Leven als een boeddha in Thailand, deel 5

Isaan kent natuurlijk ook plagen. Denk maar aan muggen, mieren, ratten, schorpioenen en duizendpoten. En slangen natuurlijk. Daar gaat dit deel over.

Muggen

Dengue en malaria komen plaatselijk voor in Thailand. Je kan alleen maar ziek worden als je gebeten wordt door een mug die eerder bloed heeft genuttigd van een drager van het dengue of malaria-virus. En omdat malariamuggen (Anopheles) en dengue muggen (Aedes) vrijwel nooit verder vliegen dan een paar honderd meter en ook niet door de wind meegevoerd worden moet die geïnfecteerde persoon in je directe omgeving wonen/werken wil je zelf ook besmet raken. Overigens nemen de plaatselijke autoriteiten snel actie als er ziektegevallen zijn (of zelfs preventief) door de muggenpopulatie te bestrijden. Zelf kun je daar natuurlijk ook wat aan doen door stilstaand water zoals in regengoten weg te halen. Regentonnen kunnen echter ook een bron zijn en ook sommige planten en bomen kunnen plasjes water vast houden. Zelf hebben we een vijver maar muggenlarven krijgen daar geen kans omdat ze door de vissen gegeten worden. Veel last van muggen hebben we daarom niet – ook niet op ons eiland – maar in de avond zetten we vaak toch wel een ventilator aan om de muggen op afstand te houden. Een product met DEET gebruik ik nooit al kunnen er natuurlijk omstandigheden zijn die het wenselijk maken om het wel te gebruiken. Muggen in mijn huis zijn zeldzaam en beperken zich tot minder dan één per maand omdat we muggengaas voor de ramen hebben en de deur altijd dicht houden.

Malariamuggen zijn actief in de schemering maar denguemuggen komen ook in de vroege ochtend en namiddag voor en kunnen dan steken.

Andere insecten

Rode mieren komen hier overal voor maar met name in fruitbomen wat het plukken van fruit niet altijd aangenaam maakt. Maar ook als ik gewoon door de tuin loopt word ik bijna elke dag gebeten, vaak zelfs diverse keren. De beet doet gelukkig maar heel kort pijn. Grote zwarte mieren kunnen ook bijten maar komen hier niet veel voor. Maar er zijn ook twee soorten zwarte miertjes van nog geen millimeter die hier veel voorkomen. Eén soort voel je kriebelen maar bijt niet. De andere soort voel je pas als ze bijten en dan zijn het vaak meerdere exemplaren die op je lijf zitten. Als ze bijten rollen ze zich op waardoor ze nog kleiner lijken en daardoor pas te zien zijn als je heel goed kijkt. In eerste instantie voel je ze wel maar zie je ze niet. De pijn houdt echter wel een kwartier aan. Die laatste soort dringt helaas soms ook je huis binnen want een minuscuul gaatje is al voldoende om een heel leger in je huis te krijgen.

Tip. Mieren bijten zich vast met hun kaken en spuiten vervolgens mierenzuur via hun achterlijf in het slachtoffer. Ze zitten dus op twee punten vast en zijn daardoor relatief moeilijk te verwijderen. Ik heb het al diverse keren meegemaakt dat ik na een beet van een rode mier één, twee en soms wel drie vergeefse pogingen deed om ze van mijn lijf te vegen. Om er bij de laatste wel succesvolle poging achter te komen dat de mier op mijn hand terecht was gekomen. Beter is het om de mier met duim en wijsvinger vast te pakken en vervolgens weg te gooien.

Tip. Mieren zijn zeer eenvoudig te verdelgen met chaindrite dat in een spuitbus geleverd wordt. Het is een relatief onschuldig product want je kan het ook in een Nederlands tuincentrum kopen. Mieren volgen meestal een spoor en een paar pufjes hier en daar op het spoor is al afdoende. Het werkt trouwens ook tegen termieten en kakkerlakken.

Naast mieren komen hier natuurlijk ook termieten voor en die weten zelfs raad met sommige hardhoutsoorten. Overigens groeit op sommige termietenhopen een paddenstoelensoort die hier in Ubon maar ook in Bangkok als een delicatesse wordt beschouwd. Inderdaad erg lekker want die soort hebben wij hier ook.

Kakkerlakken komen hier vrijwel niet voor (de laatste keer dat ik er één gezien heb was ruim een jaar geleden) en dat komt mogelijk omdat we veel – in soorten en in aantallen – hagedissen hebben.

