De gevaren van de betelnoot
Reizend door het uiterste noorden van Thailand maakte ik de bij dit verhaal afgebeelde foto van een van de dames behorende tot de Akha bergstam. Haar vuurrode lippen en rode mond inspireerden mij tot onderstaand verhaal.
Achteraf kwam ik tot de conclusie dat Khun Peter eerder over hetzelfde onderwerp schreef (Betelnoot kauwen). Zo zie je maar hoe veelzijdig de onderwerpen van Thailandblog zijn. Beide verhalen vullen elkaar wellicht op bepaalde punten ietwat aan en gezien de gevaren die het kauwen van de betelnoot kunnen veroorzaken kan een tweede verhaal beslist geen kwaad.
Met name bij de bergstammen in het noorden en op het platteland van Thailand kom je ze legio tegen, mensen met vuurrode lippen en dito mond. De meeste gaan er prat op en zien het als een verfraaiing van hun uiterlijk. De rode kleur is het gevolg van het kauwen op de zogenaamde betelnoot. Deze noten, die in feite geen noten zijn maar het zaad van de betelpalm, worden net als kokosnoot tot de steenvruchten gerekend. Van oorsprong komt deze palmboom met de Latijnse naam Areca Catechu uit Indonesië en kan wel ruim twintig meter hoog worden.
Verslavend
Het vruchtvlees van de kleine betelnoot wordt samen met gebrande kalk en soms ook met toevoeging van tabak en bepaalde kruiden gekauwd. Als grondstof voor de kalk dienen gemalen schelpen, koraal of kalkrotsen. Om de bittere smaak van de betel af te zwakken kan men honing of zoete vruchten aan het kauwmengsel toevoegen. Speeksel en met name de toegevoegde kalk zorgen voor een snelle opname van de verslavende stof areciline. Deze stof stimuleert de werking van het centrale zenuwstelsel waarbij de gebruiker een bepaald prettig gevoel krijgt. Door het kauwen van betel maakt een vrolijk en ontspannen gevoel zich van hem of haar meester. Wellicht een beetje te vergelijken met het gebruik van alcohol. Men beweert dat al dat kauwen zelfs een erotisch gevoel teweeg brengt. De ‘kauwpakketjes’ zijn in Thailand op bepaalde plaatsen kant en klaar te koop. Net zoals bij shagrokers zijn er veel lieden die aan hun eigen mengseltje de voorkeur geven.
Betelnoot
Een waarschuwing
De regelmatige gebruiker herken je onmiddellijk aan rode tanden, lippen en mond veroorzaakt door de sappen van de betelnoot. Toch is een waarschuwend woord op zijn plaats, want al dat kauwen is niet enkel en alleen slecht voor het gebit, maar verhoogt ook de kans op kanker in mond, slokdarm en maag. Een verhoogde hartslag, misselijkheid en buikloop zijn voorkomende bijwerkingen van dit genotsmiddel.
Niets nieuws onder de zon
Betelkauwen is niet voorbehouden aan de Thaise bevolking maar komt in grote delen van geheel Azië voor. De alom bekende Nederlandse handelslieden van de VOC (1602- 1799) zagen naast de specerijen, die de hoofdmoot vormden, er al handel in en introduceerden de betelnoot in Europa. De coffeeshops in Nederland hebben de betelnoot herontdekt en een aantal heeft het spul en de onvermijdelijke substantie kalk in het leveringsprogramma opgenomen. Sinds mensenheugenis tref je in Zuidoost Azië, met name in India, Pakistan en Indonesië miljoenen gebruikers van de betelnoot aan en de jaarlijkse verkoop loopt in de miljarden dollars. Kortom een wijdverbreide gewoonte en omvangrijke handel die niet snel is uit te bannen.
Alain Lauga / Shutterstock.com
Spugen verboden
Na verloop van tijd ben je uitgekauwd en spuug je het spul uit. Een vieze rode moeilijk te verwijderen vlek resteert. Vooral om die reden is op veel plaatsen het betelkauwen verboden. Op een van mijn reizen door Borneo zag ik in een restaurant een affiche met de tekst ‘No spitting’ welke tekst ook in het Maleis en Chinees stond aangegeven. Voor alle duidelijkheid stond bij de tekst ook nog de afbeelding van een spuwende man met een rood kruis er door.
