereen terug naar Maem haar ouderlijk huis en er wordt weer gegeten….
De volgende dag wordt er weer volop gekookt en uitbundig gelachen en er zullen in de avond weer veel mensen komen eten en natuurlijk de monikken komen weer.., waarna er weer wordt gegeten en gedronken en iedereen is gezellig met elkaar aan het praten tot diep in de nacht.
Dinsdag wordt er een soort huisje gebouwd, waar de botten van pa ingezet zullen worden, want men gaat naar de verbrandingsoven in de tempel..
Ook worden opnieuw voedsel en drank gekocht, maar ook het voedsel wat mijn schoonvader lekker vond, wordt in de 2 nieuwe koelkasten gedaan die aan de 2 tempels wordt gegeven in Ban Namphon.
Bij de crematieoven zijn weer de monikken aanwezig. De zonen gaan de naar de oven en de as en botten worden via de achteruitgang verwijderd en opgevangen.
Iedereen neemt een stukje bot eruit via houten pennen en deponeert dat in een zak van gaas, maar ook de muntjes worden eruit gehaald.. het paiergeld was uiteraard verbrand…
Dan worden de botten met water oversprenkeld en in diverse potten gedaan.
De rest van het as wordt vlak bij in de grond begraven..
Het geheel gaat heel onspannen eraan toe.
Thuis komend worden dus de botten en het as in een soort urn gedaan en in het huisje gezet.
Ondertussen is overdonderd, het geluid van Isaan muziek te horen…..
Dit zal worden onderbroken als de monikken om 18.00 uur komen, maar zal daarna weer weerklinken en in de verre omgeving te horen zijn tot diep in de nacht, waar weer wordt gegeten, gedronken, gezellig gekletst, veel gelachen en gedanst op de Isaan muziek waar iedereen deelneemt, waaronder ik, tot grote helariteit…..
Morgen woensdag is de laatste dag…………
We gingen dus zeer laat naar bed, om na 3 uur weer uit bed te komen, (4.30 uur) want er zullen zeer veel mensen komen om de dienst van de monikken bij te wonen in het huis, waar ook door 14 monikken zal worden gegeten….
Er komen naar ik schat weer 800 man die allemaal wat rijst in de kommen van de monikken doen, maar de familie doen er fruit enz… in. Ze wachten totdat de monikken komen die in het huis gaan zitten op een rij. Dan wordt er een zeer uitgebreide maaltijd voorgezet van wel 10 gerechten en fruit en drinken (geen alcehol).
Voordat er wordt gegeten wordt er weer gebeden door de monikken…
Dan eten de monikken het eerst en als ze klaar zijn, gaat 1 monikken de mensen nog zegenen, met water te sproeien en dan nemen ze nog wat eten mee in hun grote kommen.
Maar het was zoveel voedsel dat dit aan de gasten wordt gegeven, maar ook, is er voor hen gekookt in zulke grote mate, dat het gebruik is, dat iedereen ook nog eens voedsel mee naar huis kan nemen…800 man…..
Verder wordt de urn vandaag bijgezet in de ommuring van het tempel terrein, wat ook door de familie wordt gedaan en waar weer monikken aanwezig zijn…..
In al die dagen hebben mensen steeds geld gegeven en wel in totaal……120.000 bath en dit is zeer veel voor mensen die niet rijk zijn…
Natuurlijk hebben wij als familie 6 broers en zussen, de grootste kosten betaald, maar ook de nabije familie heeft ruim bijgedragen….want het geheel kost toch al gauw een paar honderdduizend bath.
Dit geeft een goed gevoel voor de familie, dat dit voor hun vader hebben gedaan….
De gedachten daarachter is, dat je goed doet voor de overledenen in het hiernamaals….
Vandaag dus komen alleen de nabije familie leden eten wat een fijne afleiding is voor Maem haar moeder…. Overigens een aantal familie leden was de hele dag aanwezig……..
In de avond krijgt de familie een kledingstuk van de overleden vader ter herinnering aan hem.
A.s. zaterdag wordt een party gegeven voor iedereen die geholpen heeft om alle dagen tot een succes te maken, de kookster enz enz…
Ik maak Paella, Nick maakt Spaghetti en Too maakt Thais voedsel, maar alles wordt lekker bevonden en wordt er dus gesmuld, ook van het Europese gerechten, wat mij goed doet…
Het was voor mij dan ook een heel indrukwekkende gebeurtenis en ik heb gezien hoe mensen hier met de dood omgaan, die heel anders is als in Nederland en hoe gastvrij ze zijn want iedereen kon 6 dagen komen eten, zo ook mijn Nederlandse vrienden die in Udon Thani wonen, Geert met zijn vrouw en dochter en Norman, die op de dag van crematie dus aanwezig waren.
