Sjoemelen
Tot de meest aansprekende uitbreiding van het Nederlands vocabulaire is in het afgelopen jaar het woord “sjoemelen” uitgeroepen.
Het plotseling immens populaire gebruik van het woord is gelegen in het ‘gesjoemel’ met de software en de gepubliceerde onjuiste cijfers betreffende de emissie van uitlaatgassen door de Duitse autofabrikant Volkswagen.
Een nieuw woord?
De Friezen mogen pochen dat het Fries een échte taal is, niet te vergelijken met de diverse dialecten die in ons land worden gebezigd. Echter; het woord sjoemelen ken ik van kindsbeen af uit het Limburgse land waar het als een gewoon tot Nederlands verbasterd woord te boek staat. Dus niets nieuws onder de zon. Moest even denken aan een gesprek -eigenlijk meer een conference- van een aantal jaren geleden tussen de oer Rotterdammer Jules Deelder en de Limburger Hietbrink. Deze laatste stelde dat de Nederlandse taal een afgeleide van het Limburgs is en hij toonde dat met heel wat amusante voorbeelden aan.
Boekingsites
Steeds meer kom ik tot het besef dat het woord ‘sjoemelen’ beslist niet enkel en alleen op de automobielbranche betrekking heeft.
Ook de verschillende boekingsites maken zich schuldig aan gesjoemel. Booking.com maakte het in mijn ogen helemaal bont om bijna onopgemerkt aan een vet gepubliceerde prijs nog maar eens 7% VAT en 12% servicekosten toe te voegen.
Gelukkig zijn dit soort misleidende advertenties in Nederland verboden. Plaats maar ‘punt com’ achter je firmanaam en je bent meteen van al dat wetgeving gelazer verlost.
Hoe vaak komt het niet voor dat je via de diverse sites hotelprijzen vergelijkend enkele minuten later bij het boeken opeens een hogere prijs ziet verschijnen. Nou dat noem ik echt GESJOEMEL met hoofdletters.
En wat te denken van met of zonder ontbijt? Ook daaromtrent zijn heel wat boekingsites erg onduidelijk.
Horeca
Ook binnen de horeca zie je steeds meer dat naast de gepubliceerde prijzen ergens onderaan, minuscuul klein en bijna onopvallend, nog eens toeslagen voor VAT en service worden berekend. Vraag me af of het personeel ook maar iets van die servicetoeslag ontvangt.
En tot besluit: dit gesjoemel betreft niet alleen Thailand want mijn ervaring aangaande booking.com betreft een reservering op de Filippijnen. Wil de bookingsites niet vergelijken met de ongehoorde praktijken van VW maar hen wel aanmoedigen om meer klantvriendelijke prijzen en bijkomende kosten te publiceren.
De hedendaagse consument is kritisch, vergelijkt en laat zich steeds minder misleiden.
Dat er op dit moment heel veel redenen zijn om het woord ‘sjoemelen’ te gebruiken is begrijpelijk. Dat het een uitbreiding van de taal zou zijn, verbaasde mij echter ten zeerste. Dit woord ken ik al erg lang en in alle varianten (waaronder ‘sjoemelaar’). En ik kom niet uit Limburg (of uit Friesland).
Ik heb de Dikke van Dale er maar bijgehaald. In de editie van 1978 staat het woord. De betekenis ervan is ‘knoeien’/’niet eerlijk doen’. Het gaat hier derhalve beslist niet om een recente uitbreiding van de taal.
Ik denk niet dat het woord sjoemelen hier bedoeld wordt, maar het nieuwe woord sjoemelsoftware,waarmee bedoeld de software in de betreffende auto’s die bij een test een gunstiger uitslag gaf dan in werkrlijkheid mogelijk was.
Dat is toch ook knoeien of niet eerlijk doen!
Ja in het Vlaams is sjoemelen een alledaags woord .
Het betreft hier niet het woord sjoemelen maar het nieuwe woord:sjoemelsoftware
Wie heeft er nooit gesjoemeld zonder software, in de hele wereld wordt gesjoemeld is een zeer groot begrip alleen wordt het nu meer bloot gelegd.
sjoemelen ww. ‘knoeien’
Nnl. sjoemelen ‘knoeien, smokkelen’ in ’n tikkie sjoemelen met het Noodlot [1931; Vaderland], gesjoemeld met zeer vitale gegevens [1971; WNT Aanv.], ik weiger te sjoemelen met onderwijskundige principes [1987; Zierikzeesche Nieuwsbode], ‘knoeien, bedrog plegen’ in wie gaat sjoemelen kan zijn kosten niet meer aftrekken van de belasting [1997; Rotterdams Dagblad].
Ontleend aan Duits schummeln ‘bedrog plegen, knoeien, smokkelen’ [18e eeuw; Pfeifer], waarvan de verdere herkomst onduidelijk is. Schummeln is wel voor een Joods woord aangezien, maar komt in het West-Jiddisch niet voor; wel bestaat Rotwelsch beschunden ‘bedriegen’, beschundeln ‘beschijten, bedriegen’, dat terug zou gaan op Romani chin(d)av ‘schijten, bedriegen’. Er bestaat ook een Nederduits ww. schummeln ‘boenen, schrobben, keukenwerk doen’ [18e eeuw; Pfeifer], ook Nederlands schommelen ‘ruw werk in huis verrichten’ [1588; Kil.], mnl. scommelen ‘schrobben, poetsen’ [1410; MNW], dat misschien hetzelfde werkwoord is als → schommelen ‘heen en weer bewegen’; mogelijk is de betekenis ‘schrobben’ bij overdracht ontstaan uit ‘zich snel heen en weer bewegen’, waaruit dan anderzijds ook een betekenis ‘bedriegen’ kon ontstaan.
http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/sjoemelen