Destijds moest ik er om lachen, want wie spuugt in hemelsnaam zittend in een restaurant op de grond? Inmiddels is het me duidelijk geworden. Als je gaat eten moet je het ‘betelprakkie’ waarop je zit te kauwen toch even lozen. Vergelijk het maar met de Amerikaanse onbeschaafde gewoonte om kauwgom tegen de onderzijde van de tafeltjes te plakken.
Dank voor weer een artikel over betel. Maar niet alleen op het platteland; nog in de 19e eeuw deden ook de mensen aan het hof en de hogere burgerij aan het kauwen op dit spul.
Er zijn gouden en zilveren betelsets in de musea aanwezig die niet voor, excusez le mot, ‘het gewone volk’ waren. Onbetaalbaar voor hen. De hotemetoten hielden er bediendes op na die de beteldoos droegen en op plaatsen waar men niet de fluim op de grond kon deponeren werd die in de kwispedoor ‘opgeborgen….’.
Bij stadslui en mensen met een baan en inkomen lijkt die gewoonte verlaten. Is ook wat lastig, zo’n tandeloze rode mond als je een klant ontvangt of bedient….. Ik kom ze hier op het land wel tegen maar dat zijn dan stokoude mensen.
Verhoogt de kans op kanker klinkt ernstig, maar hoe staat dat in verhouding tot het eten van rood vlees, of het inademen van afgesleten rubberdeeltjes van autobanden?
Als de kans op kanker omhoog gaat van 1 per miljoen, tot 2 per miljoen , zou ik me er niet zo druk over maken, heel veel stoffen waarmee je in aanraking komt, kunnen kanker veroorzaken.
50 jaar geleden hing er in de bussen van het Belgische openbaar vervoer ook een bordje “Niet spuwen”. Bij ons ging het over sap van pruimtabak. Dus helemaal vergelijkbaar. “Wie spuwt er nu in hemelsnaam in een autobus ?” Grappig toch !
Het is een mooi verhaal. Maar ik heb nooit gehoord dat het met kalk gemaakt van gemaalde schelpen of koraal werd vemengd. Hoe kwamen de menesn in de bergen van Chiangmai Chiangrai enzovoort aan die schelpen? En ik zie hier in het noorden van Tailand veel oude mensen die hun hele leven betel noten hebben gekauwd. Dus dat gevaar van kanker is net als met zoveel zaken weer sterk overdreven.
Volgens sommige mensen krijg je van alles behalve appels kanker. En toch worden we steeds ouder
Ik heb het nog even verder uitgezocht. Dat ‘betel kauwen’ bestaat uit verschillende ingredienten, zoals je ook in de onderstaande video ziet. Basaal is het blad van de klimplant ‘betel vine’, dat ook een stimulerende werking heeft. Daarin worden dan stukjes van de ‘betel noot’ (eigenlijk Areca noot) en wisselend wat andere zaken als gebluste kalk, pepertjes en soms tabak gevouwen.
หมาก maak is dus de betelnoot, beter Areca noot, groeit aan een palm, ze staan naast mijn huis.
พลู phloe: is het blad van de klimplant betel vine, ik denk wat in het artikel ‘plue’ wordt genoemd, dat is dus niet de ‘betelnoot’.
Je kunt het vocht na het kauwen niet inslikken, vandaar al dat gespuug. Mijn grootvader kauwde tabak en in zijn huis stonden spuugbakjes waar hij vaak naast spuugde…
https://m.youtube.com/watch?v=J5dQdujL59Q
Betel hauwen was ook zeer populair in adellijke kringen. Koning Chulalongkorn was er gek op en moest altijd zijn tanden bleken voordat hij afreisde naar Europa. Toen was betel net zoiets als koffiedrinken bij ons: ‘Kom je straks wat betel kauwen bij me?’
Het was veldmaarschalk Phibun Songkraam die ergens net voor WOII het betelnoot kauwen verbood als onbeschaafd (Alleen Europa was beschaafd en dat verdiende navolging). Grappig om te lezen hoe mensen toen dat verbod omzeilden….
Die Phibun had wel meer rare gedachten.
Niet alleen zijn warme gevoelens voor het gedachtengoed van foute mensen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog maar voor die oorlog zat Thailand diep in de opiumhandel en werden er fortuinen verdiend.