Dit werd trouwens echt door de familie en aanwezigen op prijsgesteld.
Ook de steunbetuigeningen die per mail werden gezonden, hebben wij zeer gewaardeerd en van deze plaats wil ik iedereen namens de familie, dank zeggen..
Onze dank,
Marinus , Maem en familieleden.
Onbegrijpelijk, hoe ze hier tegen sommige dingen, zoals de dood, aankijken. Iemand zei laatst ” hoe langer ik in Thailand ben, hoe minder ik van de Thai begrijp” dit kan ik alleen maar beamen
@Peter, Boeddhisten geloven in wedergeboorte. Indien je jezelf in je (afgesloten)levenen aan de panca sila, de vijf geloften van deugdzaamheid hebt gehouden, heeft dat grote invloed op de kwaliteit van je volgend leven. Heb je niet volgens de geloften geleefd wordt je wedergeboren in een hel of komt als geest op dier terug.
Vanwege die wedergeboorte wordt er ook gefeest; je bent wel dood, maar komt terug in een beter leven is de gedachte. Alle reden om te feesten dus.
Persoonlijk heb ik zelf ook liever een leuk feest bij mijn crematie met volop eten en drinken dan dat droevige broodje kaas met een kop koffie en volop droevige koppen (al dan niet gemeend).
Ik heb de dood en begrafenis van de oma van mijn(inmiddels ex vrouw) meegemaakt.
Geloof mij maar elke gelegenheid wordt aangegrepen om een gratis eet- en drink festijn te hebben. Verder is er toch niets? Respect voor de dode? Ach kom….
En als er dan nog een farang bij betrokken is dan is het helemaal feest.
Dan gaan de begrafenis kosten ineens omhoog van 10.000 naar 20.000 of meer.
Advies; Als een 3e graads familielid sterft…direct de bus naar Pattaya !!!!
Frank
Beste Frank,
Typisch weer zo’n “go Dutch” opmerking. Geld is er vooral voor het eigen plezier, dus wordt iedere aangelegenheid aangegrepen om te vertrekken naar Pattaya. Altijd wordt hierbij gesuggereerd dat het de farang onevenredig veel geld zou kosten.
Ik heb al vele crematies hier meegemaakt en kan alleen maar constateren dat ieder gast een bijdrage levert, zelfs ouderen die van hun Taksin pensioentje van 500 baht p/mnd nog 100 baht doneren. Er zal ongetwijfeld wel eens iemand een “gratis” vorkje prikken, maar dat is een zeldzaamheid.
Om alleen al te suggereren dat de Thai geen respect hebben voor de doden geeft al aan hoe respectloos jezelf bent voor anderen. Waarschijnlijk was dit ook de reden dat je vrouw je aan de kant heeft geschoven.
Advies: blijf in die westerse kolonie genaamd Pattaya, daar hoor je thuis. Kun je voor weinig je geneugten laven, dat is tenslotte de reden dat je naar Thailand bent gekomen.
Weet je trouwens hoe veel Thai Pattaya noemen: Cheap Charlie Town. Hoe zou dat nu toch komen?
Tja. wel erg kort door de bocht. Ik had het over 3e graads familie leden.
Ga jij betalen voor het nichtje van je schoonmoeder ?. heeft niets te maken met respect
maar met de realiteit. En dat naar Pattaya gaan is alleen om even uit de sfeer van een dorp in Phetchabun te komen. Als je blijft wordt het feest alleen maar verlengd..
Maar dat was bij wijze van spreken. Het zou ook Hua Hin of een andere plaats kunnen zijn geweest.
En ach als je daar moeie mee hebt dan wordt je toch begrafenisondernemer ?
(nu een grapje van mijn kant…mag ie? 🙂
Frank F
Tjonge, wat een vreselijk verhaal over die verwaarlozing, ik hoop, dat het niet veel gebeurt in Thailand. Fijn dat je die 3.800 bath betaald heb, enige verlichting voor de familie
@Jeffrey, en wat denk je dat er in Nederland met de bejaarden gebeurd? Je hoort vaak zat verhalen waarbij deze ook verwaarloosd worden in het bejaarden- of verpleegtehuis.
