Column – Culturele botsing aan de keukentafel
Ze zitten weer aan die verdomde keukentafel. Hij, de westerse man die denkt dat culturele verschillen oplossen is als het resetten van zijn wifi-router. Zij, de Thaise vrouw, glimlacht zoals alleen zij dat kan: een masker dat haar ware gedachten verbergt.
“Zullen we vanavond uit eten gaan?” vraagt hij, met de subtiliteit van een olifant op een porseleinen vloer.
Ze glimlacht. “Misschien.”
In zijn wereld betekent ‘misschien’ dat er ruimte is voor onderhandeling. In haar wereld is ‘misschien’ een beleefde manier om ‘nee’ te zeggen zonder gezichtsverlies. Maar hij, met het empathisch vermogen van een baksteen, ziet dit als een kans om haar te overtuigen.
En dan die glimlach. In Thailand is een glimlach een Zwitsers zakmes: het past bij elke situatie, van vreugde tot pure wanhoop. Voor hem is een glimlach simpelweg een teken van geluk. Dus wanneer zij glimlacht na zijn opmerking over haar familie, denkt hij dat hij punten scoort. In werkelijkheid heeft hij zojuist haar hele familieboom met de grond gelijk gemaakt door haar moeder bij haar voornaam te noemen zonder het juiste voorvoegsel. Oeps.
Non-verbale communicatie? Voor hem is dat iets wat je doet als je telefoon geen bereik heeft. Haar subtiele signalen zijn voor hem onzichtbaar. Haar lichte frons? Hij ziet het niet. Haar ongemakkelijke verschuiving op de stoel? Ontgaat hem volledig. Maar die glimlach? Die ziet hij, en hij denkt: “Kijk eens hoe gelukkig ze is!”
Humor is een ander mijnenveld. Hij maakt een grap over hoe Thais altijd rijst eten. “Eten jullie ooit iets anders dan rijst?” grinnikt hij, trots op zijn culturele observatievermogen. Ze glimlacht, maar inwendig rolt ze met haar ogen zo hard dat ze bijna haar hersenen ziet. Zijn grap landt zo plat als een pannenkoek zonder bakpoeder.
Wanneer zij probeert humor te gebruiken, doet ze dat met finesse en culturele nuances. Ze maakt een subtiele opmerking die in haar cultuur hilarisch is. Hij staart haar aan alsof ze net een wiskundige vergelijking heeft voorgedragen. “Sorry, wat bedoel je?” vraagt hij, volledig de draad kwijt.
En dan, het pièce de résistance: conflict. Hij wil praten, dingen uitpraten zoals hij dat gewend is. “Laten we dit bespreken,” zegt hij, klaar om het probleem op te lossen met de efficiëntie van een PowerPoint-presentatie.
Zij glimlacht weer. “Het is oké,” zegt ze zachtjes. Wat ze eigenlijk bedoelt, is: “Dit is allesbehalve oké, maar ik ga niet de confrontatie aan. Ik wacht wel tot je het zelf begrijpt. Misschien. Ooit.”
Hij, tevreden met zijn vermeende conflictoplossende vaardigheden, denkt dat alles weer koek en ei is. Ondertussen plant zij mentaal haar ontsnapping, compleet met vluchtroutes en een lijst van dingen die ze mee wil nemen.
Miscommunicatie? Dat is een understatement. Het is een komedie van fouten, een dans waarbij beide partners constant op elkaars tenen trappen. En hij? Hij blijft dansen, zich niet bewust van het feit dat hij al lang uit de maat is.
Apprecieer je verhaal, deze keer zonder teveel tierlantijntjes.
Velen onder ons denken, dat een (beperkte) kennis van de taal, dé oplossing is en alle barrieres doorbreekt.
(Noodzakelijke) kennis van de taal, is maar een begin, een fractie van, wat wij zouden noemen inburgering.
Inburgering, die wij wel verwachten van nieuwkomers.
Waar de Thai niet (onmiddellijk) zullen aangeven op hun kleine teentjes te zijn getrapt, zal er na verloop van tijd binnenin iets zich opstapelen. Een ,door hun geuite, “mai pen rai” betekent in dit geval niet “het geeft niet” maar “wacht maar af”.
Nochtans is het zo eenvoudig, gewoon interesse in mekaars leefwereld, geduld, veel geduld (waar wij in onze steeds maar meer racende maatschappij geen tijd voor hebben).
Zonder interesse in cultuur en vooral Thaise logica, heeft een relatie weinig kans, om tot iets volwaardigs te komen.
Vraagt tijd, maar ook bereidheid (en bekwaamheid) van je Thaise partner om jou te laten delen in de Thaise leefwereld, zover zij het niet al lang opgegeven heeft.