Verder hebben we hier spinnen waarvan sommige giftig zijn, twee soorten schorpioenen en ook giftige duizendpoten. Oppassen wanneer je schoenen of sandalen aantrekt die buiten hebben gestaan! Het kan bijzonder pijnlijk zijn en in uitzonderlijke gevallen zelfs dodelijk.

Tip. Wij laten ’s-nachts de buitenverlichting branden waar vliegende insecten en dus ook hagedissen in grote getale op af komen. Sommigen hagedissensoorten eten zelfs schorpioenen en duizendpoten en die insecten worden blijkbaar opgegeten voordat ze kans zien ons huis binnen te dringen. We hebben althans nog nooit een schorpioen, duizendpoot of zelfs een kakkerlak in huis gehad. Eén keer wel een spin. Al die hagedissen trekken helaas wel slangen aan.

Vliegen hebben we hier natuurlijk ook maar in huis zien we ze vrijwel nooit. Eigenlijk hebben we er alleen last van bij de lunch die we standaard in de buitenlucht gebruiken. Ze lijken van ver te komen want het aantal vliegen hangt sterk af van wat er aan eten klaar gemaakt wordt. Met name garnalen en in wat mindere mate vis op de barbecue trekken veel vliegen aan. Het aantal vliegen hangt echter ook van andere factoren af en mijn vrouw denkt dat het met name komt door het gebruik van kippenmest. Zelf gebruiken wij geen kippenmest maar koeien– of buffelmest.

Tip. Vliegenpapier vangt heel veel vliegen weg al is het helaas een onsmakelijk gezicht. Met wat wind of zelfs met een ventilator kan het op een ongewenste plaats komen en daarom binden wij het met behulp van een elastiekje vast aan een zwaar voorwerp.

Het diner gebruiken wij net als ontbijt en lunch buiten. Een lamp boven de eettafel kan je ’s-avonds beter niet gebruiken want er komen altijd vliegende insecten op af die dan vervolgens ook wel eens in je eten terecht komen. Maar met verlichting op een afstand van zo’n twee meter heb je er meestal geen last van. Meestal, want termieten komen als ze uitvliegen in enorme wolken op licht af en twee meter afstand is dan beslist onvoldoende. De oplossing is dan om het diner te gebruiken in het halfdonker of om binnen te gaan zitten. Maar ook binnen zit je niet veilig tenzij je gordijnen hebt die licht afdoende tegenhouden want anders slagen ze er altijd in om binnen te komen.

Hier komen ook wespen voor die als je te dicht in de buurt van hun nest komt je massaal aanvallen. Een steek is bijzonder pijnlijk en de pijn houdt lang aan. Als je meerdere steken hebt opgelopen kan je beter maar een ziekenhuis opzoeken. Mij is het twee keer overkomen dat ik gestoken werd maar gelukkig was ik in beide gevallen de rest van het volk te snel af. Eén van de vele, vele voordelen van aan sport blijven doen!

Huisdieren kunnen hier op het platteland natuurlijk vlooien en teken oplopen. Gelukkig is ivermectine een snelle oplossing en voor zo’n 30 baht heb je al een kuur. Op internet zijn genoeg aanbiedingen te vinden. En het is altijd handig om ivermectine in huis te hebben want het werkt ook tegen virusinfecties zoals COVID (ook tegen omicron) en is al tientallen jaren goedgekeurd voor menselijk gebruik. Een uitstekend alternatief natuurlijk voor een vaccin dat alleen goedgekeurd is voor noodgevallen. Ik heb ivermectine gelukkig nooit hoeven te gebruiken.

Slangen

Wij hebben hier waarschijnlijk wel zo’n 10 soorten slangen waarvan de cobra niet eens de meest giftige is. Een medewerker van mijn vrouw is eens in z’n voet gebeten maar omdat hij een laars droeg had dat geen nadelige gevolgen. Mijn vrouw heeft jaren terug wel eens het gif van een spitting cobra in haar ogen gekregen. Ze was alleen op dat moment en buren hadden we toen nog niet. Ze heeft snel haar ogen uitgespoeld en kon nog net op tijd een vriendin bellen die haar vervolgens naar het ziekenhuis heeft gebracht. Ze heeft er een week last van gehad maar blijvende schade is gelukkig uitgebleven. Had ze haar telefoon niet meer kunnen gebruiken of was er geen water in de buurt geweest, dan was het anders afgelopen.