Een dode in de Isaan!
Het is gebruikelijk dat er met een overlijden feest word gevierd van dagen, het is zelfs toegestaan dan te gokken kaarten oid. Het slachten van varkens gebeurd door ze een flinke dreun op de hersens te verkopen en vervolgens de nek door te snijden, schietmaskers oid hebben ze hier niet althans niet in de Isaan. Dat u niet uitgenodigd bent???? Meestal worden er kaarten rond gebracht dan is het de bedoeling een bedrag in de enveloppe te doen en die bij de familie van de overledene af te geven, daar word vaak de crematie van betaald, eten drinken en dergelijke bij arme mensen worden geen kaarten gegeven dat is te duur maar iedereen is welkom en wordt meestal niet apart uitgenodigd. Het is gebruikelijk dat op het moment dat de overledene het huis verlaat er vuurwerk word afgestoken dit om de geest van haar er op te attenderen dat ze daar niet meer is zo ook als de crematie begint om te vertellen dat ze daar is. Bij de wat beter gesitueerde word er vlak voor de crematie geld een Bath stukjes verpakt in folie in het publiek gegooid en krijgt men een aandenken.
Groetjes Cees
Waardig leven,waardig sterven je hebt je plicht gedaan,ben toch blij dat er mensen(farangs) zijn met een gouden hart.
Tsja de Isaan,zelf heb ik daar ook verschrikkelijke taferelen gezien,een oude vrouwtje dat haar kleinkind aan mij wou verkopen,(gekleed in lompen en onverzorgd)omdat ze geen geld had om het kind eten te geven.
Ondertussen zijn we al een paar jaar verder,het kind gaat naar school,heeft deftig kleding en de toekomst lacht haar toe.
groet,georgessiam.
ik vraag me af of de 3 kinderen zich nog in het dorp durven te vertonen.
loose face !
het is normaal dat de kinderen de ouders verzorgen.
Mischien is er een ernstige ruzie geweest ?
En wat te denken van een crematie die niet helemaal lukte?
Om 12 uur, dankzij, denk ik, een heftige regenbui, viel de stroom uit.
Het crematorium, een modern geval, op benzine en electra, werkte dus niet.
Goede raad is duur, dan maar een 10 liter benzine over de overledene en kist gegooid, vlam er in, en huppeta deur van de oven dicht.
Helaas, na een kwartiertje stopte de crematie.
Benzine op.
Weer geld lappen, grotere jerrycan opgesnord, 20 liter benzine gehaald en wederom over de dode gesproeid, kist weer terug in de oven, en whoossssh…..
Was inmiddels 4 uur in de middag, gestopt met regenen, en ja hoor daar was de electriciteit weer.
Maar, geen geld meer voor benzine.
Ik ben met vrouwlief maar weggegaan, kon het niet meer aanzien.
Onderweg naar huis passeerden we de feesttent……..
M.Mali,
Geweldig geschreven. Recht uit het hart. Een aanwinst voor het blog.
Zoals ook altiid veel slechte berichten, maar in de meeste gevallen gaat het zo als jij het schrijft. De laatste tijd in mijn dorp veel crematie’s meegemaakt van buren en kennissen. Ik heb er altijd weer bewondering voor hoe dat hier allemaal toegaat.
Daar kunnen wij met onze (cultuur) manier van afscheid nemen een een voorbeeld
aan nemen.
J Jordaan.
M. Mali,
Je schreef inderdaad een geweldig stukje. Ik heb in de loop van de jaren ook veel crematies hier meegemaakt en soms zoals jij beschrijft, maar ook wel eens totaal anders en waardiger.
Een Thaise vrouw, lerares in Nederland (!), zei mij eens, dat ze begrafenissen en crematies in Nederland vaak heel indrukwekkend en waardig vond. Maar net als in Thailand de ene crematie niet de andere is, kan ik mij in Nederland ook heel nare begravenis en crematie herinneren met schelden en vechten tot bij de notaris.
Vandaag kijk ik naar de crematie van een familielid van de koning op de TV. En dat is weer het andere uiterste.