Tja, als ik het zo bekijk, is het bij ons juist andersom. Mijn vrouw wil na een ruzie altijd alles uitpraten, terwijl ik eigenlijk niets meer wil horen. Ik begrijp het ook zonder lange uitleg.
Mijn vrouw is ook duidelijk in wat ze wil. Wil ze ergens gaan eten, dan zegt ze dat gewoon. Thaise mensen hebben het soms niet gemakkelijk met haar, omdat ze zonder er doekjes om te winden zegt wat ze ervan denkt. Dat is voor sommige Thais schokkend, en we hebben daardoor al heel wat “vrienden” verloren.
Eens met Sjaak. Bij mij is het idem. Net als Hollandse vrouwen blijft mijn echtgenote ouwe koeien uit de sloot halen. Het in dit stuk neergezette sfinx achtige portret van de Thaise vrouw herken ik totaal niet. En ik ben meer dan 20 jaar gehuwd met een Thaise. Maar misschien is er gewoon meer diversiteit in plaats van: “De Thaise vrouw is zo en zo”
Dus toch een eigenschap die alle vrouwen gemeen hebben? Denk het niet. Ze zijn niet allemaal zo. En wat de Thaise vrouw betreft: Volg eens een Thaise soap serie en je aanschouwt ze in al hun diversiteit: Van bescheiden en ingetogen tot de grootste krengen met een overtuigend grote bek. De mores zullen overigens ook nog eens verschillen afhankelijk van de sociale klasse waaruit ze afkomstig is. Een barmeid uit Pattaya heeft anderw mores dan een miljonairs dochter.
Dat van die ouwe koeien uit de sloot halen herken ik voor 100%.
Bij ons ook Sjaak, alles uitpraten en het liefst nog dezelfde dag, en ze zegt ook gewoon wat ze denkt.
Misschien komt het omdat ze 35 jaar in Nederland heeft gewoond.
Mensen zijn een combinatie van karakter en omgeving. Je persoonlijkheid daar begint het mee, maar onder invloed van je omgeving buig Je toch (meer of minder) mee, leer je wat in een bepaalde omgeving normaal gevonden wordt of juist niet.
Er zijn heus genoeg Thai die direct zijn, zaken willen bespreken en echt hun mond wel opentrekken. Misschien wel iets minder dan in Nederland. Ik zie het al een spectrum, en waar het middelpunt van van “gangbaar” is zal per gebied (land, provincie, dorp) verschillen.
“De Thaise vrouw/man is zus, de Nederlandse man/vrouw zo”, zo’n binair perspectief gaat er bij mij niet in.
Je hebt maar liefst een gesloten karakter. Train je om steeds op eieren te lopen en realiseer jezelf dat conflictvermijding de regel is. Gesprekken behalve over wat een Thai sanoek vindt en over een paar praktische zaken zoals bijvoorbeeld eten kunnen (bij mij kan het soms voorzichtig zelfs over een rom com gaan) dan wel weer (als de taal het toelaat). Iets uitpraten is men niet gewend.en is niet gewenst Maar het positieve is: geen ruzies en miscommunicatie. Als je dat leuk vindt zit je gebakken. Let wel ik persoonlijk ondervond al meermaals dat hoe hoger de opleiding is en de zichzelf toegemeten status is hoe meer kans je maakt op een gedachtewisseling over de stand van de wereld in Thailand. Regio en leeftijd speelt vaak ook een rol.
Wij onderschatten nog al is, wat een maatschappij, gebouwd op status als Thailand is.
Het is net geen kaste systeem zoals in India, maar éénmaal tot de (door Thai genoemde Loso) , niet juiste bevolkingsgroep, behorend (geboorte), heb je geen toegang tot “hogere” klasse, dus ook toegang tot behoorlijk onderwijs en dito opvoeding qua gedragsregels
Sociaal, wat wij als normaal beschouwen, zijn de Thai helemaal niet en wordt ook niet echt aangemoedigd door de overheid,
Ho maar, kom jij niet uit dezelfde streek, dezelfde familie, geen sympathie, de tempel is dan de enige uitweg.
Vooral op Isarn wordt het meeste neergekeken, heb zelf meegemaakt, dat een (zelf uit Isarn afkomstige) taxi chauffeur , passagiers toegang weigerde tot zijn Taxi.
Mensen uit Isarn zijn zelfs zo beschaamd over hun afkomst, dat zij deze verbergen.
Op een concert in Phuket vroeg de optredende artiest ( caraboa) aan het publiek in de zaal; wie van Isarn was, niemand antwoorde (zaal was vol met meisjes uit Isarn.
Droevig ja, maar aan ons enkel te accepteren
Hé hé De Caraboa van het catchy liedje ‘Made in Thailand ‘ (1984 dacht ik) uit The White Lotus seizoen 3. Zij zingen licht maatschappij kritische en eerder nationalistische liedjes. Treden zij nog op?