De meeste slangen maken zich uit de “voeten” als je in hun buurt komt. De meeste, dus niet allemaal. En zelfs de soorten die je normaal gesproken ontwijken kunnen zich in het nauw gebracht voelen en je toch aanvallen. Zo zag ik een keer een filmpje waarbij een man zijn huis verliet en vervolgens zijn ommuurde binnenplaats diagonaal overstak naar een poort. In een hoek van die binnenplaats lag een slang van 2 meter die de man aanviel toen hij bij de poort aangekomen was. De slang was waarschijnlijk onder de poort gekropen om binnen te komen en zag zijn enige uitweg geblokkeerd. De man zag de slang gelukkig aankomen en was in een mum van tijd zijn huis weer binnen. Het blijft dus altijd oppassen met slangen. En ook niet-giftige soorten kunnen bijten. En mocht je gebeten worden door een gifslang, dan kan een tegengif weliswaar een dodelijke uitkomst voorkomen, het blijft een bijzonder nare en pijnlijke gebeurtenis met soms blijvende gevolgen.

Slangen kun je overal tegenkomen. Ik zag bijvoorbeeld eens een slang van anderhalve meter in een zak kruipen. In mijn zwembad kom ik ze ook wel eens tegen. En ook het kastje voor de aan- en uitschakelaar van de buitenverlichting is een aantrekkelijke plek voor boomslangen omdat in dat kastje ook wel hagedissen komen via een gaatje van een centimeter aan de onderkant. Het is al drie keer voorgevallen dat er een groene boomslang uit dat kastje viel toen ik het deurtje opende. Het kastje zit op anderhalve meter hoogte op een betonnen paal maar dat is geen belemmering voor een boomslang. In onze omgeving heeft de PEA alle palen waaraan elektriciteitsdraden zijn bevestigd over een lengte van zo’n 70 cm beveiligd met metaalfolie. Metaalfolie is te glad, zelfs voor boomslangen, en dus kunnen de slangen geen kortsluiting maken. Toen bij ons een keer het licht uitviel kwam dat inderdaad omdat de paal op ons land toen nog niet op die manier beveiligd was. De boomslang werd geëlektrocuteerd op het moment dat hij een tokay gekko te grazen nam. De slang en de gekko waren natuurlijk dood maar beide waren vreemd genoeg niet zwart geblakerd.

Elke maand kom ik alleen al op ons land wel een paar slangen tegen en elk jaar gebeurt het wel dat zo’n slang niet van plan is de “benen” te nemen. En ik ga ervan uit dat slangen die dat doen gifslangen zijn die zich bewust zijn van hun afschrikwekkende mogelijkheden.

Ik zal een paar gevallen van ontmoetingen beschrijven:

Ik was een keer met een hond aan de lijn aan de wandel toen ik opeens op anderhalve meter een slang voor mij zag. De hond liep nog even door en ging vervolgens vlak naast de slang zitten. De slang interesseerde zich totaal niet voor de hond maar hield alleen mij in de gaten. Toen ik mij terugtrok verdween de slang. De hond had al die tijd niets in de gaten.

Een andere keer blafte onze hond ’s-avonds en de manier waarop hij blafte had mij eigenlijk al moeten waarschuwen. Ik ging het huis uit en vervolgens een hoek om en op een meter afstand lag een slang die zich al gereed voor de aanval opgericht had. Ook dit keer had de slang geen belangstelling voor de hond die trouwens op een veilige afstand van 5 meter bleef wat ik interpreteer als een aanwijzing dat het een gevaarlijke slang betrof. Ook nu keerde ik terug op mijn schreden en de slang verdween.

Mijn ervaring is dat als een hond alleen is, dat hij alleen blaft naar de slang, soms vanaf zeer korte afstand. Maar ik heb ook een keer meegemaakt dat twee honden achter een slang aangingen waarna de slang in een boom verdween. De honden bleven onder de boom staan blaffen. De slang liet zich vervolgens uit de boom vallen en ging ervan door. De honden met hun neus op de grond er achteraan. Maar de slang was sneller dan een hond die met zijn neus een spoor volgt en verdween ergens. De honden raakten al snel het spoor bijster en bleven met z’n tweeën ergens snuffelen waar de slang helemaal niet naartoe gegaan was. Ik verdenk ze ervan dat ze genoegen namen met het verjagen van de slang en liever niet de confrontatie aangingen.

Een derde voorbeeld was toen ik onder een boom liep. Ik voelde dat er iets tegen mijn petje aankwam – ik draag vaak een pet om mijn ogen tegen de sterke UV-straling te beschermen – en deed nog twee passen waarna ik omkeek en een boomslang op de grond zag liggen. De slang verdween in een andere boom. Boomslangen hangen weleens aan een tak om uit te kijken hoe ze naar de volgende tak of boom kunnen gaan. Ik kan er dus per ongeluk tegenaan gelopen zijn. Maar mogelijk was het ook een aanval van de slang en heeft mijn petje mij beschermd tegen een giftige beet want ik heb er weinig vertrouwen in  dat mijn huidige haardos voldoende bescherming biedt.