Chris
ik zou denk ik precies hetzelfde doen als ik wist dat er een ouder iemand zo aan toe was.dan probeer je toch iets te doen klasse dat jij dat ook zo gevoeld heb van ik moet hier iets doen.ik zie ook wel eens jonge invalide die heel slecht lopen en dat is echt niet gespeeld dat kan je wel zien die op gammele sandalen lopen. dan zou ik hem of haar wel mee willen nemen naar een winkel om een paar goede schoenen te kopen. maar ik durf ze niet aan te spreken om te vragen of ze dat wel willen.en of ik ze daar niet mee beledig.ik kan ook moeilijk voorbij lopen als ik zie dat iemand het heel moeilijk heeft.ik weet wel dat je het leed van iedereen niet op je kan nemen maar af en toe iemand helpen moet toch kunnen we zijn allemaal mensen en wat voor kleurtje huid je hebt of waar je bent geboren maakt niet uit. maar er zijn gelukkig nog genoeg mensen die er ook zo over denken.
Leerzaam verhaal…dank daarvoor.
Enkele weken terug voor het eerst in ‘de Isaan’ geweest, ook op een feest, maar dit was 6 maanden na het overlijden van een vader van 1 van de familieleden.
Hier werd de ‘hemelvaart’ gevierd van de overledene, ook met veel eten, (werd uitgedeeld bij het afgeven van een envelop met inhoud, wat keurig werd genoteerd in een schrift) denk toch zo’n 250 gasten. om 09.00 uur een aantal(zo’n 10) monniken die (na eerst te hebben gegeten) begonnen te zingen en te bidden… Wat mij opviel was toen de monniken begonnen de meeste mensen weggingen, en alleen de ouderen bleven met het constant een ‘waai’ maken als reaktie op de monniken. Wat later lachend werd bevestigd door mijn vriendin..de “jeugd” heeft het niet zo met tradities naar het schijnt ?? s’avonds idd. een levensgroot podium met muziek en danseressen.. sliep gelukkig in een nabij gelegen resort, dus van de herrie geen last..(met vecht- en schietpartijen)
Iemand bekend met zo’ traditie.. ?
Misschien iemand verwijzingen naar meer info? over wat bijvoorbeeld te doen bij overlijden.. (kransen ? bloemen ? lijkkleden, kist ?? bij voorbaat dank !
@Pete,
In het Boeddhisme is het gebruikelijk om de overledenen (vader, moeder, broers, zusters) eens in de zoveel tijd te herdenken. Vaak wordt er een soort altaar gemaakt met daarop bijvoorbeeld een foto van de overledene. Vroeg in de ochtend komen de monniken om te bidden en mantra’s te zingen. Hierna wordt er een copieus ontbijt voor de monniken opgediend waarna ze weer vertrekken. Daarna is het de beurt aan de gasten om “aan te schuiven”. De gasten krijgen meestal een uitnodiging voor dit ritueel – ik meen tak baht genoemd – en gebruikelijk is dat er een bijdrage in de kosten wordt geleverd. In tegenstelling tot wat ik vaak lees, is deze bijdrage vrijwillig en de hoogte mag men zelf bepalen. Mijn vrouw en ik dragen altijd 100 baht per persoon bij bij niet familie (bijvoorbeeld dorpsgenoten). Bij directe familie ligt dit uiteraard anders en worden de kosten vaak verdeeld onder de directe familieleden. In sommige gevallen komen de monniken ook ‘s-avonds weer bidden en mantra’s zingen. Net als bij een overlijden kan ook dit ritueel meerdere dagen duren, naar gelang de welstand van de familie. Het aantal “feestdagen” is (volgens mij) altijd oneven, dus 1, 3, 5, etcetera.
De gasten en ouderen maken geen “waai” zoals jij beschrijft (dat is een begroeting), maar bidden en zingen mee met de monniken. Of de jongeren in Thailand minder gelovig zijn of worden weet ik niet. Wat mij altijd wel opvalt is dat er meer vrouwen dan mannen deelnemen aan allerlei (Boeddhistische) riturelen.
Vecht en schietpartijen heb ik gelukkig hier in de omgeving nog nooit meegemaakt en ik heb toch in de loop der jaren al heel wat van dit soort rituelen meegemaakt. In sommige gevallen wordt er wel flink aan de flessen lao kauw, de bekende witte whisky, gehezen en vallen er nog wel eens wat heren naar verloop van tijd om. Mijn ervaring is dat er bij een handgemeen altijd snel en efficient wordt ingegrepen, net zoals ongenode gasten altijd met zachte hand worden verwijderd.