Rudy
Bij mijn weten nog altijd alive and kicking.
Door omstandigheden zijn mijn vrouw en ik ooit eens terechtgekomen waar 2 Thaise koppels zaten uit de zogenaamde hogere klassen. Die mannen hebben wel wat gepraat met mij maar die vrouwen hebben mijn vrouw totaal genegeerd en zelfs geen blik gegund. Gelukkig moesten we daar niet te lang blijven want ondanks hun zogenaamde hoge status vond ik die mannen totaal oninteressante figuren. Wie je bent heeft in TH weinig belang Wat je bent des te meer . Zelfs heb ik het daar zeer moeilijk mee en als het zich nog ergens zou voordoen ga ik zeker mijn gedacht zeggen tegen die eventuele blaaskaken en hun zeggen dat de middeleeuwen al paar honderd jaren voorbij zijn. Maar ik betwijfels of ze iets zullen weten over de Middeleeuwen.
Vaak weten ook die zogenaamd hogere klassen (de midden en hogere middenklasse) niets over de wereld vandaag en zelfs hun eigen geschiedenis. Laat staan over ik zeg maar wat: de genocide van Pol Pot in Cambodia. Hitler kan al evengoed een DC-personage geweest zijn. Dus wat zouden ze De echt hogere klasse heb ik nog nooit kunnen ontmoeten maar die weten wel meestal waar de klepel hangt. Zijzelf en hun kinderen genoten allen onderwijs in buitenlandse universiteiten en die kennen de kneepjes om hun volk dom te houden.
Accepteren? Zeker! Maar daarom mag je er nog wel commentaar op hebben. De zaken in TH zijn zoals ze zijn, en hoe de hazen lopen weten we exact niet, maar normaal vinden? Neen, zeer zeker niet. In Europa is eind jaren 60 van de vorige eeuw een democratiseringsbeweging ingezet. Mijn generatie, ik was destijds studerend te Nijmegen, heeft daar volop aan meegedaan. Misschien jij ook wel. De hele NL/BE/EU-samenleving is daarmee geëmancipeerd. Onder andere: het recht op vrije nieuwsgaring, vrijheid van vereniging, vrijheid van het hebben van een mening, die mening kunnen uiten en het je vrijuit kunnen informeren: het is met die vrijheden waarmee wij elkaar en overheden maximaal bekritiseren. Bedenk wel dat wegens al die vrijheden wij hebben kunnen besluiten in TH te gaan wonen en leven, er een partner hebben kunnen vinden, en er ons pensioen kunnen genieten. En is die emancipatie, democratisering, gelijkheid van kansen en mogelijkheden dan de Thai niet gegund?
Fred, je vrouw zal dit minder, of helemaal niet, erg gevonden zoals jij.
De opdeling in klassen, is, als je met een Thai spreekt, aanvaard, vanzelfsprekend, geen gedoe hierover.
Natuurlijk dromen zij ook van leven te leiden, zoals voorgespiegeld in de talloze soaps op tv, maar echt wakker van liggen, neen.
De eeuwenoude bestaande kloof tussen de 5% Hiso en de rest van Thailand is zo enorm groot, dat zij , zelfs in een tijdspanne van enkele decennia niet zal overbrugd worden.
Waarom moeten wij altijd in vraag stellen en willen veranderen, iets dat door een bevolking zelf aanvaard wordt?
Onze stijl van paternalisme heeft nooit veel goeds voortgebracht.
Het is juist goed om die vraag te stellen en huidige jongere generatie te laten weten dat zij zich gesteund kunnen weten. Het overbruggen van van een tijdsspanne van enkele decennia dient ergens een beginpunt te hebbe, Zoals ik in een eerder reactie al liet weten: in 1968 begon het in Europa. En kijk eens verder weg de geschiedenis in. Niets gaat zonder slag of stoot. Leg je niet niet bij neer. Wees kritisch. Je hebt het goed.
De wereld van de Khun Yings (adellijke titel barones) staat zo mijlenver van de gewone mens en leunen nog altijd op de door hen gegeven en verworven rechten in de Thaise feodale tijd. Tot nog niet zolang geleden, was het niet zo abnormaal, dat bij een discussie met iemand uit de lagere klasse, de “barones” gewoon een slag in het gezicht gaf en hiermee weg kwam.
Deze houding , het minachten van andere klassen is niet uniek voor Thailand, maar spreidt zich uit over heel Azie, van Indie tot Japan. Legio zijn de verhalen over dienstpersoneel, dat mishandeld werd door hun aziatische werkgevers. Eenvoudig gezegd, men hecht niet zoveel belang aan een mensenleven.