Lezersvraag: Conserverende aanslag van de Nederlandse belastingdienst

Erik, Rechtbank Zeeland – West-Brabant heeft inderdaad een prejudiciële vraag gesteld aan de Hoge Raad. Deze vraag was trouwens niet afkomstig van de vestiging Middelburg maar van de vestiging Breda. Daarbij ging het om een in Frankrijk wonende Nederlander. Het antwoord van de Hoge Raad zal dan ook geen effect hebben op de aan Dick, zoals zal blijken, terecht opgelegde conserverende aanslag en de eventuele beschikking t.a.v. de revisierente.

De reparatie wetgeving die jij aangeeft was naar aanleiding van een drietal arresten van de Hoge Raad van 19 juni 2009. Daarin kwam de Hoge Raad tot de conclusie dat het opleggen van een conserverende aanslag in verband met pensioenaanspraken bij emigratie van een pensioengerechtigde vanuit Nederland naar Frankrijk, Korea en de Filippijnen in strijd is met de goede trouw die in acht moet worden genomen bij de toepassing van artikel 18, lid 1, van de belastingverdragen die Nederland met die landen heeft gesloten. In deze drie verdragen is het heffingsrecht toegewezen aan de emigratiestaat. Het op grond van de Nationale wet (voor een deel) terughalen van deze heffingsbevoegdheid is in strijd met het te goeder trouw uitvoeren van deze verdragen.

Echter in het “geval Dick” liggen de zaken duidelijk anders. Zoals jij ook al constateert moet het hierbij gaan om een bij het ABP opgebouwd overheidspensioen. Op grond van artikel 19 van het Belastingverdrag Nederland-Thailand is de heffing van belasting hierover voorbehouden aan Nederland. Daarop is de Nederlandse belastingwetgeving van toepassing.

Mocht in de aan Dick opgelegde conserverende aanslag ook een bedrag begrepen zijn ter zake van een lijfrente uitkering, ook dan is de conserverende aanslag rechtmatig opgelegd.
Het met Thailand gesloten Verdrag kent een definitie ter zake van de lijfrente uitkering, luidend als volgt:

“Artikel 18. Pensioenen en lijfrenten
3. De uitdrukking „lijfrente” betekent een vaste som, periodiek betaalbaar op vaste tijdstippen, hetzij gedurende het leven, hetzij gedurende een vastgesteld of voor vaststelling vatbaar tijdvak, ingevolge een verbintenis tot het doen van betalingen, welke tegenover een voldoende en volledige tegenprestatie in geld of geldswaarde staat.”

Zo’n bepaling kom je slechts in een beperkt aantal door Nederland gesloten verdragen tegen. Mocht Dick tot afkoop van z’n lijfrente uitkering overgaan, dan is sprake van “besmette handeling” als bedoeld in artikel 25, lid 4, slotzin van de Invorderingswet 1990. Een afkoop valt immers niet binnen de definitie van een lijfrente, met als gevolg dat je geen verdragsbescherming geniet voor deze afkoop, daar het Verdrag hierop niet van toepassing is maar de Nationale (Nederlandse) wet. In dat geval mag de Nederlandse Belastingdienst een conserverende aanslag opleggen ter bescherming van haar heffingsbevoegdheid bij het doen van een “besmette handeling”. Zie in dit verband het op 15 april gewezen arrest van de Hoge Raad betreffende het met België gesloten Verdrag (nr. 10/00990, BNB 2011/160, ECLI:NL:HR:2011:BN8728).

Dit zou anders zijn, mocht Dick niet in Thailand maar in de Filippijnen wonen. Het met de Filippijnen gesloten Verdrag bevat geen definitie van een lijfrente. Dat betekent dat het heffingsrecht over lijfrente uitkeringen onder alle omstandigheden en in z’n volle omvang is toegewezen aan de Filippijnen, waarop Nederland geen inbreuk mag maken. Er is dan weliswaar een belastbaar feit (de emigratie), echter geen heffingsgrondslag (een belastbare som).

In 2016 is een lijfrente (waarop een conserverende aanslag van toepassing was) tot uitkering overgegaan.
Begrijp ik uit uw opmerking, dat ik dat ook nog apart zou moeten melden bij de belastingdienst, los van het feit dat ik over 2016 aangifte heb gedaan, waarin de lijfrente staat opgegeven als belast in Thailand?