Wat te doen bij een overlijden? Zoals ik al zei mag alles en moet niets; zeker niet bij niet familieleden. Wel is het gebruikelijk dat er wat baht wordt gegeven als bijdrage in de kosten, maar deze mag je dus zelf bepalen. Een bijdragen van 1.000 baht of meer, waartoe veel buitenlanders zich vaak geroepen voelen, is absoluut niet nodig en al helemaal niet verplicht. Bij goede bekenden en/of familie kun je een krans geven, die zijn er in alle prijsklassen, al dan niet met een “pat lom” (ventilator) of andere artikelen. Ook zijn er grote kaarten verkrijgbaar met een laatste groet en vaak ook een gebruiksartikel ingesloten (handdoeken, horloges, etcetera). Al de gebruiksartikelen blijven achter bij de monniken/tempel. Ook kisten zijn er in alle prijsklassen. De meest gebruikte zijn de (goedkope) witte kisten, kosten plusminus 2.500 baht. De koelkist is volgens mij eigendom van de tempel of dorp en wordt voor zover ik weet altijd gratis ter beschikking gesteld binnen het dorp.
Hallo Pete,
Tradities bij overlijden verschillen in Thailand per regio. Hier Phetchaburi, waar ik woon, is een financiële bijdrage en/of een bloemenkrans welkom.
Ook ik heb gemerkt, dat er de laatste 15 jaar veel veranderd is en dat met name de jeugd niet meer zo aktief meedoet aan tradities zoals bidden met de monniken. Alleen voor feesten zijn ze wel “in”.
Chris
@ Chris en Bacchus bedankt voor de toelichting..
Ik begrijp dat een overledene niet (meer) dezelfde dag wordt gecremeerd ? Dit om familie en kennissen de kans te geven om naar ‘huis’ te reizen ?
ter info:
Mijn ‘schoonmoeder’ is al een jaar aan het sukkelen, ziekenhuis in en uit. Nu zelfs aan het infuus. Nog maar 40 kilo schat ik.
Mijn vriendin gaat regelmatig richting ‘home’ om in het ziekenhuis een paar dagen te assisteren, totdat er andere familie leden komen, en komt dan weer terug.
Na al die tijd weet ik nog steeds niet wat het mensje mankeert, iets met haar nieren. Het schijnt ‘notdone’ te zijn om hier over te praten, ook over eventuele vooruitzichten is het ‘notdone’
Deze ’thaise’ cultuur is iets waar ik mij persoonlijk nogal aan erger.
Gaan nu bijvoorbeeld 2 weken naar Indonesie, en mijn vriendin gewaarschuwd voor eventueel slecht kontakt met het thuisfront ? Maar is weer ‘notdone’ Misschien is het ‘plaatselijke’ cultuur ? Misschien ben ik en buitenstaander ? Misschien ben ik een passant voor mijn vriendin ? Ik snap hier echt geen pepernoot van.
Over een zieke hond wordt meer verteld en gediscussieerd bij wijze van spreken.
Oke ik blijf het blog volgen…mvg
@Pete,
Een overledene ligt (onder normale omstandigheden) 1, 3, 5 of meer dagen opgebaard, maar altijd een oneven aantal. Afhankelijkk van je status kan dit zelf een paar maanden zijn; zie de uitvaart/crematie van prinses Bejaratana, die heeft 1 jaar opgebaard gelegen. Het heeft dus niets te maken met bieden van de mogelijkheid voor familie en kennissen om naar huis te rijden.
Iemand die door een ongeval of misdaad om het leven is gekomen wordt vrijwel dezelfde dag bijgezet in een betonnen ruimte bij de tempel. Deze persoon had een slecht karma en wordt dan ook nog niet gecremeerd en er wordt dus ook geen feest gegeven. Pas als het slechte karma is verdwenen, dat kan soms jaren duren, vindt de crematie en het feest plaats en kan de overledene naar een beter volgend leven.