Vanwege die oorlog stapten gebruikers over naar andere middelen zoals kratom en door verlies van inkomsten vond men het in 1943 nodig om deze boom te criminaliseren.
Nu kan er alles over het bewind van de afgelopen 4 jaar gezegd en gedacht worden , maar inmiddels is de wetgeving zover dat binnenkort het gebruik van kratom als cultureel “erfgoed” weer legaal wordt.
Voor de betelnoot is de toekomst minder rooskleurig aangezien er voor de jongere gebruikers andere middelen in o.a. Myanmar geproduceerd worden.
mijn Thaise ex-schoonmoeder in Isaan deed dat ook maar nu blijkt ze volgens mijn dochter die daar december 2018 op bezoek gegaan is dat ze daar nu toch mee gestopt zou zijn.
ik heb de oude vrouw en haar vriendinnen buurvrouwen ook dikwijls zien gebruiken samen ook met een wit poeder waarvan ik niet wist wat het was tot nu.
een weerzinwekkend gebruik en vooral wanneer ze die “pruim” uitspuwen en een smerig boeltje achterlaten op de grond…
In mijn appartementsgebouw in Brussel wonen nogal wat Indiërs die er verblijven om in de IT te werken. Zij spuwen ook overal waar ze maar kunnen… in de lift heb ik dan zelf maar een nota gehangen en ze hebben het begrepen. Spuwen doen ze overal en vroeger ook heel veel bij ons. Nu zijn het vooral de Noord Afrikanen die de boel onder spuwen. Of zij wat genotmiddelen kwijt willen weet ik niet…
In India en Pakistan wordt veel “paan” gekauwd. Van hoog tot laag. Zo’n paanpruim is vrij groot. Een mondvol.
Een ‘normale’ paan vind ik best lekker. In iedere stad zijn echter wel verkopers te vinden die bijzondre ingrediënten toevoegen.
Die paans zijn duurder en doorgaans niet te koop voor een buitenlander,
Ik bezit wel een (moderne!!) zilveren “paandaan” (paandoos) en een aantal “stelletjes” zoals de verkopers en mensen thuis dat ook hebben. Bij buitenlanders wordt het gebruik niet gauw onderwerp van gesprek. Alleen als duidelijk is dat je alles toch al weet…..
Je kunt ook “paan” als merk in een blikje kopen. lekker ja! maar niet zoals vers!
Ik kwam dit ook tegen in de tijd dat ik op Nieuw Guinea was alle Papoeas gebruikten dit vooral in de kleine dorpjes, Daar was de grond dan ook bezaaid met het rode sap dat uit gespuugd werd. De voornaamste reden daar was dat je minder honger had, om de eenvoudige reden dat er te weinig eten was.
Hier in ons verblijf bevelen Thaise vrouwen een brij van de betelnoot aan om de vreselijke jeuk van zandvliegen te verzachten. Hetzelfde effect heeft ook een papje gemaakt van ‘red lime’.
Dank voor de uitleg over wat het is.
De keren dat ik met mijn ega de familie heb bezocht verwonderde ik me iedere keer over dat smerige op bloed lijkende gekauw en gespuug. Ik maakte haar duidelijk dat ik dat niet zou accepteren in onze relatie en gelukkig denkt zij er hetzelfde over. Schoonmamma kauwt en spuugt alsof het een lieve lust is. Onze jonge zoon vindt het ook maar niks en walgt ook van oma’s gedrag. Heb al te kennen gegeven dat ik het smerig vind en schoonmoeders houdt er gelukkig rekening mee. Al haar tandjes vonden het ook maar niets en hebben haar inmiddels verlaten. Vreemd ritueel. Ik heb ook veel moeite met rokers maar nog liever dat. Voor de gezondheid destructief gedrag is moeilijk uit te bannen, zeker als de kwaal pas na langere tijd actief wordt en er enige sociale verbintenis aan vast zit.
Cultuurverschillen natuurlijk.
Ik ben al 75 en weet nog dat er vroeger in de bus een plakkaatje hing met “Verboden te spuwen” dus zo erg lang is dat nu ook weer niet geleden. Was natuurlijk niet door bedelnoten te kauwen maar door pruimtabak. Kenners van de strips van Lucky Luck kennen dat ongetwijfeld ook en in de bars stoden in de VS ook spuwpotten voor het sap van die pruimtabak…