Onze Thaise medewerkers gaan meestal goed beschermd op ons land werken: met laarzen, een hoed en kleding die soms alleen de ogen vrijlaat. Heel verstandig en mede daardoor vallen er weinig doden door slangenbeten in Thailand. Zo verstandig ben ik niet: korte broek, slippers, petje, meestal houdt het daarmee op.

Twee keer heb ik meegemaakt dat er een slang in huis was. Eén keer een slang die zo klein was dat hij mogelijk onder de deur door gekropen was. Maar de tweede keer was een  complete verrassing voor mij. Toen ik een keer mijn werkkamer inliep zag ik een groene boomslang van zo’n 70 cm als het ware tegen de muur op een hoogte van anderhalve meter geplakt zitten. Toen ik terugkwam met iets om de slang te verwijderen had hij zich op de vloer laten vallen. Ongelooflijk dat die slang een muur kan beklimmen die inderdaad niet spiegelglad was maar waarvan de oneffenheden veel kleiner waren dan 1 mm. Hoe was die slang binnengekomen? Waarschijnlijk was hij een chingchok hagedis (house gekko) via de buitenmuur gevolgd. Chingchoks zijn de enige hagedissen die bij ons binnen komen en dat doen ze in grote getalen. De uitwerpselen kan je terugvinden onderaan de muren en de eitjes in je kledingkast. Ze komen binnen via de ramen die weliswaar afgesloten zijn met horren die aan de zijkanten een flexibele rubberen afdichting hebben maar aan de onderkant van die afdichting is net genoeg ruimte om zo’n chingchok en ook een boomslang door te laten.

Komen slangen in heel Thailand voor? Waarschijnlijk wel, ook in de steden, maar een achternichtje die in de stad woont zei desgevraagd dat ze al in jaren geen slang had gezien.

Tip. Schaf een minstens twee meter lange stang aan met aan het eind een dwarsstuk van zeg 40 cm. Houd dat dwarsstuk voor de slang en in veel gevallen zal de slang zich daar omheen wikkelen. Op die manier is de slang veilig te verwijderen. Met een slang van twee meter kan je beter een andere oplossing zoeken.

Maar blijf altijd voorzichtig; in deze eeuw zijn ongeveer evenveel mensen door slangenbeten om het leven gekomen als mensen ten gevolge van COVID-19; en het zijn natuurlijk niet de oudjes die voornamelijk het slachtoffer worden maar eerder de kostwinners dus je mag verwachten dat de impact groter is dan van COVID-19:

“Elk jaar komen gemiddeld 100.000-150.000 mensen na een beet van een gifslang om het leven,” vertelt Mátyás Bittenbinder, als bioloog en toxicoloog verbonden aan Naturalis (Biodiversity Center in Leiden) en de Vrije Universiteit (Amsterdam). “Het werkelijke aantal dodelijke slangenbeten ligt waarschijnlijk echter nog veel hoger, omdat veel sterfgevallen niet geregistreerd worden. Naast de zeker 100.000 mensen die door de beet van een gifslang om het leven komen, zijn er elk jaar naar schatting ook 500.000 mensen die de beet van een giftige slang wel overleven, maar daar blijvende schade aan overhouden. “Blindheid, schade aan de spieren, gewrichtspijn, zweren, nier- en leveraandoeningen,” somt Bittenbinder op. “En soms moeten lichaamsdelen geamputeerd worden.“ Vaak zie je dat er binnen 2 tot 3 uur na de beet al lichte klachten ontstaan, zoals een zwelling op de plek van de beet en een metaalachtige smaak in de mond. Levensbedreigende effecten ontstaan vaak pas later (https://www.scientias.nl/met-zeker-100-000-fatale-slachtoffers-per-jaar-is-de-giftige-slangenbeet-een-groot-en-onderbelicht-probleem/).

Dus ga naar een ziekenhuis indien je gebeten wordt door een slang, ook al is het een kleine slang. In elke stad is er waarschijnlijk wel een ziekenhuis waar een tegenserum voorradig is.

Mogelijk door de aanwezigheid van slangen hebben we weinig last van muizen en ratten. In huis heb ik ze nog nooit gezien en buiten zie ik ze minder vaak dan de eekhoorns die hier leven. Het valt dus wel mee.

In het zesde en laatste deel informatie over hoe het andere farangs hier in Ubon vergaat. Het zal de lezer waarschijnlijk niet verbazen dat ik het dan niet kan laten om van de gelegenheid gebruik te maken enige moraliserende opmerkingen te plaatsen.

Wordt vervolgd.