De Thai is bijzonder gelovig; wij noemen dat wel bijgelovig. Praten over slechte dingen is bij sommigen inderdaad not done omdat dit mogelijk een slecht karma zou kunnen oproepen. Het is dus goed mogelijk dat jouw schoonfamlie niet wil praten over de ziekte van je schoonmoeder in spe en al helemaal niet over de vooruitzichten vanwege de mogelijke invloed op haar karma. Er over praten is, zoals wij zouden zeggen, “de goden verzoeken”. Erger je niet, maar heb er begrip voor, zou ik zeggen. Aziaten en dus Thai tonen hun emoties niet zo snel en dat is wel eens wennen voor ons. Wij koesteren ons graag in een warm bad van medelijden, bij veel Azialten is dat een teken van zwakte, je moet tenslotte je eigen problemen oplossen. Eigenlijk is het leven daarmee ook een stuk makkelijker. Wij maken ons zorgen over alles en nog wat en hier gaat het leven gewoon door als of er niets aan de hand is. Let wel, dit laatste is uiterlijk, van binnen zijn ze vaak ook ongerust.
Beste Bacchus,
Die laatste lange alinea van jou dat is het. Je hebt het prima verwoord.
Chris
@ Bacchus
De Thaise cultuur, en vooral wat leven en dood betreft, is dit denk ik voor en westerling moeilijk te doorgronden. Voor mij in ieder geval…
Je bent er emotioneel bij betrokken, en in een westerse cultuur is ‘er’ over praten vaak een soort verlichting!
Het delen met elkaar..
(zoals op dit blog haha..)
Zoals je zegt ‘van binnen zijn ze vaak ook ongerust’ en dat komt op mij (en denk ook anderen) nogal hypocriet over.
Het zij zo !! (zal er aan moeten wennen)
Van al dat andere kan je idd. handig en makkelijk gebruik maken om dingen beter te sturen en te laten verlopen, om niet als ‘big boss’ over te komen…
Bedankt weer, ook voor de extra info.. inmiddels ‘Tags” ondekt op dit Blog, en daar staat veel info..
mvg.
Julle gaan aan 1 ding voorbij….
Als de Thaise oude mensen voor een begrafenis 20 of 100 baht geven, dan wordt gewaardeerd en in een boek opgeschreven…..
Waarom?
Nu als de betreffende persoon komt te overlijden, zullen ze hem of haar voor het gebruikelijk begrafenis feest (want dat het vaak lijken….) ook 20 of 100 bath geven…..
Het is een soort verzekering dat het geld altijd op tafel komt en alles betaald kan worden…
Dus het is over en weer….
Een heel interessante manier van verzekeren dus……
Toen Maem haar vader dus vorig jaar overleed, kwam er aan giften 120.000 bath binnen….
De totale kosten waren 350.000 bath (voor 7 dagen).
230.000 bath werd betaald door de 6 dochters en zonen, dus ook wij betaalden een 1/6 deel dus rond de 40.000 bath….
In deze familie is het dus niet zo, dat de Farang (schoonzoon) alles moet betalen, maar alles onkosten worden eerlijk verdeeld…
Ja het was een super feest…..zoals ik al heb beschreven
@Mali,
Het is inderdaad over en weer, maar ik vraag mij af of het werkelijk zo is dat er een boekhouding wordt bijgehouden om te zien wie wat heeft bijgedragen. De naam van mijn vrouw en mij staat in verschillende boeken, maar we zijn nog niet zo gek oud en hopen, als het ons gegund wordt door Boeddha, de pijp voorlopig nog niet aan Maarten te geven. Dat boek zal over een jaartje of 25 toch wel in vergetelheid zijn geraakt, neem ik aan. Ik weet niet beter als dat het bedoeld is om de mensen te bedanken voor hun komst, zeg maar een soort condoleance-register. Wij kregen na de meeste crematies een kaart waarin we werden bedankt voor onze komst (en bijdrage).
Naast de vrijwillige bijdrage van dorpsgenoten is het ook mogelijk om je aan te sluiten bij een soort cooperatief verzekeringssysteem. De premie is daarbij afhankelijk van het aantal overledenen in het afgelopen jaar. Als mijn schoonmoeder komt te overlijden wordt er 100.000 baht uitgekeerd door deze verzekering. Wij betalen jaarlijks een premie van om en nabij de 1.500 baht, soms wat meer en soms wat minder.
Jullie feestje was inderdaad wel indrukwekkend. Ik heb in al die jaren heel wat crematies meegemaakt, maar pas een keer eerder een feest meegemaakt dat langer duurde dan 7 dagen, te weten 9 dagen. Daarbij was ook nog eens het indrukwekkende aantal van 19 monnikken aanwezig. Hiermee bedoel ik niet de jongens en mannen van de familie die de uitvaart begeleiden. Iedere dag was er ook live muziek, er leek geen eind aan te komen. Toch heel iets anders dan die “dooie” boel in Nederland.